ürkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri Mustafa Gültepe, yaptığı açıklamada, ihracatçılar için 2023’ün nasıl geçtiğine değinerek, 2024 için gayelerini paylaştı.
Dün akşam açıklanan minimum fiyata ait değerlendirmede bulunan Gültepe, döviz kuru taban fiyata yapılan artırıma paralel olarak artmadığı takdirde 2023’ün ikinci yarısında yaşadıkları sorunun birebir biçimde devam edeceğini kaydetti.
Gültepe, “Ne sorunu? İhracatçı için fiyat tutturma sorunu, satma sorunu, istediğin büyümeyi yapma sorunu. İstihdamın artışı noktasındaki bilhassa sanayi tarafında emek ağır olan dallar daha kırılgan olmaya başlar. Dövizin artışı konusunda, yapmış olduğumuz toplantılarda girdi maliyetlerinin paralelinde gitmesi gerektiğini Merkez Bankası Liderimize ve etrafıma söylüyorum. Zati şu anda bir rekabetçilik bir sorun. Bir yaşıyorsak şayet, artmazsa iki yaşarız.” halinde konuştu.
Ekonominin bir anda üste gerçek çıkarılmadığını ve hala bir uğraş verildiğini tabir eden Gültepe, ihracatçılar ve üreticiler olarak ellerinde geldiği kadarıyla 2024’te para kazanma değil, ayakta durma siyasetiyle ilerlediklerini lisana getirerek, şöyle konuştu:
“Zor bir devirden geçiliyor. Enflasyonun tepe yaptığı noktalarda kurun çok fazla artmadığı noktalarda ister istemez Türkiye değerli oluyor, yüzde 10-40 ortasında. Talep düştü, değerli kaldık. Türkiye kıymetli olunca Türkiye’de hem ithalat çok fazla artıyor hem de ihracat yapamıyoruz. Hazır giysi nezdinde baktığınız vakit Türk markaları evvelden yüzde 80-90’ın üzerinde Türkiye’de imalat yaparken şu anda asgarî yüzde 30-40 ile dışardalar. Niçin dışarıdalar? Dışarısı çok daha uygun ve ucuz. İhracatı ve üretimi kaydırıyor yurt dışına. İçeri girdikten sonra işte az evvel söylediğim noktalarda Türkiye’de yapsa satma sorunuyla karşı karşıya kalacak. İngiltere’de bir mamulü satın aldığı vakit şayet Türkiye’den daha ucuzsa buradan almazsın. Hasebiyle bu türlü bir şey olunca orada da bir satış sorunu yaşıyor. Yapılan fiyat artışları münasebetiyle hem bir satış sorunu hem de ihracatta tıpkı halde sorun yaşanıyor.”
“Türkiye’nin bütün dallara nazaran farklı bölgelerde stratejik planlama yapması gerekiyor”
TİM Lideri Gültepe, ihracatçılar nezdinde siparişte en fazla düşüş olan kesimlere de değinerek, çelik, hazır giysi, dokuma, mobilya üzere Türkiye’nin yüzde 50 ihracatını yapan 12 kesimde düşüş olduğunu vurguladı.
Gültepe, “Yüzde 9-15 ortasında düşüş var. Toplam ölçüde yüzde 10 bir azalış var. Toplam Türkiye’nin ihracatında ölçü bazında yüzde 9 bir azalış var. Bu 12 kesim ekside öbür 15 kesimimiz artıda. Münasebetiyle öbürlerinin artışları daha âlâ olduğu için sayı da yüksek olunca başkalarının azalışlarını kapatıyor. Otomotiv, makine, elektrik-elektronik, mücevherat, hububat, besin bölümleri artıda. Hasebiyle onların artışı buradaki eksikliğiyle birlikte bir tık daha fazla üstte olduğu için otomatik olarak Türkiye’nin ihracatında yüzde 1,5-2 artış gözüküyor şu anda.” tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin 2028’de ihracatta 375 milyar doları, ondan bir 5 sene sonra ya da 7 sene sonra 500 milyar doları yakalayabilmesi için bütün dallara nazaran farklı bölgelerde stratejik planlaması yapması gerektiğinin altını çizen Gültepe, Türkiye’nin kümelenme denilen modele geçmesinin daha yanlışsız olacağını belirtti.
“Türkiye, markalaşmayı çabucak değil 15-20 yıllık sürecin sonunda yakaladı”
Mustafa Gültepe, kıymetli olanın topyekun o kesimlerin dünyadaki rakiplerine karşı rekabetçi olabilme stratejilerini ortaya koymak olduğuna dikkati çekerek, “Şimdi biz Türkiye, Mısır üzere olsun demiyoruz. Türkiye’nin ligi farklı. Kategorimiz farklı ancak yerimizde durmalıyım, üstüne bir şeyler koymalıyız. Sorunumuz bu yerinde durma.” dedi.
