Birol BOZKURT
Piyasaların merakla beklediği faiz kararı açıklandı. Merkez Bankası, dün yaptığı toplantıda siyaset faizini 500 baz puan artırarak yüzde 40’a çıkardı. Piyasalarda genel beklenti, 250 baz puan artırım yapılması tarafındaydı. Merkez Bankası, artışla birlikte haziran ayından itibaren toplamda 3 bin 150 baz puan faiz artırmış oldu.
Merkez Bankası, haziranda 650, temmuzda 250, ağustosta 750, eylül ve ekimde 500’er baz puan faiz artırmıştı. Faiz adımını pahalandıran ekonomistler, alınan faiz kararı ve verilen bildirilerin Merkez Bankası’nın enflasyonla gayrette ne kadar kararlı olduğunu göstermesi açısından kıymetli olduğuna vurgu yapıyor.
Beklentilerde hudutlu düzgünleşme başladı
PPK metninde sıkılaşmanın sonuna yaklaşıldığı iletisini veren banka, TL’yi güçlendirmeye yönelik adımların ise devam edeceğini söyledi.
Ekim ayında bir ölçü gerileyen manşet enflasyonun son Enflasyon Raporu’nda sunulan görünümle uyumlu seyrettiğine dikkat çekilen PPK metninde şu tabirlere yer verildi: “Yurt içi talebin mevcut düzeyi, hizmet fiyatlarındaki katılık ve jeopolitik riskler enflasyon baskılarını canlı tutmaktadır. Öte yandan, yakın periyoda ait göstergeler, nakdî sıkılaştırmanın finansal şartlara yansımasıyla yurt içi talepteki dengelenmenin başladığına işaret etmektedir. Konsey, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarında sonlu bir güzelleşmenin başladığını da kıymetlendirmektedir.
Dış finansman şartlarındaki düzgünleşme, rezervlerde süregelen artış, talepteki dengelenmenin cari süreçler hesabına takviyesi ve Türk lirası varlıklara yurt içi ve yurt dışı talebin artması, döviz kuru istikrarı ve para siyasetinin aktifliğine güçlü katkıda bulunmaktadır. Bu çerçevede, aylık enflasyonun ana eğiliminde düşüş gözlenmektedir.”
2024’te sıkı duruş sürecek
PPK metninde nakdî sıkılık seviyesine değerli ölçüde yaklaşıldığını söyleyen Merkez Bankası, “Bu çerçevede, mali sıkılaştırma suratı yavaşlatılacak ve sıkılaştırma adımları kısa bir vakit diliminde tamamlanacaktır. Fiyat istikrarının kalıcı tesisi için gerekli mali sıkılığın ise gerektiği surece sürdürüleceği değerlendirilmiştir” tabirlerini kullandı.
Miktarsal sıkılaştırma kararları sürecek
Mevcut mikro ve makroihtiyati çerçevenin sadeleştirildiğine vurgu yapan Merkez Bankası, kredi faizlerinin hedeflenen finansal sıkılık seviyesiyle uyumlu olduğunun altı çizdi.
Ayrıca TL mevduat hissesinin artırılmasına yönelik düzenlemelerin süreceğini söyleyen banka, “Parasal sıkılaşmanın, transfer düzeneğini güçlendirmeye ve bankacılık sisteminin fonlama kompozisyonunu güzelleştirmeye devam edeceği öngörülmektedir. Şura, faiz kararlarının yanı sıra, mali sıkılaştırma sürecini destekleyecek miktarsal sıkılaştırma kararları almayı sürdürecektir” sözlerini kullandı.
Borsanın cazibesi sürecektir
Kararı kıymetlendiren Cet Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Cemal Demirtaş, “Piyasa beklentileri 250 baz puan artış, Cet Yatırım kestirimi olan 300 baz puanlık artışın üzerinde sürpriz bir halde 500 baz puanlık artış gerçekleşti. Karar metninde, faiz artış sürecininim sonuna yaklaştığımız sinyali de verildi.
Önümüzdeki periyotta enflasyondaki gelişmelere bağlı olarak TCMB’nin de nakdî siyasetlerini belirleyeceğini düşünüyoruz” dedi. Beklentiler üzerinde açıklanan faiz artırımına birinci reaksiyonun olumsuz olduğuna dikkat çeken Demirtaş, “Önümüzdeki günlerde rasyonel siyasetlere sıkı sıkıyı bağlı bir siyaset izlenmesi de ‘güven’ artışını destekleyebilir.
