Birol BOZKURT
Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği’nin (AKTOB) Türkiye İş Bankası’nın ana sponsorluğunda Antalya’da gerçekleştirdiği 13. Milletlerarası Resort Turizm Kongresi sırasında gazetecilerin sorularını yanıtladı. Son faiz artışının beklentileri paralelinde gerçekleştiğini belirten Ortan, “Bunun hakikat bir adım olduğunu ve önümüzdeki ay 250 baz puanlık bir artış olacağını düşünüyoruz. Yılı yüzde 42,5 faiz oranıyla kapatılmasını bekliyoruz.
Merkez Bankası 2024 yılsonu enflasyon iddiasını de güncelledi. Son enflasyon raporunda bant aralığını genişletirken orta noktasının yüzde 36 ve tavan noktasının da yüzde 42 olduğunu söyledi. Yüzde 40 faizi önümüzdeki ay yüzde 42,5 yaptığında beklediği en yüksek enflasyonun üzerinde, gerçek faize geçecek. Bunun da enflasyonun denetim altına alınması bakımından, beklentilerin nitekim %36- 42 aralığında çıpalanması için çok kıymetli olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.
“Mevduat faizleri yüzde 50- 55 ile tepeyi görür”
İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, faiz artırımlarının akabinde mevduatın kompozisyonunda kıymetli bir değişiklik beklediğini belirterek, “Dolarize olmuştuk ve yabancı para mevduatın hissesi çok artmıştı.
Normalleşen siyasette yabancı para mevduattan TL mevduata kıymetli bir dönüş bekliyoruz” dedi. Enflasyonun gelişimiyle bir arada önümüzdeki 3 ayın enflasyonunda ne öngörülüyorsa tasarruf mevduatına verilecek faizin de oraya çıkmak zorunda olduğunun altını çizen Ortan, “Müşteriyi ikna edemediğiniz anda bu sistem çalışmıyor.
Bu, zorlamayla olmuyor. Bugün gördüğüm gidişatla, Merkez Bankası’nın çizdiği 2024 yılı iddia eğrisiyle %50-55 bandındaki faizlerin 90 günlük devir için yetmesi gerekiyor. TL mevduat faizlerinin artması borsa tarafını olumsuz etkileyebilir. 2024- 2025 yatırım için çok uygun bir devir olacak. 2026’dan sonra ülke olarak önümüz çok açık” diye konuştu.
“Enflasyonda düşüş görüldükçe faiz de düşebilir”
Önümüzdeki periyoda dair faiz beklentilerini de aktaran Ortan, Aralık ayındaki artıştan sonra faiz artırımına orta verilmesini öngördüğünü söyledi. Ortan, enflasyondaki ve iktisattaki gelişmelerin gözleneceğini ve istek edilen istikamette sermaye akımları başladıktan sonra faizin bir müddet sabit bırakılacağını ve ondan sonra ortam rahatladıkça ve enflasyonda düşüş görüldükçe faizin tekrar beklentilere uygun olarak indirilebileceğini iddia ettiğini söyledi. Ortan, “Bence Merkez Bankası, faiz düzeyini sene sonunda kendi öngördüğü yere getirme konusunda çok kararlı görünüyor” yorumunu yaptı.
“Rasyonel hareket edenler ayakta kalacak”
Kredi maliyetlerinin arttığını lakin daha evvelki ucuz olduğu düşünülen kredi faizi düzeylerinin devam ettirilebilir olmadığına dikkat çeken Ortan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Ülke olarak rezervimiz, tasarruflarımız prestijiyle sürdürülemez bir sistemdi.
O nedenle bugün atılan adımlar, iktisatta yalnızca fiyat istikrarını değil finansal istikrarı da sağlamak açısından değerli. Aslında sorunlu üzere görünen bu ortamın, her bölümde işini uygun yapanla yapmayanı; sahiden işini yeterli yapanla bugüne kadar ucuz kredi bulduğu için yapıyormuş üzere görünenleri ayırt etme açısından sağlıklı olduğunu düşünüyorum. Mali sıkılaşmanın olduğu yerde, rasyonel olan yerde rasyonel hareket eden aktörler kalacak.
