OECD ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerinden yaptığı derlemeye nazaran, Türkiye, bu yılın nisan-haziran devrinde sergilediği performansla ekonomik büyümesini 12’inci çeyreğe taşıdı.
OECD ülkeleri ortasında Kosta Rika, bu yılın nisan-haziran devrinde geçen yılın birebir çeyreğine nazaran yüzde 5,1 büyümeyle birinci sırada yer aldı. Bu ülkeyi yüzde 3,8 ile Türkiye, yüzde 3,5 ile Meksika izledi.
OECD ülke ekonomilerinin ikinci çeyrekte ortalama büyümesi yüzde 1,5 olarak iddia edildi. Kelam konusu periyotta ekonomik büyüme Avrupa Birliği’nde (AB) yüzde 0,5 oldu.
OECD’de verisi açıklanan ülkeler ortasında Estonya’nın yüzde eksi 3 ile iktisadı en çok küçülen ülke olduğu görüldü. Bu ülkeyi eksi yüzde 2,3 ile Macaristan, eksi yüzde 2,2 ile İsveç takip etti.
Türkiye, G20 ülkeleri ortasında da birinci 3’te yer aldı
İkinci çeyrek büyüme verisi açıklanan G20 ülkeleri içinde de büyüme oranı en yüksek ülke yüzde 6,3 ile Çin olarak kayıtlara geçti. Bu ülkeyi yüzde 4,9 ile Endonezya, yüzde 3,8 ile Türkiye ve yüzde 3,5 ile Meksika takip etti.
AB ülkelerinin büyüme oranlarına bakıldığında ise İrlanda birinci sırada yer alırken, Türkiye ve Portekiz sırasıyla bu ülkeyi izlediler.
“Bu yıl için yüzde 3 seviyesinde olan büyüme beklentimizi koruyoruz”
Ekonomist Haluk Bürümcekçi, bu yılın birinci yarısında, şubat ayındaki zelzeleye rağmen, ulusal gelirin yüzde 3,9 artış kaydettiğini, ana sürükleyicinin de evvelki yıla misal biçimde iç talep olduğunu söyledi. İkinci yarıda ise bilhassa temmuz sonrası büyüme eğiliminin imalat kesimleri kaynaklı yavaşladığına yönelik sinyallerin güçlendiğini söz eden Bürümcekçi, İmalat Sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksinin (PMI) bu yıl birinci sefer eşik kıymetin altına indiğini, başta gerçek kesim ve tüketici itimadı olmak üzere, tüm sektörel inanç endekslerinde düşüşler kaydedildiğini bildirdi.
Bürümcekci, bu gelişmede, global aktivitede devam eden yavaşlamanın imalat bölümü üzerindeki tesirlerinin yanı sıra vergi artışlarının, tüketici kredileri ve kredi kartlarına yönelik yeni makro ihtiyati tedbirlerin ve kredi faizlerindeki yükselişin getirdiği kredi büyümesindeki yavaşlamanın yurt içi talebi dizginleyebileceği beklentisinin tesirli olduğunu belirtti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) son faiz kararı sonrasında mevduat ve kredi faizlerinin birlikte yükselerek finansal şartları besbelli sıkılaştırmasının da kelam konusu olabileceğini lisana getiren Bürümcekci, şunları kaydetti:
“Ancak, bu tesirlerin ne derinlikte bir yavaşlama getireceğini kestirmek için şimdi erken olduğunu düşünüyoruz. Enflasyonist baskıların ve kur artışlarının talebi öne çekmesi ve gelecek yıl birinci çeyrekte gerçekleşecek lokal seçimler, büyümede net bir manzara elde edilmesini zorlaştırıyor. Bu doğrultuda, bu yıl için yüzde 3 seviyesinde olan büyüme beklentimizi koruyoruz.”
“İnşaat dalı aralıksız formda büyümeye katkı sağlayacak”
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener de iktisadi faaliyet kolları açısından bakıldığında hizmet kesiminin ortalamanın epey üzerinde artmasının gelecek beklentisi açısından müspet değerlendirilebileceğini söyledi.
Şener, “Diğer taraftan bilhassa kentsel dönüşümle birlikte ve sarsıntı sonrasında yine konut faaliyetlerinin başlamasıyla inşaat bölümünün de yüzde 6,2 ile ortalamanın üzerinde büyümesi önümüzdeki periyot içerisinde inşaat bölümünün aralıksız formda büyümeye katkı sağlayacağını göstermektedir.” dedi.
Hizmet, inşaat ve finans dalları ile sigortacılık faaliyetlerinin büyümeye devam etmesiyle yıllık bazda büyümeye daha müspet bakılabileceğine dikkati çeken Şener, “Büyüme, Avrupa ve ABD ile kıyaslandığında önemli manada müspet olmasına rağmen büyümenin itici gücünden olan sanayi kesiminin son 2 çeyrektir daralıyor olması önümüzdeki periyotta bilhassa selektif kredi prosedürüyle sanayi bölümüne daha önemli teşviklerin verilmesini gerekli kılmaktadır.” dedi.
Bu açıdan bakıldığında Türkiye İhracatçılar Meclisiyle (TİM) bankalar ortasındaki ihracata dönük kredi mutabakatlarının ehemmiyetinin daha da artacağını vurgulayan Şener, sanayi dışında bütün iktisadi faaliyet kollarının hala müspet tarafta olmasının büyümenin önümüzdeki devirde tesirli formda devam edeceğini gösterdiğini lisana getirdi.
Şener, cari fiyatlarla GSYH’nin ikinci çeyrekte 271 milyar 468 milyon dolara ulaştığını belirterek, son 2 çeyrekte de cari manada büyüme yakalanması durumunda cari fiyatlarla GSYH’nin bu yıl içerisinde 1 trilyon doları aşabileceğini vurguladı.
2023 ikinci çeyreği prestijiyle zincirlenmiş hacim endeksi olarak hane halkı en son tüketim harcamalarının yüzde 15,6 arttığını belirten Şener, hane halkı tüketim harcamalarının bu derece büyüyor olması ve büyümeye 10 puanlık bir katkı sağlamasının hala iç piyasadaki talebin tüketim manasında epey canlı olduğunu gösterdiğini tabir etti.
Gayrisafi sabit sermaye oluşumuyla ilgili yüzde 5,1’lik artışın da değerli bir kriter olduğunu lisana getiren Şener, bunun üretimin ve istihdamın devam edeceğinin göstergesi olduğunu kaydetti.
Şener, “Üretimi ve ihracatı artıracak, tüketimi kısacak makro ihtiyati önlemler ve yapısal düzenlemeler vakit kaybetmeden uygulamaya başlanmalıdır.” değerlendirmesinde bulundu.
