Bolat, X toplumsal medya hesabından, bu yılın 3’üncü çeyreğine ait büyüme sayılarını kıymetlendirdi. Kelam konusu periyotta, yüzde 5,9’luk gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) artışı ile Türkiye iktisadının yüksek oranlı büyüme performansını kesintisiz 13 çeyrektir sürdürdüğünü belirten Bolat, yılın 9 ayında ise ekonomik büyümenin yüzde 4,7 olarak gerçekleştiğini tabir etti.
Bolat, “Türkiye, 3’üncü çeyrekte verisi açıklanan G-20 ve OECD ülkeleri ortasında en süratli büyüyen iktisat olmuştur. Mal ve hizmet ihracatımızda zelzele ve zayıf dış talebe karşın yüzde 1,1 artış izlenmiştir. Yatırımlarda, makine-teçhizat yatırımlarının tesiriyle yüzde 14,7 ile son 2 yılın en güçlü artışı yaşanırken yatırım harcamalarının katkısı 3,4 puan olarak gerçekleşmiştir.” değerlendirmesinde bulundu.
İş dünyası temsilcileri de büyüme sayılarını kıymetlendirdi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri Mustafa Gültepe yaptığı açıklamada, büyümede üretim ve ihracatın yerinin her vakit kritik olduğuna dikkati çekerek, TÜİK datalarına nazaran Türkiye iktisadının yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 5,9 büyüme kaydettiğini anımsattı.
Gültepe, ihracatın büyümeye katkısının 0,3 puan olduğuna, mal ve hizmet ihracatının 2023 yılının üçüncü çeyreğinde bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 1,1 arttığına işaret ederek, şunları söyledi: “2023 yılı global ticarette bir ‘soluklanma yılı’ olarak öne çıkıyor. Buradan, tabir-i caizse kondisyonu yüksek ülkeler ipi göğüsleyerek çıkacak. Yani üretim altyapısıyla, yeni yatırımlarla, AR-GE ve inovasyon faaliyetleriyle fark yaratan ülkelerden bahsediyorum. Türkiye de bu ülkelerden biri. Değerli ihracat pazarlarımızda kritik oranda talep daralmaları göze çarpıyor. Buna karşın yıl sonu ihracat maksadımıza yanlışsız emin adımlarla ilerliyoruz. Dünya Ticaret Örgütü 2023 yılı global mal ticareti varsayımını yüzde 1,7’den yüzde 0,8’e çekmiş durumda. 2024 yılı için ise mal ticareti tarafından optimist bir tablo var. İhracatın büyüme sayılarımıza takviyesinin daha da artacağı periyotları 2024’de yaşayacağız. ‘Türkiye İhracatla Yükselecek’ derken kast ettiğimiz pek çok başlık var. Büyüme de bu başlıklardan bir tanesi ve tahminen de en kıymetlisi. Türkiye, üretim ve ihracat öncülüğünde büyümeye aralıksız halde devam edecek.”
“Büyümede yatırım ve ihracat artışı dengelenme süreci için olumlu”
Dış Ekonomik Bağlantılar Heyeti (DEİK) Lideri Nail Olpak da iş dünyası olarak, yılın üçüncü çeyreğinde büyümenin yüzde 5,9 gerçekleşmesini memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, “Yılın birinci yarısındaki yüzde 4 büyümeden sonra gelen bu bilgi, global olarak ekonomik aktivitenin yavaşladığı bir devirde Türkiye’nin üretim suratının arttığını, dünyadan müspet ayrıştığımızı ve büyümede dengelenmeye yönelik sürecin yürüdüğünü gösteriyor.” sözlerini kullandı. Sektörel olarak bakıldığında, endüstrinin yüzde 5,7, inşaat bölümünün yüzde 8,1, tarımın yüzde 0,3 artığını ve öbür bölümlerin de olumlu bölgede kaldığını anımsatan Olpak, şunları kaydetti: “Bu da büyümenin genele yayıldığını söz ediyor. Talep açısından, hane halkı tüketiminin yüzde 11,2 ve kamu harcamalarının yüzde 5,3 artması büyümede tüketimin hala tartısını gösterirken, azalma eğiliminde olması da değerli. 2022’nin son çeyreğinden başlayarak 3 çeyrektir büyümeye negatif katkı veren ihracatın, bu periyot yüzde 1,1 artarak olumlu katkı vermesi olumlu bir gelişme. Yatırım harcamalarının birinci 2 çeyrekte sırasıyla yüzde 3,8 ve 5,6 büyümesinden sonra bu devir çift hanelere çıkarak yüzde 14,7 büyümesi de memnuniyet verici. Bir yandan enflasyonla gayrette kapsamında adımlar atılırken bir yandan da ihracat ve yatırım odaklı büyümeyi destekleyici siyaset adımları atılması bedelli. Büyümede yatırım ve ihracat artışı, dengelenme süreci için olumlu. DEİK olarak, tüm dünyaya yayılmış 152 iş konseyimizle yürüttüğümüz ticari diplomasi faaliyetlerimizle ülke ekonomimize dayanak olmaya devam edeceğiz.”
“Sağlıklı ve istikrarlı büyümeyi önemsiyoruz”
Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Genel Lideri Orhan Aydın da enflasyonla uğraş edilen bir ortamda, global iktisattaki daralmalara karşın 13’üncü çeyrekte de büyüyen bir Türkiye iktisadı görmenin memnuniyet verici olduğunu belirterek, “İş insanları olarak sağlıklı ve istikrarlı büyümeyi önemsediğimizi belirterek, bu bahiste gerekli eğitim altyapısını ve yatırım ortamlarını oluşturmalıyız.” dedi.
