Birol BOZKURT
Yarın faiz kararını açıklayacak olan Merkez Bankası’nın TL mevduatı teşvik etmek gayesiyle KKM hissesinde sınırlamaya gitmesi sonrası KKM dönüşüm amaçlarının bankacılık kesimini nasıl etkileyeceği merak ediliyor. Gayeleri tutturamayan bankaların kârlılığında düşüş olabileceği ihtarında bulunan uzmanlar, mevduat faizlerinin de yüzde 40’ın üzerine çıkmasını bekliyor.
Uzmanlar ayrıyeten Merkez Bankası’nın faizleri yüzde 20’ye yükseltmesini kestirim ediyor. Merkez Bankası’nın sadeleşme süreci kapsamında, yabancı para mevduattan KKM’ye dönüşüm gayesi uygulamasına ve TL hissesine nazaran ilave/indirimli menkul değer tesis uygulamasına son verildi. Yapılan düzenlemelerle TL mevduatların artması, kur muhafazalı hesaplardan TL mevduata geçiş sağlanarak 125 milyar dolara kadar ulaşan KKM’nin azaltılması hedefleniyor.
Merkez Bankası bankaları dinledi
Reuters’te yer alan habere nazaran Kur Muhafazalı Mevduatı azaltmayı amaçlayan yeni adımlar sonrası yapılan bir toplantıda bankaların tenkitlerini dinleyen Merkez Bankası, “zorlukların farkında” olduğu fakat düzenlemelerin sağlıklı transfer düzeneği için “gerekli” olduğu bildirisi verdi.
Toplantıya Merkez Bankası Lider Yardımcısı Cevdet Akçay ile bankacılık, finansal kuruluşlar genel müdürlüğü çalışanları katıldı. Bankaların genel müdür yardımcılarının ve Hazine işlemcilerinin de yer aldığı toplantıda 150 civarında iştirakçi bulunuyordu. Bir bankacı, “Bankalar TCMB’ye yeni düzenlemeler hakkında fikirlerini ve kaygılarını iletti.
Yeni belirlenen amaçların bölüme mevduat başta olmak üzere kıymetli tesirleri olacak. Tahvil tutma zaruriliği makul alanlardan kaldırılırken belli alanlara tekrar geldi. Bu üzere riskleri bankalar TCMB’ye iletti. TCMB’nin tenkitlere karşın uygulamalarda kararlı olduğunu gördük lakin zorlukların farkında olduklarını da söylediler” diye konuştu.
Toplantıya katılan bir öbür bankacı ise bankaların tenkitlere yönelik TCMB’nin verdiği en net cevabı şöyle özetledi: “Tekrardan olağanlaşmayı sağlamak için, mali transfer sisteminin sağlıklı çalışmasını sağlamak için bu süreci uygulamak zorundayız. Zorlukların farkındayız.” Bankacılar hafta sonu yapılan düzenlemelerin TL mevduat faizlerinde yükseliş ve yılsonuna kadar KKM’de %15’in üzerinde düşüş getirebileceğini hesaplıyor.
Bahçeşehir Üniv. Öğr. Üyesi Prof. Dr. İbrahim Ünalmış: Merkez Bankası oyunun kurallarını yine belirliyor
Son alınan kararlardan da gördüğümüz üzere Merkez bankası oyunun kurallarını tekrar belirliyor. Kimi kuralları öğrendik fakat kimi kuralları şimdi bilmiyoruz. Ticari kredilerde faizler hangi düzeye kadar gidecek onu şu anda kestirmek sıkıntı.
Perşembe günü merkez bankasının faiz artırmasını bekliyoruz. Benim beklentim yüzde %20’ye yükseltilmesi istikametinde. Bankacılık açısından bakarsak, kredi faizleri nereye kadar yükselebilir? Bunu bilirsek mevduat faizlerinin de hangi düzeylere yükselebileceğini varsayım edebiliriz. Kabaca hesaplamak gerekirse; mevduat faizi için 1 yıllık enflasyon varsayımı (%42) artı %4 gerçek faiz ile %46’lık bir varsayım yapabiliriz.
Bankanın kâr hissesini ve maliyet farklılıklarını da düşünürsek kredi faizlerinin %50-60 aralığına yükselmesi beklenebilir. Şayet bankalar ilan edilen amaçları tutturamazlarsa düşük faizli Hazine tahvili tutmak zorunda kalacaklar. Mevduat faizlerinin yükseldiği bir ortamda %19 civarında faiz ile tahvil tutmak bankaların kârlılıkları açısından olumsuz olacaktır.
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener: Faiz oranlarını yükseltmek Liralaşmaya katkı sağlar
Merkez Bankası’nın bu düzenleme ile yapmak istediği asıl maksat TL vadeli mevduatları artırmak ve desteklemektir. İkinci en kıymetli maksat ise 125 milyar dolara ulaşan KKM’yi azaltmaktır. Üçüncü bir emel ise döviz hesaplarını azaltmak ve değerli maden depo hesaplarını sınırlamaktır.
Getirilen yeni uygulama ile öncelikle Merkez Bankası faiz kararları sonrası %30’un altına düşen TL mevduat faizlerinin yüzde kırklı düzeylere kadar yükselebilir. Ayrıyeten yüksek faiz vermek istemeyen bankaların düşük faizli tahvil alımlarını artırmaları da olasılıklar içerisindedir. Aslında %58’deki yılsonu enflasyon iddiası düşünüldüğünde bankaların Türk Lirası mevduata verdikleri faiz oranlarını yükseltmesi Liralaşmayı artıracak bir ögedir. Fakat bu durum bankaların kârlılık oranlarını hudutlu da olsa aşağıya çekebilecektir.
“KKM önermeye devam edeceğiz”
İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, Kur Muhafazalı Mevduat’ın bugün hala en cazip eser olduğunu söyledi. Bloomberg HT’ye değerlendirmelerde bulunan Ortan, “Alınan son kararlara karşın KKM bugün için hala en cazip eserdir. Bugüne dek müşterilere ne kadar bunu inanarak anlatsak da ‘yabancı para mevduatta kalacağım’ diyenlerin hâlâ önemli birikimi var. Mevduatın yüzde 43’ü yabancı parada tutuluyor. Biz İş Bankası olarak KKM’deki müşterilerimize TL mevduata dönmeleri telkininde bulunmayacağız.
MB’nin faiz kararı yarın
TCMB beklentilerin altında kalan 900 baz puanlık faiz artışı akabinde Cevdet Akçay, Fatih Karahan ve Hatice Karahan’ın da katıldığı yenilenen takımıyla alacağı faiz kararını Perşembe günü 14:00’da açıklayacak. Bankacılara nazaran bu hafta sonu alınan KKM kararı faiz artışlarının sonlu kalmaya devam edeceğinin de bir göstergesi. Reuters anketine katılan 17 ekonomistin tamamı %17.5 düzeyindeki siyaset faizinde artış beklerken, iddialar %18 ila %20.5 bandında yer alıyor.