Rasyonel hareket eden aktörler derken, bir iş yapan, işten kazandığını işine yatıran gerçek iş insanlarından bahsediyorum. İşten kazandığını işine yatırmayanlar, kredi gerçek fiyatına geldiğinde kesinlikle zorluk yaşayacaktır. O yüzden şu anda sorunlu bir süreç olsa da bunun ülkemiz için sağlıklı bir konjonktür yaratacağını düşünüyorum.”
“Enflasyon kadar artan kur öngörülebilirlik sağlar”
Döviz kurlarına ait de değerlendirmelerini aktaran Hakan Ortan, evvelki periyotlarda olduğu üzere döviz kurlarında artık olağandışı artış beklemediklerini, enflasyona paralel bir kur artışı beklediklerini söyledi. İş dünyasının istikrarını bozan asıl şeyin kurla enflasyon ortasındaki makas olduğuna dikkat çeken Ortan, “Tüm maliyetleri enflasyon üzerinde artıyor.
Tüm gelirleri kur artışı üzerinden… Enflasyon yüksek, kur baskılanmış olduğunda bunun iş insanına hayrı yok. Ya da kurun arttığı enflasyonun ondan daha fazla arttığı durumda da bir hayrı yok. O yüzden enflasyon kadar artan kurun herkes için öngörülebilirliği sağlayacağını, yatırım kararlarını vermeyi kolaylaştıracağını düşünüyorum” dedi.
“Yabancı yatırımcı seçimlerden evvel gelmeye başlar”
Türkiye’ye yabancı sermaye ilgisine dair yorumlarını da paylaşan Ortan, şöyle konuştu: “Genellikle seçimlerden sonra Türkiye’ye yabancı sermayenin ilgisinin artacağı istikametinde bir beklenti var. Ben Türkiye’ye girmek için bekleyen yabancı sermayenin mahallî seçimlerden sonra değil seçimlerden evvel geleceğini düşünüyorum.
Türkiye’de faiz oranlarının rasyonelleşmesiyle yabancı sermayenin artık kurun da öngörebilmesi sayesinde dövizini ne vakit bozdurup Türkiye’ye gireceği, Türkiye’de hangi enstrümanlara yatırım yapacağı ve buradan hangi işlere para yatıracağı konusunun netlik kazanacağı kanaatindeyim. Türkiye’ye olan sermaye akımlarının güçleneceğini ve uygun maliyetle yabancı para kredi verebilir duruma geleceğimizi, CDS risk priminin 300’ün altına ineceğini öngörüyorum.
Dolayısıyla CDS risk priminin düşük olduğu, yabancı ilgisinin yüksek seyrettiği, yabancı para kredi bulabildiğimiz bir yerde çok rahatlıkla iş dünyasına, turizmcilere dolar ve euro bazında kredi verebileceğimizi düşünüyorum. Bu, bankalar ortasındaki rekabeti de artıracak. Örneğin bugün finansa erişmekte zorlandığını söz eden turizmcilerin 2024 yılında hangi banka krediyi en ucuz veriyorsa ondan almaya dönük pazarlık gücü kazanacaklarını söyleyebilirim.
Konjonktür bu türlü bir rahatlamaya işaret ediyor. Hasebiyle TL faizlerin yükselmesini bir olumsuzluk olarak değil, sağlıklı bir gelişme olarak görüyorum. Ayrıyeten bu noktada faizlerin yükselmesinin olumsuz tesirlerini en çok hissedenlerin bankalar ve finans kuruluşları olduğunu da bir yanlış anlaşılmaya mahal vermemek açısından tabir etmek isterim.”
