Kabul edilen tezkerede, Aden Körfezi, Somali karasuları ve açıkları, Arap Denizi ve mücavir bölgelerde vuku bulan deniz haydutluğu ve silahlı soygun aksiyonlarına karşı, 2008’de Birlemiş Milletler Güvenlik Kurulu (BMGK) kararlarının alındığı anımsatıldı. Tezkerede, bu kapsamda TBMM’nin 10 Şubat 2009 tarihli kararıyla, TSK ögelerinin kelam konusu bölgede vazife yapması için bir yıl müsaade verildiği hatırlatıldı.
Bugüne kadar birer yıllık yetki mühleti 14 kere uzatılan tezkerede, “Türk Silahlı Kuvvetleri deniz ögeleri konuşlandırılmak suretiyle, bölgede seyreden Türk bayraklı ve Türkiye kontaklı ticari gemilerin emniyetinin faal formda koruma edilmesi, milletlerarası toplumca yürütülen deniz haydutluğu, silahlı soygun hareketleri ve denizde terörizmle müşterek uğraş harekatlarına etkin iştirakte bulunulması, anılan bölgelere yapılan insani yardım faaliyetlerine takviye verilmesi, Türk Silahlı Kuvvetleri deniz ögelerinin harekat aktifliğinin ve o bölgeye ait deneyiminin artırılması sağlanmış, bu alanda ilgili ülkelerle işbirliğinin sürdürülmesine yönelik ulusal siyasetin desteklenmesi ve BM sistemi içinde, bölgesel ve global ölçekte oynadığımız rolün ve görünürlüğümüzün pekiştirilmesi temin edilmiştir.” sözleri kullanıldı.
Türkiye 24 Temmuz’da CTF-151 Komutanlığı misyonunu üstlenecek
Türkiye’nin, deniz haydutluğu ve silahlı soygunla gayrette memleketler arası işbirliğinin geliştirilmesine değer verdiği, bu alanda yürütülen eforları en başından itibaren desteklediği ve BM, NATO, Avrupa Birliği ile Milletlerarası Denizcilik Teşkilatı bünyesindeki çalışmalara etkin olarak katıldığı belirtilen tezkerede, şunlar kaydedildi:
“Ülkemiz, BM Güvenlik Kurulunun 16 Aralık 2008 tarihli ve 1851 sayılı kararı çerçevesinde kurulan Somali Açıklarında Deniz Haydutluğuyla Uğraş Temas Kümesi’nin çalışmalarına kurucu üye olarak iştirak etmiştir. TSK deniz ögeleri, 2009-2016 yılları ortasında yürütülen NATO’nun Okyanus Kalkanı Harekatı’na ve 2009 yılından bu yana Birleşik Deniz Kuvvetleri bünyesinde oluşturulan Birleşik Misyon Kuvveti-151’e (CTF-151) dönemsel olarak firkateyn-korvet ile katılmıştır. Ülkemiz, 2009-2020 yılları ortasında 6 kere CTF-151 Komutanlığı vazifesini üstlenmiş olup 24 Temmuz 2024 tarihinde kelam konusu vazifesi yine devralacaktır.
Somali’nin BM Genel Sekreterinden talebi üzerine; Aden Körfezi, Somali karasuları ve açıkları, Arap Denizi ile mücavir bölgelerde vuku bulan deniz haydutluğu, silahlı soygun aksiyonları ve denizde terörizmle çabaya ait olarak BM Güvenlik Kurulu tarafından evvelki kararların devamı niteliğinde bir karar 2022 yılı ve sonrasında çıkarılmamıştır. Bununla birlikte, 1851 sayılı BM Güvenlik Kurulu Kararı temelinde memleketler arası toplumca yürütülen deniz haydutluğu, silahlı soygun aksiyonları ve denizde terörizmle müşterek gayret harekatları, Somali karasuları haricindeki bölgede devam etmektedir. Bunlardan Avrupa Birliği Atalanta Harekatının bölgedeki vazife müddeti Avrupa Birliği Kurulunun 12 Aralık 2022 tarihinde aldığı kararla 31 Aralık 2024 tarihine kadar uzatılmıştır. Ülkemizin de iştirak ettiği Birleşik Deniz Kuvvetleri bünyesindeki CTF-151 faaliyetlerine devam etmektedir.”
TBMM’nin 9 Şubat 2023 tarihli kararı mucibince TSK deniz ögelerinin Aden Körfezi, Somali açıkları, Arap Denizi ve mücavir bölgelerdeki görevlendirme müddetinin 10 Şubat 2024’te sona ereceği hatırlatılan tezkerede, milletlerarası barış ve istikrarı tehlikeye düşüren ve ulusal menfaatleri de olumsuz etkileyen deniz haydutluğu, silahlı soygun hareketleri ve denizde terörizmle çaba tarafındaki memleketler arası uğraşlara Türkiye tarafından faal bir biçimde takviye verilmesi ve bölgede seyrüsefer emniyetinin sağlanmasına katkıda bulunulması, memleketler arası ve ulusal sorumlulukların bir gereği olarak görüldüğü kaydedildi.
Tezkerede, bu prestijle, Türkiye’nin de tarafı olduğu 1988 tarihli Denizde Seyir Güvenliğine Karşı Yasadışı Aksiyonların Önlenmesine Dair Kontrat başta olmak üzere ilgili milletlerarası antlaşmalar ve memleketler arası teamüller çerçevesinde, 934 sayılı TBMM kararında belirlenen prensip ve asıllar da dikkate alınarak, bahse husus bölgelerde deniz haydutluğu, silahlı soygun hareketleri ve denizde terörizmle çaba müşterek operasyonlarına dayanak verilmesinin uygun olacağının değerlendirildiği söz edildi.
Tezkerede şu tabirlere yer verildi:
“Bu mülahazalarla, gereği, kapsamı ve vakti Cumhurbaşkanınca takdir ve tayin olunacak halde, Türk Silahlı Kuvvetleri deniz ögelerinin bölge ülkelerinin karasuları dışında olmak üzere Aden Körfezi, Somali açıkları, Arap Denizi ve mücavir bölgelerde deniz haydutluğu, silahlı soygun hareketleri ve denizde terörizmle gayret maksadıyla görevlendirilmesi ve bununla ilgili gerekli düzenlemelerin Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek asıllara nazaran yapılması için Anayasa’nın 92’nci unsuru uyarınca 10 Şubat 2024 tarihinden itibaren bir yıl müddetle müsaade verilmesi konusunda gereğini bilgilerinize sunarım.”
Görüşmelerin akabinde Genel Şurada yapılan oylamada, TSK deniz ögelerinin Aden Körfezi, Somali karasuları ve açıkları, Arap Denizi ve mücavir bölgelerde vazife müddetinin 10 Şubat 2024’ten itibaren bir yıl daha uzatılmasına ait Cumhurbaşkanlığı tezkeresi kabul edildi.
