Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Dünyanın en büyük sarsıntılarından biri kabul edilen Kahramanmaraş merkezli felaketin akabinde topraklarının büyük bir kısmı sarsıntı jenerasyonunda olan Türkiye’de en öncelikli bahislerin başında binalarda zelzele güvenliği gelmeye başladı.
Bu farkındalıktan yola çıkan ODE Yalıtım, deprem-su yalıtımı ortasındaki bağın bilinirlik düzeyini tespit ederek, bu bahiste farkındalık oluşturmak ve binalarda zelzele güvenliğindeki öncelikleri ölçmek üzere kapsamlı bir araştırma yaptı. Aksoy Araştırma iş birliğiyle nisan ayında yapılan ‘Su Yalıtımı ve Binaların Sarsıntı Güvenliği Algı Araştırması’na 26 vilayetten toplam bin 67 kişi katıldı.
Bilinç seviyesi çok düşük
ODE Yalıtım İdare Heyeti Üyesi Erhan Özdemir, su yalıtımı uygulanmadığı yahut standartlara nazaran yapılmadığı takdirde binadaki demir donatıların taşıma kapasitesinin 10 yılda yüzde 66 oranında azaldığını, bu oranın deniz kenarlarında yüzde 70’e çıktığını vurguladı.
Erhan Özdemir, “Bir binanın sağlamlığı konusunda en değerli ögelerden biri olan su yalıtımında bilgi seviyesinin çok düşük olduğunu tespit ettik” dedi. 2017 yılında yürürlüğe giren yönetmelikle su yalıtımının mecburî hale geldiğini hatırlatan Özdemir, Özdemir, “Depremin akabinde ortaya çıkan imgelerde de bunun örneklerini gördük, kimi kolonların içinde neredeyse hiç demir kalmamıştı.
Bu da sırf binada hasara değil can kayıplarıyla sonuçlanan yıkımlara yol açıyor. Hasebiyle su yalıtımı alanındaki şuuru kesinlikle artırmalıyız” diye konuştu. Araştırmadaki dikkat cazip sonuçlardan birinin de su yalıtımı maliyetinin yüksek olduğuna yönelik algı olduğuna dikkat çeken Özdemir, su yalıtımının toplam bina maliyeti içinde sadece yüzde 1’lik bir hisseye sahip olduğunu tabir etti.
Depreme karşı alınması gereken en temel tedbirlerin başında uzun ömürlü ve zelzeleye da yanıklı binaların inşa edilmesinin geldiğini söyleyen İZODER Liderler Şurası Lider Vekili Levent Pelesen, “Bunun için de betonarme yapıların demir donatılarının korozyona karşı korunması gerekiyor. Binalarımızın bilhassa temel ve toprak altında kalan perde duvarlarını dışarıdan gelecek nem ve sulara karşı muhafaza altına almalıyız. Bu da fakat âlâ ve hakikat ayrıntılandırılmış su yalıtımı ile mümkün” değerlendirmesi yaptı.
Prof. Dr. Görür: Sağlam yapı için temelin suyla bağı kesilmeli
Depreme karşı tabanın birinci öncelikli olduğunu söyleyen Jeolog-Deprem Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, “Bir yapının tabanı, temeli sağlam değilse sarsıntı dalgaları geldiğinde ayakta kalması mümkün değil. ‘Başarılı bina’ tarifini suyla ilgisi kesilen, suyun yerden gelmemesi için bina etrafında drenaj sistemi oluşturulan, yoluna uygun yalıtımı yapılan, tabanın özelliklerine uygun kaliteli gereç kullanılan, âlâ personellik yapılan binaların zelzele dayanımları yüksek. Zelzelede bina çökmez, oturanların sağlam çıkmasını sağlarsa, o başarılı bir binadır” diye konuştu.
Ev seçiminde zelzele güvenliği ikinci sırada
Araştırma kapsamında, su yalıtımı dışında ‘Ev Seçimi’, ‘Deprem’, ‘Yalıtım Algısı’ başlıkları da ele alındı. İştirakçilere iletilen, “Yaşayacağınız meskeni seçerken öncelikleriniz nelerdir” sorusunda zelzele felaketinin tesiri görüldü. Birinci kriter yüzde 61,9 ile fiyat olurken, bunu yüzde 57,9 ile sarsıntı güvenliği, yüzde 49,1 ile dairenin bulunduğu kat, yüzde 48,4 ile binanın kat sayısı, yüzde 47,8 ile ısıtma metodu ve yüzde 45 ile yalıtım izledi. 18- 24 yaş ortasında zelzele güvenliği ve ısıtma tekniği fiyatın önüne geçerken başka yaş kümeleri, sosyoekonomik düzey ve cinsiyet kırılımlarında ise sıralama değişmedi.
