stanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki Seyahat Davası kapsamında yapılan yargılama sonucu Can Atalay, ‘Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya yahut vazifelerini yapmasını kısmen yahut büsbütün engellemeye teşebbüs’ hatasına ‘yardım eden’ sıfatıyla katıldığı gerekçesiyle 18 yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Atalay, Türkiye Personel Partisi’nden (TİP) Hatay milletvekili seçilince, hakkındaki yargılamanın durması ve tahliye edilmesi talebiyle Yargıtay’a müracaat yapıldı.
Yargıtay 3’üncü Ceza Dairesi, başvuruyu reddederken, 18 yıl mahpus cezasını da onadı. Bunun üzerine avukatları, Atalay’ın milletvekili seçilerek yasama dokunulmazlığı kazandığı halde durma kararı verilmesi talebinin reddedilmesi nedeniyle AYM’ye kişisel müracaatta bulundu. AYM, Can Atalay’ın ‘seçilme hakkı’ ile ‘kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı’nın ihlal edildiği istikametinde karar verdi.
AYM kararının akabinde lokal mahkeme belgeyi tekrar Yargıtay 3’üncü Dairesi’ne gönderdi.
Başsavcılık mütalaası
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Yargıtay 3’üncü Dairesi Başkanlığı’na sunduğu mütalaasında, AYM’nin 25 Ekim’de verdiği ‘hak ihlali’ kararının münasebetine yer verildi.
Mütalaada, Atalay’ın kelam konusu cürmü 2013 yılında işlediği, soruşturma ve kovuşturmaya milletvekili seçilmesinden çok evvel başlandığı, mahkumiyetine temel sevk ve uygulama hususlarının de TCK’nın ‘Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya yahut vazifelerini yapmasını kısmen yahut büsbütün engellemeye teşebbüs’ü içeren 312’nci unsuru kapsamında olduğuna dikkat çekildi.
Mütalaada, Yargıtay 3’üncü Ceza Dairesi’nin 28 Eylül 2023 tarihinde temyiz incelemesi sonucu Can Atalay hakkında verdiği onama kararı ile kararın katılaştığı ve infazı kabil hale geldiğine işaret edilerek, “Sanık onama kararı sonrasında hükümlü statüsündedir ve Yüksek Daire de kararını TBMM’ye göndermiştir. Bu basamakta, Yüksek Daire temyiz incelemesi sırasında tahliye konusunda da bir kıymetlendirme yapmış olmakla; tahliye talebinin reddi yahut kabulü konusunda takdir yüksek dairenindir” tabirlerine yer verildi.
Son inceleme mercii Yargıtay
Yargıtay 3’üncü Ceza Dairesi, Can Atalay ile ilgili kararını verdi. 3’üncü Daire, Anayasa’nın 154’üncü unsuruna nazaran; adliye mahkemelerince verilen ve kanunun öteki bir isimli yargı merciine bırakmadığı karar ve kararların son inceleme merciinin Yargıtay olduğuna dikkat çekti. Kararda, AYM’nin Can Atalay’ın kişisel başvurusu hakkında verdiği hak ihlali kararında türel paha ve geçerlilik olmadığı, bu bağlamda Anayasa’nın 153’üncü hususu kapsamında uygulanması gereken bir karar bulunmadığı belirtildi. Can Atalay hakkında verilen mahkumiyet kararının temyizi üzerine yapılan temyiz incelemesi sonucu 28 Eylül’de karar verildiği ve kelam konusu kararın onandığına işaret edilerek, katılaşan karar karşısında; AYM’nin kelam konusu ihlal kararına uyulmamasına karar verildi.
Karar TBMM’ye gönderilecek
Atalay’ın, mahkumiyet kararının onanması ile hükümlü sıfatını kazandığı, Anayasa’ya nazaran milletvekilliğinin düşmesi sebeplerinden biri olarak ‘kesin karar giyme yahut kısıtlanma hali’nin düzenlenmiş olduğu, Anayasa’nın 76’ncı hususunda sayılan milletvekilliği ile bağdaşmayan cürümlerden kurulan mahkumiyet kararının milletvekilliğini düşüreceğine dikkat çekildi. AYM’nin bu bahiste inceleme yetkisinin de bulunmadığı belirtilerek, hükümlü Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesine yönelik süreçlere başlanması için kararın bir örneğinin TBMM Başkanlığı’na gönderilmesi kararlaştırıldı.
AYM üyeleri hakkında hata duyurusu
Yargıtay 3’üncü Dairesi, Anayasa kararlarını ihlal ettikleri ve kendilerine verilen yetki hudutlarını yasal olmayacak biçimde aşarak, hak ihlalinin kabulü tarafında oy kullandıkları gerekçesiyle ilgili AYM üyeleri hakkında gereğinin takdir ve ifası için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na hata duyurusunda bulunulmasına karar verdi.
