Deprem bölgesinde sanayi temelli bir daralma olduğunu söyleyen Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) İdare Heyeti Lideri Süleyman Sönmez, bölgenin ekonomik açıdan fakat 2026 yılı prestijiyle toparlanmasını öngördüklerini söyledi.
Sönmez, bölgede üretim ve ihracatın desteklenmesi gerektiğinin altını çizdi. TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, muhtemel İstanbul sarsıntısının ülke iktisadına vereceği ziyana da dikkat çekerek, “Türkiye’ye en az üç tane Marmara Bölgesi gerekiyor.
Özellikle yüksek sarsıntı riskine sahip İstanbul, tek başına ulusal gelirin yüzde 31’ini üretirken, tahsil edilen verginin de yüzde 45’ini ödüyor. İhracatın yaklaşık üçte ikisi Marmara bölgesinden, 2022 yılı büyümemizin yarısı ise yalnızca İstanbul’dan geldi. Bu tablo, muhtemel İstanbul zelzelesinin ekonomimize vereceği ziyanı ortaya koyuyor. Bu riski kamu, özel dal, STK ve lokal idare iş birliği ile ortadan kaldırmamız, ülkemiz için beka meselesidir” açıklamasında bulundu.
Depremin ekonomik tesirleri hakkında bilgi veren Sönmez, “Deprem felaketi, üretimin kaleleri olan fabrikalarımızın yıkılmasına, makinelerin ziyan görmesine neden olurken altyapı ve üstyapı üzere ulaşımda yaşanan aksaklıklar da tedarik zincirlerinin kırılmasına yol açtı.
Tüm bunlar zelzele bölgesinin üretimini ve ihracat gücünü olumsuz etkiledi. Ülkemizde 2023 yılı ihracat hacmi, bir evvelki yıla oranla yüzde 0,6 artarken sarsıntı bölgesinde ise yaklaşık yüzde 13 daralma yaşandı. Bu da bölge ihracatında yaklaşık 2,8 milyar dolarlık kayıp yaşadığımız manasına geliyor.
Öte yandan tıpkı periyotta ülke genelinde ithalat hacmi yüzde 0,5 artarken zelzele bölgesinde yaklaşık 5,4 milyar dolara denk gelen yüzde 23’lük daralma oldu. Bu manada sarsıntı bölgesinde sanayi temelli bir daralma olduğunu; iş gücü eksikliği, altyapı ve finansmana erişim sıkıntıları nedeniyle de ulusal gelir seviyesi ve ihracatta zelzele öncesindeki düzeye fakat 2026 yılı prestijiyle tekrar ulaşılacağını öngörüyoruz” diye konuştu.
Barınma ve istihdam öncelikli sorun
Depremden sonra geçen bir yılda bölgedeki fiyatlı çalışan sayısının yüzde 20 civarında azaldığını söz eden Sönmez, çalışanların bölgeye dönmemelerindeki esas sebeplerin barınma, sıhhat ve eğitim hizmetlerindeki aksaklıklar olduğunu kaydetti.
Sönmez şöyle devam etti; “Kalıcı konutların tesliminin 2026’ya kadar uzayacak olması, süreksiz barınma ve ömür alanlarının üretimi destekleyecek halde planlanmasını gerekli kılıyor.” Bölgedeki vilayetlerde yatırım iştahını artırmak ve işletmeleri rahatlatmak için vergi indirimleri ile ertelemelere gereksinim duyulduğunu söyleyen Sönmez, “Yeşil dönüşüm ve pak güç yatırımları için özel bir planlama yapılması da bölgesel ve makroekonomik açıdan zelzele bölgelerimizdeki kentlerimizin direncini artıracaktır.
Biz bu noktada TÜRKONFED olarak ‘Fabrika Yapan TOKİ’ modelini ısrarla savunuyoruz. Böylelikle kısıtlı sermaye ile iş yapan KOBİ’ler, sermayelerini makine ve işletmeleri için kullanarak daha verimli ve kaliteli üretim yapabilir, ikiz dönüşümün dayanağıyla teşebbüslerinin başarılı olma talihini artırabilirler” diye konuştu.
TÜRKONFED’den sürdürülebilir hayat merkezi KASABA
Depremde hayatını kaybedenleri anan Süleyman Sönmez, “Deprem esnasında ben de memleketim Adana’daydım, bu acıya en yakından tanıklık ettim. Akabinde uzun müddet bölgede kalarak TÜRKONFED’in çalışmalarını bölgedeki federasyon ve derneklerimizle birlikte alandan yürüttük.
Acil gereksinimlerin karşılanması, ulusal ve milletlerarası arama-kurtarma takımlarının bölgeye sevk edilmesi üzere çalışmalar yaptık. Akabinde TÜRKONFED, SEDEFED, Habitat Derneği’nin kurduğu Ortak İşbirliği Platformu katkısı, Ahbap Derneği’nin paydaşlığında kamu ve lokal idarelerin de takviyesi ile Hatay Samandağ’da yaklaşık 300 konteynerlik sürdürülebilir hayat merkezi KASABA’yı hayata geçirdik” dedi.
