Beslenme halimiz ve hayat usulümüz, sıhhatimiz üzerinde sandığımızdan çok daha tesirli. Yemek yemekle, yanlışsız beslenmek birden fazla vakit birebir noktada buluşamayabiliyor. Karnımız doyuyor ancak ya beynimiz?
Hastalıklardan korunmak kadar hastalıkların tedavisinde de sağlıklı besinlerin şifasından yararlanmak mümkün. İşlevsel Besin ve Sağlıklı Ömür Enstitüsü Bilimsel Koordinatörü Prof. Dr. Nuray Yazıhan, sağlıklı bir ömrü bütünsel bir yaklaşımla pahalandırmak gerektiğini belirterek, beyin sıhhatimizin ihmal edilmemesi gerektiği konusunda uyardı. COVID-19 sonrası nörolojik problemlerde görülen artışa da dikkat çeken Prof. Dr. Nuray Yazıhan, beynimizi uygun besleyecek sağlıklı besinler hakkında kıymetli bilgiler verdi.
Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Kısmı Fizyopatoloji Bilim Kolu ve Disiplinlerarası Besin Metabolizma Klinik Beslenme Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuray Yazıhan, Karma Küme tarafından oluşturulan İşlevsel Besin ve Sağlıklı Ömür Enstitüsü’nün de Bilimsel Koordinatörlüğünü üstleniyor. Sağlıklı beslenme trendinin yükselişe geçmesiyle birlikte bu alanda bilgi kirliliği de artıyor. Alanında uzman isimlerin yer aldığı İşlevsel Besin ve Sağlıklı Hayat Enstitüsü, çağdaş insanın karşılaştığı meselelere bilimsel bilgiler ışığında rehberlik etmeyi ve ömür kalitesini artırmayı amaçlıyor.
Beslenme alışkanlıkları ve ağır gerilimin hastalıklara davetiye çıkardığını, sıhhate bütünsel bir yaklaşımla bakmak gerektiğini belirten Prof. Dr. Nuray Yazıhan, “Sağlıklı ömür için fizikî, zihinsel ve ruhsal sıhhat bir bütün olarak değerlendirilmeli ve desteklenmelidir.
Akdeniz diyeti üzere daha sağlıklı diyetlerin yaygın uygulandığı toplumlar daha uzun bir hayat ömrüne sahipler. İdman ve faal bir hayat usulü kadar insan ilgilerinin daha yakın ve sıcak olduğu, aile ve arkadaşlarla birlikte keyifli vakit geçirmenin de ehemmiyetini vurgulayan bir hayat biçimini benimsediklerini görüyoruz” dedi.
Beyin sıhhatinin düşmanları: Yanlış beslenme, çok gerilim ve COVID-19
Nörolojik hastalıklardaki artışa dikkat çeken ve bilhassa COVID-19 sonrası bu artışın daha da bariz hale geldiğini lisana getiren Prof. Dr. Nuray Yazıhan, şunları söyledi: “Beslenme alışkanlıklarımızın yetersiz ve istikrarsız olması; protein, yağ, karbonhidrat, vitamin ve mineral eksikliği, besinlerin gereğince sindirilememesi, emilim bozuklukları yahut intoleranslarının nörolojik hastalıkların artmasında değerli bir faktör olduğunu belirtebiliriz. Ayrıyeten, çok yahut daima gerilim altında olmak hormon ve metabolizma istikrarımızı bozarak beyin sıhhatimizi da olumsuz etkiliyor. Bilhassa COVID-19 sonrası nörolojik sıkıntılarda artış gözleniyor.
Alzheimer ve Parkinson hastalığı bilhassa yaşlanan bireyleri önemli manada etkiliyor. TÜİK’in 2019 bilgilerine nazaran Türkiye’de 65 yaşın üzerindeki 100 şahıstan sekizine Alzheimer tanısı konulmuş durumda, bu oran süratle üstelik daha erken yaşlarda ortaya çıkarak artıyor. Beslenme alışkanlıklarımız ve hayat üslubumuz hastalıkların ortaya çıkmasında çok tesirli faktörler.
Ülkemizde ve tüm dünyada kronik hastalıkların bilhassa kanser otoimmun ve nörolojik hastalıkların görülme sıklığının süratle arttığı bir gerçek. 2023 tarihli geniş kapsamlı bir çalışmada COVID-19 geçiren bireylerde bağışıklık sistemini etkileyen otoimmun bozukluklar ve nörolojik hastalık teşhislerinde yaklaşık yüzde 40 artış rapor edilmiş durumda.”
İşte beynimizin sevdiği yiyecekler…
Güçlü antioksidan besinler ve sağlıklı yağlar tüketin! Batı tipi beslenme modeli, fast food tüketimi, asidik içecek ve yiyecekleri çok fazla tüketme sıhhatimize ziyan veriyor. Araştırmalar, beyin hami beslenme modellerini uzun müddet uygulayan şahıslarda bilişsel bozukluğun ve nöronlarda hasarlanmanın daha az olduğunu gösteriyor.
Prof. Dr. Nuray Yazıhan, beynimize dost yiyecekler konusunda ise şu teklifleri sıraladı: “Son yapılan çalışmalarda antioksidan tesiri güçlü olan mor kırmızı meyveler, sumak, karanfil üzere baharatların tüketilmesi kıymetli. Bilhassa polifenollerin, karotenoidlerin, resveratrol, glutatyonun, karnosinin, omega 3 yağ asitlerinin, D vitamini, B kümesi vitaminlerin, sfingolipidlerin, serin ve kolin içeren yiyeceklerin destekleyici olarak kullanılması gerekiyor.
Nöron yapısını desteklemek hedefiyle zeytinyağı, Hindistan cevizi yağı, balık yağı, krill yağı üzere sağlıklı yağların tüketiminin Alzheimer, demans üzere pek çok nörodejeneratif hastalıktan koruduğu görülmüştür. Yağlı tohumlar; ceviz ve badem üzere çiğ kuruyemişler de beyin gelişimini destekleyen yağ ve magnezyum, çinko üzere mineraller bakımından zengindir. Bu özellikleri ile beyin sıhhatini destekleyen tüm diyetlerde yer alırlar.”
Karma Küme İşlevsel Besin ve Sağlıklı Hayat Enstitüsü Bilimsel Koordinatörü Prof. Dr. Nuray Yazıhan, bilhassa çocukların hem beyin gelişimi hem de fizikî sıhhatleri açısından dikkat edilmesi gerekenler hakkında da değerli bilgiler verdi. Meyve suları yerine antioksidan meyvelerin tüketilmesini öneren Yazıhan; rafine şekerlerden, işlenmiş etlerden, asitli gazlı içeceklerden ve fast food tipi yiyeceklerden kaçınılması gerektiği konusunda uyardı. Prof. Dr. Nuray Yazıhan, son olarak bunun yerine bedendeki enflamasyonu yani yangıyı, asidozu ve oksidasyonu azaltan beslenme modellerinin vücut ve zihin sıhhati açısından olumlu tesirler gösterdiğinin altını çizdi.
