Bolat, TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2024 yılı bütçe görüşmelerinin akabinde milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Bakanlıkta çalışan işçi sayısına ait soru üzerine Bolat, 23 bin çalışan olduğunu, merkez teşkilatında ise 4 bin 241 işçi bulunduğunu bildirdi.
Bolat, yurt dışı ticaret müşavirliklerinde 447 ve öbür ünitelerde 18 bin 322 çalışan olduğunu lisana getirerek “Bayan işçi sayımız yaklaşık 8 bin kişidir ve toplam içinde yüzde 34’lük bir hissesi oluşturmaktadır. 23 bin 10 çalışanımızdan yaklaşık 15 bin 500’ü gümrük görevlisidir.” sözünü kullandı.
Türkiye’nin ihracatının artırılmasını sağlamaya, haksız, dampingli, yıkıcı cinsteki ithalata karşı da gerekli önlemleri alarak yerli ve ulusal endüstriyi muhafazaya yönelik çalıştıklarını aktaran Bolat şöyle konuştu:
“Bu 2 konu, geçen yıl 618 milyar dolar bir dış ticareti oluşturuyor. Bu ticareti de gümrüklerden yapıyoruz. Münasebetiyle gümrük kapıları -şu anda 81 vilayetimizde 154 gümrük kapımız var- dış ticaretin aktif, süratli ve maliyetleri yükseltmeyecek formda iş dünyası açısından süratli yapılmasını sağlamaktadır. Bu çerçevede Türkiye’nin gümrük yönetimi, dünyada en çağdaş, aktif ve dijitalleştirilmiş bir sistemle çalışmaktadır.”
“Yılın birinci 10 ayında 152 bin 567 şirket açıldı”
Bolat, açılan ve kapanan işletme ile şirket sayılarına yönelik soru üzerine Türkiye’de 2019-2023 yıllarında 1 milyon 479 bin 921 esnaf işletmesinin açıldığını, buna karşılık 550 bin 780 işletmenin kapandığını söyledi.
Geçen yıl, 333 bin esnaf işletmesi açıldığına, 125 bin 600 işletmenin de kapandığına değinen Bolat, “2023’ün birinci 10 ayında da 255 bin 197 işletme açılmış, 109 bin kapanmış. Zelzeleden etkilenen 11 vilayette 36 bin 217 yeni esnaf hizmete başlamış. 9 bin 966 kapanma olmuş.” sözünü kullandı.
Bolat, Türkiye’deki şirketlere ait şöyle bilgi verdi:
“Bu yılın birinci 10 ayında ticari işletme olarak 152 bin 567 şirket açılmış, buna karşılık 59 bin 293 şirket kapanmış. Salgın devrinden bu sene, 27 Ekim’e kadar olan müddette, yani ortalama 3,5 yılda 644 bin 223 şirket açılmış, 241 bin 425 kapanmış.”
“Karşılıksız çeklerin toplam çeklere oranı yüzde 0,8”
Karşılıksız çek sayısına yönelik soruyu da yanıtlayan Bolat, “2023 yılının birinci 9 ayında bankalara ibraz edilen çek sayısı 12 milyon 516 bin 977. Bunun 12 bin 169’u karşılıksız çıkmış. Karşılıksız çeklerin toplam çeklere oranı yüzde 0,8. Yani binde 8 oranındadır. Burada evvelki yıla kıyasla negatif bir trend var.” diye konuştu.
Bakan Bolat, bu yıl toplam ulusal gelirin, 1 trilyon doları aşacağını belirterek bunun yatırım ve üretimle sağlanabildiğine dikkati çekti.
Türkiye’nin sanayi üretiminin güzel gittiğini söyleyen Bolat şunları kaydetti:
“Türkiye 255 milyar dolar ihracatının yüzde 93’ünü sanayi eserleriyle sağlamaktadır. Bu kıymetli bir şeydir. Bu eserlerin yüzde 44-45’ini Avrupa Birliği (AB) ülkelerine, yaklaşık yüzde 8’ini ABD’ye, Kanada, başka OECD ülkelerini de kattığımızda, yüzde 62-63’ünü gelişmiş Batı ülkelerine ihraç ediyoruz. Bu da sanayi üretimimizin kalite seviyesini gösteriyor.”
“Tarımsal üretimde 6,7 milyar dolar dış ticaret fazlamız var”
Ömer Bolat, geçen yıl toplam ziraî üretimin 58 milyar dolara çıktığını işaret ederek “Buna tahıllar, zerzevat, meyve ve tüm bitkiler olarak baktığımızda, Türkiye’nin 2002’de ziraî üretimi yılda 98 milyon ton iken 128 milyon tona çıktığını görüyoruz. Yani ölçü bazında üretimde net yüzde 31 artış var.” dedi.
İşlenmiş hususlar dahil ziraî üretim ihracatının ise 30 milyar dolar olduğunu lisana getiren Bolat, “Bunların içinde 2,5 milyar dolar yaş zerzevat, meyve ihracatımız var. Bunun da 1 milyar doları narenciye eserleri. Ziraî üretimde işlenmiş eserler dahil 6,7 milyar dolar dış ticaret fazlamız var.” tabirine yer verdi.
Bolat, Türkiye’nin büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığında AB ülkeleri içerisinde birinci sırada olduğunu lisana getirdi.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, kontroller konusunda Bakanlık olarak çalışmalar yaptıklarını belirterek “Cezalar önemli manada artırılacak. Hatta süreksiz kapatma cezası önereceğiz. Doğal bunu Meclis takdir edecek.” dedi.