OVP maksatları doğrultusunda ekonomik adımların atıldığına işaret eden Aydın, şu değerlendirmelerde bulundu: “Taleplerin her açıdan baskılandığı bir ortamda enflasyonla gayretten taviz vermeden 13. çeyrekte de global seviyenin üzerinde yüzde 5,9’luk bir muvaffakiyet ülke ekonomimizin potansiyelini ortaya koymaktadır. Avrupa pazarının, bilhassa Almanya pazarının daralması nedeni ile son devirlerde imalat üretimi ve kapasite kullanım oranlarında azalma görmemize karşın sarsıntı sonrası yine ihya hasebiyle lokomotif bölümlerimizden inşaat dalı ve beraberinde 250’yi aşkın alt kesimin önemli bir formda canlandığını ve ekonomik büyümeye katkı sağladığını görüyoruz.
Tüm bunlara karşın birtakım dallara ait verilen dayanaklarla ekonomik büyümenin devam edeceğini öngörmekte birlikte iş insanları olarak sağlıklı ve istikrarlı bir büyümeyi önemsemekteyiz. Bunun için de her vakit lisana getirdiğimiz üzere katma kıymeti yüksek teknolojik eserlere yönelmeli, gerekli eğitim altyapısı ile yatırım ortamlarını oluşturmalıyız.”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, yaptığı açıklamada, yılın üçüncü çeyreğinde yatırımların büyümeye katkısının yine artış göstermesinin 2024 yılı için beklentileri yükselttiğine işaret etti.
Bir evvelki çeyrekte büyümeye negatif katkı veren endüstrinin tekrar olumluya dönmesinin kıymetli olduğunu lisana getiren Avdagiç, şunları kaydetti: “Büyümeye en yüksek katkı tüketimden gelmiş olsa da bu katkıda bariz yavaşlama gözledik. Bunu da yeni programın gayeleriyle uyumlu bir formda, iktisatta dengelenmenin işaretlerini vermesi bakımından bedelli buluyoruz. Öbür yandan, ana ihracat pazarlarındaki yavaşlamanın tesiriyle net dış talebin, üçüncü çeyrekte de büyümeye katkısının azaldığını görüyoruz. Fakat son aylarda ithalatta gözlenen yavaşlamanın tesiriyle önümüzdeki devirlerde net dış talebin büyümeye negatif katkısının azalmasını bekliyoruz. Büyümeye yalnızca sayıya indirgenmiş bir data olarak bakmıyoruz. Büyümenin yanı sıra toplumsal refahı çok önemsiyoruz. Hasebiyle bir yandan enflasyonla uğraş ederken bir yandan da üretimin, istihdamın ve ihracatın önceliklendirildiği siyasetlerin bir istikrar içinde götürülmesi gerektiğine inanıyoruz.”
“Bugün açıklanan sayılar, ulusal ekonomimize olan inancımızın ne kadar yerinde olduğunu teyit eder nitelikte”
Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Lideri Mahmut Asmalı, yılın birinci iki çeyreğinde sırasıyla yüzde 4 ve yüzde 3,9 büyüyen Türkiye iktisadının, üçüncü çeyrekte ivme kazandığını ve yüzde 5,9 büyüdüğünü belirterek, “Böylece ulusal ekonomimizdeki müspet büyüme eğilimi üst üste 13’üncü çeyrekte de sürerken bu devirde G20 ülkeleri içerisinde en yüksek büyüme performansı Türkiye’nin olmuştur.” tabirini kullandı.
Türkiye iktisadının, müspet büyüme patikasındaki istikrarlı yürüyüşüne emin adımlarla devam ettiğini vurgulayan Asmalı, öncü ekonomilerle birlikte Türkiye’nin de enflasyon sıkıntısıyla yüzleştiği ve mali sıkılaşma sürecinde olduğu bu türlü bir devirde, Türkiye iktisadının büyüme suratının artmasını “takdire şayan” olarak yorumladı.
Asmalı, yılın üçüncü çeyreğinde iç talebin büyümeyi 8,4 puan üst çekmesinin yanı sıra yatırımlardan da 3,4 puanlık katkı gelmesini, gerçek dal ismine sevindirici bir gelişme olarak nitelendirerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Net dış talebin büyümeye katkısı ise üçüncü çeyrekte ithalatın ihracattan süratli bir formda artmasıyla, maalesef negatif istikamette 2,6 puan olmuştur. GSYH’yi oluşturan faaliyetlerin tamamında artış gözlenmesi, üçüncü çeyrekte büyümenin bütün dallara yayıldığını göstermesi bakımından, epeyce kıymetli bir gelişme olmuştur. Bu devirde yıllık bazda hizmetler dalının yüzde 4,3, sanayi kesiminin yüzde 5,7, tarım bölümünün yüzde 0,3 ve inşaat dalının yüzde 8,1 genişlemesi, topyekun bir büyümeye işaret etmiştir. MÜSİAD olarak, geçtiğimiz yılın sonunda, 2023 yılında Türkiye’nin en güzel büyüyen ülkelerden biri olacağını ve dünya ortalamasının üzerinde bir büyüme performansı yakalayacağını söz etmiştik. Bugün açıklanan sayılar, ulusal ekonomimize olan inancımızın ne kadar yerinde olduğunu teyit eder niteliktedir. Yüzde 5,9’luk büyüme performansı, yılın sonuna yaklaştığımız şu günlerde, 2024 yılı için de çok büyük bir motivasyon kaynağı olacaktır. Bu vesileyle, gerçek dal temsilcileri olarak bizler, Türkiye iktisadının üretim, ihracat ve istihdam odaklı büyüme sürecinin devam edeceğine ve Türkiye Yüzyılı olarak nitelediğimiz yeni periyoda olan inancımızı yineliyoruz.”
