Birol BOZKURT
Yeni iktisat idaresinin belirlenmesi ve rasyonel yere dönüşe yönelik atılan adımlar ve Merkez Bankası’nın siyaset faizini 650 baz puan üzere rekor bir seviyede artırması sonrası bankalar TL mevduat ve Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) faizlerini düşürmeye başladı.
Buna karşılık kredi faizlerinde yükseliş sürüyor. Seçimlerden evvel yüzde 50’lere yaklaşan TL mevduat faizleri yüzde 25’lere kadar geriledi. KKM faizlerinde de durum farklı değil. Bankalar KKM’ye yüzde 15 ile yüzde 36 ortasında değişen oranlarda faiz veriyor. Kredi faizleri ise mevduat faizlerinin bilakis yükseliyor.
Aylık muhtaçlık kredisi faizleri yüzde 5’i geçmiş durumda. Mevzuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları yaşanan düşüşte siyaset faizinin artırılmasından çok Merkez Bankası’nın seçimlerden evvel olduğu üzere piyasaya direkt yahut dolaylı müdahale etmemesinden kaynaklandığını söylüyor.
“Piyasada TL’nin çok olması mevduat faizini düşürüyor”
Seçimlerden evvel Merkez Bankası’nın piyasaya dolar satıp TL topladığını belirten kaynaklar piyasalardan TL çekilmediği için TL likidite bolluğu yaşandığına dikkat çekerek şöyle devam etti; “Bankalarda şuanda çok fazla TL birikti. Bol likidite yaşandığını söyleyebiliriz. Olağanda bu türlü bir durumda kredi kullanımının artması gerektir.
Ancak bankalar nezdinde kredi tarafında regülasyon yapılmadığı için kredi talebi durma noktasına geldi. Bunun sebebi ise bankaların ucuz devlet tahvili almak istememesi olarak gösterilebilir. Hal bu türlü olunca bankalar ellerinde ziyadesiyle TL bulunmasından ötürü daha fazla TL mevduat maliyeti yaratmak istemiyor. Bu da TL mevduat faizlerinin düşmesine yol açıyor.” Bankacılık kaynakları Merkez Bankası’nın faizleri yüzde 17-18’lere çıkarmasını bekliyor.
Merkez Bankası’nın bir evvelki toplantının karar metninde faiz artırırken tesir tahlilleri yapılacağını yazdığını hatırlatan bir bankacılık kaynağı, “Hangi tesir tahlilini yaptıklarını ve sistemlerini bilmiyoruz. Paylaşılan bir rapor yok. Fakat yıl sonu enflasyon beklentilerinin yüzde 70’lere çıktığı bir ortamda faizlerin 2-3 puan artırılmasını konuşmak gerçekçi gelmiyor. Faiz artırımından çok atılacak adımlar ve yapılacağı söylenen regülasyonların yapılması daha önemli” diye konuştu.
3 yabancıdan faiz tahmini
Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) CEEMEA Araştırma Ünitesi Müdürü Uğraş Dava, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) önümüzdeki toplantıda siyaset faizini 250 baz puan artırarak yüzde 17,50’ye çıkaracağını öngördü. Societe Generale Baş Orta-Doğu Avrupa, Orta Doğu, Afrika (CEEMEA) Stratejisti Marek Drimal ise yaptığı açıklamada, Merkez Bankası’nın, 500 baz puanlık artırımla siyaset faizini yüzde 20’ye çıkaracağı öngörüsünde bulundu. Commerzbank Gelişmekte Olan Piyasalar Kıdemli Ekonomisti Tatha Ghose Merkez Bankası’nın Para Siyaseti Kurulu’nun siyaset faizini 500 baz puan artırarak yüzde 20’ye çıkarılacağını kestirim ettiğini söyledi.
TCMB fonlaması 4 yıl sonra eksiye döndü
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) net fonlaması 2019’dan sonra birinci defa negatif bölgeye geçti. Bankacılık sisteminde likidite fazlası yükselişini sürdürürken Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) net fonlaması da negatif bölgeye geçti. TCMB bilgilerine nazaran net fonlama 14 Temmuz tarihinde eksi 43 milyar TL oldu. 18 Temmuz tarihine gelindiğinde ise TCMB’nin toplam fonlaması 5 milyar TL’ye gerilerken, buna karşılık TCMB bankacılık sisteminden 181,5 milyar TL geri çekti. Böylece net fonlama eksi 176,5 milyar TL ile bilgi setinin başladığı 2011’den bu yana en düşük düzeye geriledi. Daha evvel 2019’da TCMB’nin net fonlamasında negatif sayılar görülmüştü. Son datalar 4 yıldır birinci sefer net fonlamanın negatif bölgeye geçtiğini gösterdi.