Bolat, TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2024 yılı bütçe görüşmelerinin akabinde milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Dahilde sürece rejimine yönelik bir soru üzerine Bolat, Türkiye’nin Anavatan Partisi devrinde dışa açık büyüme modeliyle gelişme tekniğini benimsediğini söyledi.
Zaman içerisinde ham unsurla daha fazla katma paha elde edemeyen ihracatçıların kapasitelerini karşılamak için yurt dışından ham unsur getirip işleyerek ihraç etme metoduna gittiğini tabir eden Bolat, “Buna dahilde sürece rejimi deniliyor. Şu anda son 10 yılda toplam ihracatımızın içinde dahilde sürece rejiminin hissesi yüzde 42,6. Toplam ithalatımızın içinde dahilde sürece rejiminin hissesi yüzde 13,5.” diye konuştu.
Bolat, Avrupa Birliği ile alakalarının siyasi diyalog açısından 2019’da durdurduğunu fakat iktisat ve ticaret noktasında çalışmaların devam ettiğini belirterek misyona geldikten sonra Avrupa Birliği yetkilileriyle 4 temaslarının olduğunu söyledi.
Bakan Bolat, Avrupa Birliği’nin Türkiye ile yeni devirde yapan, ticaret yüklü, Gümrük Birliği’ndeki kasvetleri karşılıklı telafi etme iradesi gösteren bir tavır sergilediğine işaret ederek “Görüşmelerde vize konusundaki sorunların aşılması noktasında şikayetleri en üst perdeden lisana getirdiğimizde, ‘Yeni bir hazırlık içindeyiz ve vize kolaylığı süreci başlatacağız’ karşılığını aldık.” dedi.
Taşımacılığa yönelik 10 aylık periyotta kota konusunda akut bir sorunun çıkmadığını lisana getiren Bolat, yalnızca Macaristan ile ilgili bir durumun kelam konusu olduğunu ve bununla ilgili de ek transit ile ikili kota konusunda anlaştıklarını tabir etti.
Bolat, bu cins durumların kelam konusu ülkelerle yapılacak ikili görüşmelerle aşılacağını, Avrupa Birliği’nin genel bir konusu olmadığına dikkati çekerek AB’nin kelam konusu kotaların artması konusunda ülkelere tavsiyede bulunacağını anlattı.
“Ceza olmazsa kontrol yapmanın bir manası yok”
İç ticarete ait hususlara da değinen Bolat, “Fiyatların, buyruk komuta ile yahut her işletmenin, esnafın, şirketin başına birer komando ya da özel harekat dikerek tespit edilmesi mümkün değil.” dedi.
Bolat, kontrollerde uygulanan cezaların caydırıcı nitelikte olmasının değerine işaret ederek, “Ceza olmazsa kontrol yapmanın bir manası yok. Geçen yıl cezalar bu vakitler bütçe sırasında artırılmıştı. Bu bahiste Bakanlık olarak çalışmalarımız olacak. Cezalar önemli manada artırılacak. Hatta süreksiz kapatma cezası önereceğiz. Doğal bunu Meclis takdir edecek.” tabirini kullandı.
Alışveriş merkezlerinin (AVM) perakende dalına tesirine yönelik bir soru üzerine Bolat, Türkiye genelinde 450 AVM olduğunu ve son birkaç yıldır da yeni AVM açılmadığını söyledi.
Bolat, talebi olmayan hiçbir şeyin üretilmeyeceğini kaydederek “Bizim burada misyonumuz, perakende dalının, bilhassa de küçük esnaf ve sanatkarların yaşayabileceği bir ortam oluşturmak ve buna yönelik kuralları belirlemek.” diye konuştu.
Zincir marketler konusunda Bolat, Türkiye’de yaklaşık 40 bini zincir olmak üzere toplamda 80 bin market olduğunu kaydederek “Perakende kanununda yapılan son değişiklikle marketlerin çalışma sistematiği, tedarikçilerle ve üreticilerle olan münasebetleri konusunda zorlayıcı önlemlerimiz var. Piyasada yaptığımız kontrollere evvel marketlerden başlıyoruz. Yanlış yapanın da gözünün yaşına bakmıyoruz. Yeni bir düzenleme konusunda da arkadaşlarımız çalışıyorlar.” sözünü kullandı.
Bolat, kooperatifler konusunda yapılan tenkitlerin haklı olduğunu lisana getirerek “Türkiye’de kooperatifçilik tekniğiyle ziraî eserlerin pazara arzı noktasında hakikatten dilek ettiğimiz noktaya ulaşamadık. Bayan kooperatiflerine takviye konusunda önlemlerimiz artıyor.” dedi.
Gümrük kapılarında yapılan çalışmalara yönelik bir soru üzerine Bolat, şunları söyledi:
“Bizim Hakkari, Van ve Ağrı’da ticari araçların çalışabildiği 3 gümrük kapımız var. Şunu bilmemiz lazım ki gümrükleri açmak karşı ülkenin de iradesine bağlı. Karşı taraf bir gümrük kapısı açacak mı, gerekli altyapıyı sağlayacak mı? Mesela Van’daki Kapıköy’de Türkiye olarak tam tekmil bir hizmet vermeye çalışıyoruz lakin İran tarafında yollar noktasında çok önemli meşakkatler var.”
Komisyonda Ticaret Bakanlığının 2024 yılı bütçesinin yanı sıra Rekabet Kurumu ile Helal Akreditasyon Kurumunun bütçeleri kabul edildi.
