Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, dün Rize Ticaret Borsası’nda iş insanlarıyla bir ortaya geldi.
Yılmaz, vilayetlerdeki toplantılarda, Orta Vadeli Program’daki üzere toplumun değişik bölümleriyle, iş dünyası, sivil toplum kuruluşları ve mahallî idarelerle istişarede bulunmak istediklerini aktardı.
İstişare ve ortak aklın, gerçek siyasetlerin tayin edilmesinde çok tesirli olduğu üzere, siyasetlerin sahiplenilerek hayata geçirilmesi bakımından da çok değerli olduğuna yürekten inandıklarını vurgulayan Yılmaz, münasebetiyle Orta Vadeli Program’dan sonra birinci kere iş dünyasıyla bir ortaya geldiğini söyledi.
Yılmaz, çarşamba günü uzun müddettir üzerinde çalıştıkları Orta Vadeli Programı tamamlayıp ilan ettiklerini lisana getirerek, programın ortak akılla hazırlandığını söz etti.
‘Programın dört temel maksadı var’
Programın 4 temel gayesi olduğunun altını çizen Yılmaz, “Birincisi, dünya tarihinde eşine az rastlanan, bizim tarihimizin de en büyük olarak nitelendirebileceğimiz şubatta yaşadığımız sarsıntının yaralarını sarmak ve bir daha emsal afetlerle karşılaşmamak için risklerimizi azaltmak. Planın birinci önceliği bu. Çok büyük bir yük, çok büyük bir yıkım. Lakin inşallah bu yıl ve gelecek yıl yüklü olmak üzere bu harcamaları yapacağız. Ondan sonraki yıllar kademeli bir formda azalıyor.” dedi.
Yılmaz, zelzelenin yaralarını saracaklarını belirterek, “Bu devirde yaklaşık 3 trilyon lira bir harcamamız olacak zelzeleyle ilgili. Bunun 762 milyar lirası bu yıl merkez idare bütçesinden. Gelecek için tekrar 1 trilyonun üzerinde harcamayı yalnızca merkez idare bütçesinden yapacağız. İzleyen 2 yılda da harcamalarımızı yaparak tamamlayacağız. Bu çok güçlü bir dayanışmayı gerektiriyor. Bir devlet, millet dayanışmasını gerektiriyor. Fakat bunu başardığımızda da ülkemizi geleceğe çok daha inançlı bir halde hazırlamış olacağız.” diye konuştu.
‘Deprem harcamaları geleceğe yatırımlar’
Depremin ziyanlarını telafi etmek için yapılan harcamaların, birebir vakitte ülkenin geleceğine yapılan yatırımlar olduğunu belirten Yılmaz, şunları kaydetti: “Yani bunlar boşa giden harcamalar değil. Çok daha bünyemizi güçlendirmiş bir halde geleceğe yürüyeceğiz. Bu bizim birinci hedefimiz. Zelzelenin yaralarını sarmak ayrıyeten bu bölgemizin de işte sel, heyelan üzere afet sorunları var. Riskleri azaltıcı, afet risklerini azaltıcı yatırımlar yapmak bu programımızın en değerli amaçlarından biridir. Bir bölgede bu zelzele olur, başkasında sel olur, bir diğerinde öteki türlü bir afet olabilir. Fakat bizim riskleri evvelden tespit edip kriz idaresinden, risk idaresine geçmemiz lazım ki çok daha tesirli bir halde bu süreçleri yönetebilelim.
Enflasyona siyaset desteği
İkinci temel gayemiz makro ekonomik istikrarı sağlamak ve enflasyonu orta vadede, orta vade dediğimiz 2026’da tek haneli sayılara düşürmek. Son periyotlarda, gerek memleketler arası konjonktür nedeniyle gerek kurdaki hareketlilik, gerek gerçek fiyatlardaki gelişmeler ve gerekse gelir önlemlerimiz nedeniyle birçok faktör var. Süreksiz olarak enflasyonda bir artış kelam konusu bu sene. Fakat bu geçiş devrine has bir artış. Kalıcı bir artış olmayacağını öngörüyoruz. Gelecek yıldan itibaren kademeli bir biçimde enflasyonun düşeceğini ve 2026’da yüzde 8,5 üzere tek haneli sayılara döneceğimizi düşünüyoruz, varsayım ediyoruz ve bunun gerisinde alışılmış ki politikalarımız var.”
