Başkanlıktan yapılan yazılı açıklamada, Anayasanın 146, 154 ve 155. unsurlarında yüksek mahkemelerin, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay olarak düzenlendiği, birbirlerine üstünlük sıralamasının öngörülmediği tabir edildi.
Açıklamada, Anayasa Mahkemesi kararları üzere, katılaşmış tüm mahkeme kararlarının herkes için bağlayıcı olduğu vurgulandı.
6 Mart 1868 tarihinde kurulan, 155 yıllık esaslı bir geçmişe sahip Yargıtayın, isimli yargının en üst temyiz merci olduğu, üyelerinin tamamının alanlarında uzman ve tecrübeli yüksek yargıçlardan oluştuğu aktarılan açıklamada, Anayasanın 154. unsurunda, “Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun öteki bir isimli yargı mercine bırakmadığı karar ve kararların son inceleme mercidir.” kararının yer aldığı hatırlatıldı.
Açıklamada, Yargıtayın isimli yargı alanında hukukun eşit halde uygulanmasını sağlama vazifesi bulunduğu söz edildi.
Anayasanın 148. unsurunda ise Anayasa Mahkemesinin misyon ve yetkilerinin tanımlandığı hatırlatılan açıklamada, bu vazifeler ortasına eklenen “bireysel başvuru” hakkının da 2012’den bu yana uygulandığı aktarıldı.
‘Süper temyiz mahkemesi üzere bir algı oluşturulmuştur’
Anayasa Mahkemesine ferdî müracaat için olağan kanun yollarının tüketilmesinin kural olduğu, Anayasadaki ilgili karar ile ferdî müracaatın yargısal hududunun çizildiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Bu haliyle kişisel müracaat, temel hak ve özgürlüklere yönelik hukuka karşıt müdahalelerin kanun yollarında giderilememesi halinde başvurulabilecek ikincil nitelikte bir hak arama yoludur. Olağan yahut inanılmaz kanun yolu değildir. Hasebiyle Anayasa Mahkemesi, isimli ve idari mahkemelerce verilen kararları bozan bir mahkeme olmadığı üzere istinaf ve temyiz merci olarak davaları tekrar incelemeye yetkili bir makam da değildir.
Buna rağmen, Anayasa Mahkemesinin, ferdî müracaat incelemelerinde vakit zaman anayasal ve yasal hudutları aşarak Yargıtay ve Danıştay uzman dairelerince geliştirilen yerleşik içtihatları aykırı yüz edecek, hukuk sistemini kaosa sürükleyecek biçimde kararlar alması, kesin karar tesirinin büsbütün devre dışı bırakılmasına neden olmaktadır.
Diğer taraftan, bir kısım kamuoyunun gündemini meşgul eden davalar üzerinden uygulanan bağlantı stratejisi ile mevcut anayasal tertip bir kenara bırakılarak, Anayasa Mahkemesinin ‘süper temyiz mahkemesi’ olduğu halinde toplumsal bir algı oluşturulmuştur. Temel hak ve özgürlüklerin korunması, sırf Anayasa Mahkemesinin değil, tüm yargı organlarının vazifesidir. Türk yargı sisteminin nitekim mevcut olan yapısal sıkıntılarının tahlili için elverişli bir araç olması ümit edilen ferdi müracaatın, mecrasından çıkması, yargı sistemini zayıflatan sistemsel bir sorun haline gelmiştir.”
‘Benzer uygulamalar artarak devam etmiştir’
Yargıtay Başkanlığının açıklamasında, ferdi müracaat sisteminin faaliyete geçmesinden itibaren bu sıkıntıların Anayasa Mahkemesi üyelerinin de bulunduğu bilimsel toplantılarda, Yargıtay Liderinin isimli yıl açış konuşması ile yıl sonu basın kıymetlendirme toplantılarında ve Danıştay Lideri tarafından Danıştayın kuruluş yıl dönümü toplantısında gündeme getirildiği anlatıldı.
Açıklamada, şöyle devam edildi:
“Buna rağmen, Anayasa Mahkemesinin kararlarındaki anayasal ve yasal yetki aşımı olarak bedellendirilen misal uygulamalar artarak devam etmiştir.
Bizatihi Anayasayı korumak maksadıyla kurulan Anayasa Mahkemesi, tartışmalara mevzu olan davada, anayasa koyucunun iradesini yok sayarak Anayasanın 83’üncü hususundaki atıf nedeniyle somut olaya uygulanması gereken 14’üncü unsurunu fonksiyonsuz bırakmıştır.”
‘Haksız reaksiyonlar ıstırapla karşılanmaktadır’
Açıklamada, Anayasa Mahkemesinin Can Atalay ile ilgili ihlal kararının münasebetinde, Yargıtay 3. Ceza Dairesinin, “Anayasa Mahkemesi içtihatlarına ters davrandığı ve ihlalleri tedbire yükümlülüğünü yerine getirmediği” halindeki sözlerle anayasayı ihlal hatasını işlediği ithamında bulunularak, amaç gösterildiği bildirildi.
“Bunun üzere son derece vahim, kabul edilemez tüzel yanlışların, kişisel müracaat kararlarının vazgeçilmez dili” olduğu savunulan açıklamada, şu sözlere yer verildi:
“Anayasa Mahkemesinin uygulamalarının doğurduğu tüzel sonuçlar gözetilmeksizin, bir yüksek mahkeme olan Yargıtay ve Yargıtay 3. Ceza Dairesinin yargısal misyon ve yetkisi kapsamında verdiği kararlara yönelik yüksek yargı kurumlarının saygınlığını zedeleyen ve tenkit hudutlarını aşan haksız reaksiyonlar kederle karşılanmaktadır.
Hukuki güvenliğin, toplumsal barışın ve türel öngörülebilirliğin sağlanması bakımından Anayasadan aldığı yetkiyle Yargıtay, ferdî müracaatın mevcut haliyle uygulanmasının doğurduğu meselelerin giderilmesi ve mukayeseli hukukta kabul edilen standartlara nazaran geliştirilmesi konusunda gereksinim duyulan, anayasal ve yasal çalışmalarda gerekli dayanağı sağlamaya her vakit hazırdır.”