Güvenin oluşması ve TL’nin de istikrar kazanması, Türkiye’nin tekrar yabancı yatırımcıların radarına girmesine yarar sağlayabilir. Olumsuz tarafta ise acı reçetenin uygulanması ve yüksek faizler, yatırım ve işletme sermayesi maliyetlerinin yükselmesinin iktisatta büyümeye olumsuz tesirleri olarak görülebilir.
Önümüzdeki günlerde, mevduat faizleri cazip hale gelse de bilhassa inanç ortamının oluşabileceğine yönelik beklentileri, direkt ve portföy yabancı yatırımların artmasıyla borsanın yeniden en cazip yatırımı olmaya devam edeceğini düşünüyoruz. Hakikat makro siyasetlerin, bilhassa inancı artırması kalıcı portföy yatırımlarını da destekleyecektir” diye konuştu.
“Beklentilerin ötesinde bir karar”
Merkez Bankası piyasa medyan beklentisinin ötesine geçtiğine dikkat çeken, Marbaş Menkul Bedeller Genel Müdür Yardımcısı Soner Kuru, “Metnin ayrıntılarına baktığımızda birkaç farklı parametre sebebiyle enflasyon baskılarını hala canlı olduğu vurgulanmış, öteki taraftan nakdî sıkılaşmanın tesirleri sebebiyle yurt içi talepteki dengelenmenin başladığından kelam ediliyor.
Metnin en can alıcı noktası ise sıkılaşma adımlarının yavaşlayacağı ve kısa vakit diliminde tamamlanacağı vurgulanmış, bu kapsamda sıkılaşma sürecinin geri kalanına ait olarak biz iki toplantıda 2,5 puan artış yapılarak tepenin 45 olacağını öngörüyoruz. Geçtiğimiz hafta itibariyle baktığımızda ortalama mevduat faizleri %45’in biraz üzerinde seyrediyor, TCMB’nin son piyasa anketinde 12 ay sonrasına yönelik enflasyon beklentileri ise %43,94’e geriledi.
Yani iktisat yavaş yavaş olumlu gerçek faiz bölgesine geçerken bu son kararla birlikte olumlu gerçek faize ait soru işaretleri ortadan kalkmış oldu. Bu kararın akabinde mevduat faizlerinin biraz daha üst gelmesini ve mali sıkılaşmanın talep üzerindeki tesirlerinin daha besbelli hale gelmesini bekliyoruz” dedi.
Reeskont kredilerine üst hudut getirildi
Merkez Bankası, ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredilerinde toplam faiz maliyetine üst hudut getirdi. Açıklamada ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredilerinde iskonto oranı azami yüzde 25,93’te sabit tutulduğu belirtildi.
Banka açıklamasında şu sözlere yer verdi; “21 Temmuz 2023 ve 12 Eylül 2023 tarihlerinde ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredisi günlük kullanım limitinde yapılan güncellemelerle günlük limitler evvelki seviyesine nazaran toplamda 10 kat artırılarak 3 milyar TL düzeyine yükseltilmişti.
Ayrıca, reeskont kredisi kullanımında yüzde 30 ek ihracat bedeli satış şartı kaldırılmış ve reeskont kredi vadesi boyunca verilen döviz almama taahhüdünden, ithalat ödemeleri kapsamındaki döviz alımları istisna tutulmuştu. TCMB, ihracatçı firmaların finansmana erişimini ve finansman şartlarını desteklemeye devam etmektedir.”
YTAK kredisi yapılandırıldı
Yatırım taahhütlü avans kredisi (YTAK) yeni uygulama çerçevesine nazaran; firmaların yatırım projeleri için alacakları Teknoloji/Strateji puanı dikkate alınarak, toplam yatırım fiyatı en az 1 milyar Türk Lirası olan yatırım projelerine aracı bankalar kanalıyla YTAK tahsis edilebilecek. Azami 10 yıl vadeli olarak kullandırılacak kredilerin faiz oranı; Teknoloji/ Strateji puanı, yatırım kapsamında yurt dışından sağlanan finansman oranı, finansal sağlamlık değerlendirmesine bağlı olarak yüzde 30 ile yüzde 15 aralığında belirlenecek. Yeni YTAK programına yıllık 100 milyar Türk Lirası limit tahsis edildi. Program kapsamında 3 yıl boyunca toplam 300 milyar TL limit tahsis edilmesi planlandı.
