KPMG Türkiye M&A ve 212 gruplarının iş birliğiyle Türkiye’deki teşebbüs sermayesi piyasasının karşı karşıya olduğu temel eğilimleri, fırsatları ve zorlukları ortaya koymak emeliyle hazırlanan “Türkiye Startup Yatırımları” raporunun 2023 yılı birinci çeyrek sonuçları yayımlandı. Rapora nazaran global startup yatırımları, rekor yıl olan 2022’nin birinci çeyreğindeki 160 milyar dolarlık süreç hacmine kıyasla düşüş göstererek 2023 yılının tıpkı devrinde 76 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Yılın birinci çeyreğinde teşebbüs sermayesi dayanaklı şirketler 6 bin 30 süreç ile 57,3 milyar dolar topladı. Düşüş trendi global olarak yatırımların her basamağında gözlemlendi. Global piyasalardaki belirsizlik ortamı, Silikon Vadisi Bankası’nın çöküşü ve bankacılık sistemine ait artan kaygılar, devam eden Rusya ve Ukrayna Savaşı, merkez bankalarının agresif faiz siyasetleri ve jeopolitik zorluklar epeyce değişken ve istikrarsız bir ekonomik ortam yarattı.
Finansmana erişimde yaşanan zorluklar teşebbüs sermayesi finansmanını zayıflattı. Türkiye’deki startup ekosistemi de misal bir düşüş eğilimi gösterdi. Ülkemizde toplam süreç hacmi 45,2 milyon dolara ulaşarak, 1 milyar dolar ile rekor kırılan 2022 yılının birinci çeyreğine nazaran düşüş yaşadı. Startup satın alımları dâhil edildiğinde ise 2023 yılının birinci çeyreğinde toplam 53 süreç ile toplam süreç hacmi 78,9 milyon dolar olarak kaydedildi.
İlk 10 süreç yüzde 80’ini oluşturdu
Startup satın alımları yüzde 43 ile toplam süreç hacminde en büyük hissesi oluşturdu. Tohum basamağı yatırımları toplam hacmin yüzde 39’unu oluştururken bunu yüzde 18 ile erken evre yatırımları takip etti. Süreç sayısı bakımından tohum basamağı yatırımları 42 süreçle birinci sırada yer alırken bunu 9 satın alım süreci takip etti. Hopi ve Rem People olmak üzere iki erken evre yatırımı toplam 14,5 milyon dolara ulaştı. Ayrıyeten birinci 10 süreç, satın alımlar da dâhil olmak üzere toplam süreç hacminin yüzde 80’ini oluşturdu.
Fintech ve Saas birinci sırada
Fintech dalı 13,6 milyon dolar süreç hacmi ile en büyük hisseye sahip oldu. Fintech ve SaaS dikeyleri 7 süreç ile süreç adedi açısından birinci sırada yer alırken bunu oyun dikeyi 6, eğitim dikeyi 4 ve yapay zekâ (AI) dikeyi ise 3 süreç ile takip etti. Fintech, SaaS ve oyun dikeyleri hem yerli hem de yabancı yatırımcılar için cazibe merkezi olmaya devam etti.
Bir öteki ilgi odağı da gelecekte popülaritesini sürdürmesi beklenen olan yapay zekâ (AI) dalı oldu. Canlı maç sonuçları, spor haberleri ve maç skorları sunan spor platformu Maçkolik’in yatırımcılarından 17,2 milyon dolar topladığı halka arz bu çeyreğin süreç hacmi açısından en büyük süreci oldu.
Türkiye’de dikkat çeken teşebbüs yatırımları
Bir perakende teknoloji şirketi olan Rem People, ABD merkezli Ethos Varlık İdaresi’nden 12 milyon dolar erken kademe yatırımı aldı. Fintech dikeyinde ise bir blok zinciri ekosistem platformu olan Metatime, Yıldız Tekno GSYO ve ismi açıklanmayan bir yatırımcıdan 11 milyon dolar tohum yatırım aldı. Bir bulut davet hizmeti platformu olan Infoset, BTCTurk tarafından 5 milyon dolar karşılığında satın alındı.
“Yerli yatırımcıların ilgisi bölümü büyütecek”
KPMG Türkiye M&A Danışmanlık Hizmetleri Şirket Ortağı Özge İlhan, karşılaşılan zorluklar nedeniyle, teşebbüs sermayesi (VC) kaynaklı global startup süreç hacminin 60 milyar doların altında kaldığını söyledi. İlhan, “Bu da 160 milyar doların üzerinde bir süreç hacmine sahip olan 2022’nin birinci çeyreğine kıyasla yavaşlamayı temsil ediyor” dedi.
212 Kurucu Ortağı Ali Karabey ise 2023’ün birinci çeyreğinde teşebbüslere yapılan yatırımların gelişmiş piyasalarla paralellik göstererek 2022’nin tıpkı periyodundaki rekor düzeylere erişemediğini söyledi. Karabey, “Buna karşın nominal olarak bakıldığında yatırımlar pandemi devriyle yükselen teknoloji yatırımları öncesine yani 2020 yılının birinci çeyreğine kıyasla yükseliş gösterdi. Bilhassa yerli yatırımcıların ilgisi dalın büyüme potansiyelini ve iş birliklerini artırma ihtimalini yükseltiyor. Bu durum, teşebbüs ekosisteminin olgunlaşması ve startup iş birliklerinin artması yolunda olumlu bir sinyal olarak değerlendirilebilir” diye konuştu.