‘İstihdamı, büyümeyi ihmal etmeyeceğiz’
Yılmaz, sarsıntının yaralarını sararken ve enflasyonla uğraş ederken büyümeyi de hiçbir biçimde ihmal etmeyeceklerini vurgulayarak, şöyle devam etti:
“İstihdamı, büyümeyi ihmal etmeyeceğiz. Sayın Cumhurbaşkanımızın daima üstünde durduğu yatırım, istihdam, üretim ve ihracat perspektifi içinde büyüme ve istihdamı da devam ettireceğiz. Lakin şöyle bir fark var. Bu periyotta büyümenin kompozisyonunda önemli bir değişim olacak. Tüketim yüklü bir büyümeden yatırım, üretim, ihracat yüklü bir büyümeye gerçek bir dönüşüm yaşayacağız. Yani enflasyonu olumsuz etkileyen bir büyüme değil, tam bilakis arz artışı sağlayarak ve ihracatla döviz karı sağlayarak, enflasyonla uğraşımıza de katkı veren bir kompozisyona sahip bir büyümeyi gerçekleştirmeyi öngörüyoruz.”
‘Mali disiplin’ mesajı
Yılmaz, 4 temel hedefin, afetin yaralarını sarmak, enflasyonu tek haneye düşürme, büyüme, istihdamı devam ettirme ve toplumsal adalet ve refahı geliştirme olduğunu söyledi.
Bu 4 emeli, 3 temel araçla gerçekleştireceklerini anlatan Yılmaz, “Bu maksatlara giden 3 tane aracımız olacak. Birincisi, mali disiplin. Zelzele harcamaları hariç olmak üzere zira onlar mecburen yapmamız gereken harcamalar. Yapısal bir bozulmaya yol açmadan bütçemizde yolumuza devam edeceğiz. Bu yıl ve gelecek yıl sarsıntı harcamaları yüklü olduğu için ister istemez bütçemizdeki açık biraz daha yüksek olacak, ulusal gelire oranla. Yüzde 6,5’lar civarına çıkmış olacak. Ancak çabucak izleyen yıllarda bir düşüş trendine girecek. Ve 2026 yılında yüzde 3’ün altında bir bütçe açığıyla Türkiye yoluna devam edecek. Bu da Avrupa Birliği’nin Maastricht Kriterleri dediğimiz kriterine uygun bir perspektif.” dedi.
Yılmaz, “Mali disiplini nasıl sağlayacağız?” sorusunu lisana getirerek, şu değerlendirmede bulundu:
“Kamuda kaynaklarımızı çok daha tesirli, verimli ve önceliklere çok daha dikkat ederek kullanacağız. Tasarruf son derece değerli. Geçmişte Kalkınma Bakanlığı yapan bir arkadaşınız olarak şunu söz etmek isterim, tasarruf, kaynakları kullanmamak demek değildir, kaynakları gerçek önceliklere, hakikat alanlara teksif etmek ve verimli kullanmaktır. Aslı budur tasarrufun. Münasebetiyle biz bu anlayış içinde olacağız. Hem gelir politikalarımızla hem de harcama politikalarımızla kamuda mali disiplini koruyacağız. Gelir politikalarımızı uygularken de az evvel bahsettiğim üzere, gelir seviyesine nazaran katkı anlayışını kesinlikle ve kesinlikle dikkate alacağız.”
Para siyasetlerini işaret etti
İkinci temel aracın ise para siyasetler olduğuna işaret eden Yılmaz, “Bu periyodun koşullarına uygun bir halde dünyanın, Türkiye’nin gereksinimlerine uygun bir biçimde para politikalarımızda kimi güncellemeler gerçekleştiriyoruz. Ve enflasyonla çaba, fiyat istikrarını sağlama gayesi doğrultusunda Merkez Bankamız bu manada misyonunu yapmak durumunda ve kendi değerlendirmeleri neyse bilgilere bakarak, gelişmelere bakarak olağan ki hükümetimizin makro çerçevede çizdiği maksatlara bağlı kalmak kaydıyla Merkez Bankamız da araç bağımsızlığı çerçevesinde üzerine düşeni yapıyor, yapmaya devam edecek.” diye konuştu.
