Avrupa’nın en büyük karayolu nakliyesi hacmine sahip Türkiye’de, bir günde karayolu nakliyesinde 176 milyon dolar navlun ödemesi yapılıyor. Türkiye’de kamyonların %85’i şahıslara ilişkin. Yollardaki 930 bin kamyonun yaklaşık 550 bini ticari yük taşıması yapıyor. Bunların da yaklaşık 60 bini üreticilerin kendilerinin sahip oldukları, daha çok kısa uzaklık, milk-run vb statüde kapalı rota çalışan kamyonlar (un fabrikası kamyonu, akaryakıt tankeri vb) oluyor. Kalanlar, kamu, TSK, hafriyat, beton kamyonu, kurtarıcı/vinç vs kamyonları olarak hizmet veriyor.
Karayolu nakliyesinde bir günde dönen para, e-ticarette dönen paradan daha büyük. Ticaret Bakanlığı’nın yönettiği e-Ticaret Bilgi Platformu datalarına nazaran, 2022 yılında ülkemizde e-ticaret hacmi bir evvelki yıla nazaran %109’luk artışla 800,7 milyar TL oldu ve bu datalara nazaran e-ticarette günde yaklaşık 132 milyon dolar harcandı. Karayolu nakliyesinde bir günde yapılan 176 milyon dolar navlun ödemesi, e-ticarette günde dönen sayının üstünde gerçekleşiyor.
2023’te birinci 7 ayda, yurtiçi nakliye pazarı %15 daraldı
Türkiye’de günde ortalama 400 bin kamyon FTL (tam kamyon) yük alıyor. Bunların yaklaşık 100 bini kısa uzaklık milk-run gibisi (liman-fabrika gibi) üzere nizamlı sınır yükleridir.
Türkiye karayolu nakliye trafiğinin 2022 Aralık ayına nazaran %15 civarında düşmüş durumda olduğunu kaydeden Tırport İdare Şurası Lideri Dr. Akın Arslan, bunun iki kıymetli sebebi olduğunu belirterek, şunları söyledi:
1-Üretimde hissedilir bir düşüş gözleniyor. Bir kısmı üretimde tıpkı hacimde devam etse de, eseri piyasaya sunmadan evvel imkanları çerçevesinde 2-3 ay depolamayı tercih ediyorlar. (Yüksek enflasyon nedeniyle fiyat artışı beklentisi stoklamayı arttırıyor)
2-Yoldaki kamyonların 1/3’ü yük almadan boş dönmek zorunda kalıyor. Yüksek mazot fiyatları ferdî kamyon sahibini kesinlikle dönüş yükü alarak dönmeye zorluyor. Kamyoncu gerekirse zorluyor, 3-4 gün daha bekliyor ve boş dönmek istemiyor. Tırport Insights bilgilerini kıymetlendiren Tırport Lideri Dr. Akın Arslan, 2023’ün birinci 7 ayında navlun fiyatlarının %30 arttığını kaydederek açıklamada bulundu. Tırport Insights’ın Temmuz ayı bilgilerine nazaran; her gün FTL taşıma yapan bir kamyon günde ortalama 455 km yol yapıyor. Ortalama navlun fiyatı 15 bin TL’leri bulmuş durumda. Navlun yılbaşından bu tarafa birtakım çizgilerde %25-35 civarında arttı. Türkiye’de bir günde ortalama navlun ödemesi 176 milyon dolar civarında. Yıllık nakliye pazarı hacmi 50 milyar doların üzerinde ve lojistik bölüm büyüklüğü 100 milyar doların üzerindedir. Depolama tarafında ise yıllık 7-8 milyar dolarlık bir hacim bulunuyor.
Lojistik firmaları Dijital Forwarder’lara dönüşecek
Türkiye’nin en büyük lojistik firması bu pastadan yalnızca % 0,7 hisse alabiliyor. Pazar son derece dağıtık. Tırport üzere 100 binin üzerinde ferdi kamyona dijital platformu üzerinden tahlil üreten yeni kuşak dijital forwarder’lar pazarda tek başına %5’in üzerinde pazar hissesi almaya müsait görünüyorlar.
Müşterilerine gerçek-zamanlı, konum-tabanlı, akıllı lojistik tahliller üreten ve intermodal tahlilleri tıpkı platform içinde destekleyen Tırport, 14 ülkede 8 lisanda küresel ölçekte lojistik bölümünü dijitalleştirmeye ve dönüştürmeye devam ediyor.
Bir kamyon ayda ortalama 200 bin TL fatura kesiyor
Nakliye bölümünde e-ticaretten daha büyük bir para dönüyor. 400 bine yakın ferdi kamyon sahibi var ülkemizde. Ortalama aylık 150-300 bin TL ortası fatura kesiyorlar. KOBİ’lerde birinci %1’lik dilimindeler. Bu kitleyi bankalar, fintech’ler, faktoring firmaları görmezden geliyor. Ferdî kamyon sahipleri yaklaşık 500 bin KOBİ’den oluşan, ortalama aylık 200 bin TL fatura kesen Türkiye’nin en büyük kitlesel meslek kümesidir. Pazarda dönen günlük 176 milyon dolarlık hacim ise Türkiye’deki e-ticaret hacminden daha büyüktür. Kişisel kamyon sahiplerine, lastikçiler, servisler, kamyon markaları da gereğince sahip çıkmıyor. Oysa dev bir ticaret var içeride. Günde 176 milyon dolar, bu işin yalnızca navlun tarafı. Bunun haricinde yılda 40 bini üzerinde çekici/kamyon, 10 binin üzerinde yarı römork satılıyor. Türkiye’de ikinci elde ise 250 binin üzerinde kamyon el değiştiriyor ve sıfır satış sayısının 6 katından fazla ikinci elde trafik gerçekleşiyor.