Yılmaz, çok kıymetli gördüğü üçüncü alanın da para ve maliye siyasetleri olduğunu lakin yetmeyeceğini, buna üçüncü bir öge olarak da yapısal ıslahatları ek ettiklerini söyledi.
Orta Vadeli Programa ek olarak, yaptıkları istişareler sonucunda yapısal ıslahatları 7 başlık altında husus madde sıraladıklarını vurgulayan Yılmaz, bunların da bir kısmının kanun gerektirdiği için Meclisin takdirine arz edeceklerini, bir kısmı idari kararlı olacağı için hükümetin, bakanlıkların bu işleri yapacaklarını aktardı.
‘Yatırım kolay bir iş değil’
Yılmaz, sonuçta bir dönüşüm sağlayacaklarını belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Yapısal dönüşümlerin de iki büyük katkısı vardır. Birincisi, yapısal dönüşüm yaparsanız orta vadede bir grup somut sonuçları olur. Örnek vermek gerekirse, güç alanında dışa bağımlılığını azaltıcı yatırımlar yaparsanız, birkaç yıl tahminen yatırımlar size yorabilir ancak ondan sonra meyvelerini toplamaya başlar. İşte Karadeniz gazı üzere, Gabar üzere, nükleer güç üzere, yenilenebilir güç üzere. Ve dışa bağımlılığınız azaldıkça bu sizi güçlendirir. Lakin bu bir vakit alır elbette. Yatırım kolay bir iş değil. Bu orta vadede somut sonuç. Yapısal ıslahat yapan ülkeler beklenti kanalıyla kısa vadeli olarak tesirler üretirler. Dış dünya, yatırımcılar, iç ve dış yatırımcılar yapısal ıslahat yaptığımızı gördükleri vakit geleceğe daha itimatla bakmaya başlarlar. Bu da şimdiden beklenti kanalıyla olumlu tesirler üretir. Münasebetiyle her iki tesir bakımından, yapısal ıslahatlara da başka bir ehemmiyet ve paha atfettiğimizi söz etmek isterim.”
Orta Vadeli Program’dan sonra, ekim ayı içinde bütçeyi Meclise göndereceklerini tabir eden Yılmaz, “12’nci Kalkınma Planımızı tekrar göndereceğiz ve hazırlıklarına devam ettiğimiz birtakım kanunları Meclisimizle, kümemizle, Meclis vekillerimiz aracılığıyla paylaşmış olacağız. Daha sonraki devirlerde de takvimimize uygun bir halde çalışmalarımızı olgunlaştırdıkça adım adım orta vadeli planlarımızı hayata geçireceğiz.” dedi.
‘1 trilyon dolar miili gelir’
Yılmaz, Orta Vadeli Programda yer alan birtakım birincileri paylaşmak istediğini belirterek, “Bu yıla ait yaptığımız varsayımlarda, bu yıl 1 trilyon doların üzerinde bir ulusal gelir görüyoruz. Şu an itibariyle aslında buna ulaşmış durumdayız. Yani geriye dönük 12 aylık bir hesap yaptığımızda 1 trilyonu aşmış. Birinci kez diye 1 trilyon dolar düzeyini aşmış durumda. Bu yıl sonunda 1 trilyon 60 küsur bir sayıya inşallah gelmiş olacak milyar seviyesine. Bu sayılarla dünyanın 17’nci büyük iktisadı pozisyonundayız. Nominal dolar bazında, satın alma gücüne nazaran ise 11’inci büyük ülke pozisyonundayız.” diye konuştu.
Yılmaz, “Önümüzdeki periyotta ne bekliyoruz?” sorusunu lisana getirerek, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Dünyada da bizde de bir ölçü büyümede aşağı taraflı bir eğilim var. Dünya büyümesi yüzde 3’ler civarına geliyor. Ticaret daha da daralıyor maalesef. Dünyada çok olumlu bir atmosferde değiliz. Biz ise sarsıntının tesirlerine karşın ortalama 4,5 bir büyüme suratını bu periyotta gerçekleştirmeyi öngörüyoruz. Ve bunun sonucunda 2026 yılında 1,3 trilyonu aşan bir ulusal gelirimiz olacak diye iddia ediyoruz. Bu türlü olduğu vakit o yılki nüfusa da böldüğünüzde 14 bin 850 dolarlık bir kişi başına gelir hedefliyoruz.”