Markalaşmaya vurgu yapan TİM Lideri Gültepe, şunları kaydetti:
“Bana nazaran Türkiye’de markalaşma birçok kesimde oldu. Daha düzgünü olabilir miydi? Olabilirdi fakat sonuçta olduğunuz coğrafyada daima bir aksiyon var. Gerek siyasi aksiyon var gerek ekonomik aksiyonlar. Şu anda toplamda Türkiye’nin dışarıda farklı farklı bölümlerde 5 bin 500’den fazla yakın mağazası var. Bu bir neyin göstergesi? Markalaşmanın göstergesi. Bir ülkede de bir anda 15-20 marka çıkma talihi yok. Türkiye’de yavaş yavaş yakalandı. Olağan üzerinde konulabilir lakin 15 yıldan bahsediyoruz. 15-20 yıldır bunlar yapıldı. 2002-2003’ten sonra bu markalar, mağazalar son 20 yılda aslında ortaya çıktı. Üretimde de Türkiye bir marka. Orta üretimde de bir marka. Marka olmanın gerisinde üretim gücü vardır. Sonuçta üretim kolay bir şey değil.”
“Yılı 255 milyar doların üzerinde geçen yılın üstünde bir sayıyla kapatmış olacağız”
TİM Lideri Mustafa Gültepe, yıl sonuna da değinerek, yılın başında başlarken aslında 265 milyar dolar hedeflediklerini fakat olan konjonktürel hareketler, ekonomik sorunlar ve taleplerin düşmesiyle bir arada tekrar 255 milyar dolar olarak maksatlarını revize ettiklerini söyledi.
Gültepe, “Şu anda yılı kapattığımız vakit, 255 milyar doların üzerinde geçen yılın üstünde bir sayıyla kapatmış olacağız üzere gözüküyor. En azından bir büyüme olması, kuzeyinde ve güneyinde savaşın olduğu, dünya iktisadında sorunların yaşandığı bir yerde bence taktire şayan bir ihracattır diye düşünüyorum. 2024 için gaye aşikâr. 267 milyar dolarlık bir maksat Orta Vadeli Plan’da (OVP) da açıklandı. Bizim için de tıpkı formda. 2028’i çalıştık. 2028 için 375 milyar dolara yakın biz de o biçimde onu yakalayabileceğimizi dalda paylaştık lakin alışılmış dünyadaki bilhassa gelişmeler 12. Kalkınma Planı’nın tutmasına çok büyük tesir eder bir diye düşünüyorum.” biçiminde konuştu.
2024’ün birinci 3-4 ayının 2023’ün son 3-4 ayı üzere geçebileceğinin, bahardan sonra daha düzgün canlanabileceğinin altını çizen Gültepe, biraz daha savaşların minimize olup, biraz daha barışçıl bir dünyaya dönebileceğini düşünerek daha olumlu ve optimist olabileceğini aktardı.
Gültepe, “Ortaya konmuş olan ekonomik siyasetler ile enflasyonun hem fizikî olarak hem de zihinsel olarak aşağı düşmeye başlamasından sonra insanların biraz daha dizginli olacağını düşünüyorum. Bu yüzden biraz daha optimist olduğumu söyleyebilirim.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Girdi maliyetlerine nazaran dövizin artmadığı taktirde bir kırılganlık olacak”
Mustafa Gültepe, en büyük riskin içerideki kırılganlık oluğunu söyleyerek, girdi maliyetlerine nazaran dövizin artmaması halinde bir kırılganlık olacağını söz etti.
Gültepe, “Döviz artmazsa fiyat tutturma sorunu yaşanır. İktisadın düzelmesiyle birlikte ikinci yarıda faizler düşmeye başlar. Zira krediyi bulma noktasında güzelleşmeler çok oldu. Ancak yüzde 45-50 ile onları alıp üretim yapmak kolay bir şey değil. O yüzden ikinci yarıdan sonra ineceğini düşünüyorum.” dedi.
Geçmiş periyotta sorunlu yaşanan ülkelerle bağlantıların 2023’te normalleştirildiğini kaydeden Gültepe, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) üzere ülkelerle ticaret hacminin tekrardan arttığını belirtti.
Gültepe, geçen yıla oranla ticaret hacminde Suudi Arabistan ile yüzde 146, BAE ile de yüzde 67 artış yakalandığını vurgulayarak, “Bizim de emelimiz Türkiye’nin güçlü olmadığı ülkelerde yeni yapacak olduğumuz çalışmalarla ticari heyetler, fuarlar bunlarla birlikte bunları Türkiye’yi tanıtmak. Nedir bunlar? Hem Amerika başta olmak üzere farklı farklı eyaletleriyle Kuzey Amerika ve Güney Amerika tarafları hem de uzak pazarlar demiş olduğumuz öbür ülkeler. Bir de alışılmış son periyotlarda bilhassa Körfez ülkeleriyle Türkiye’nin sıcak bağlantılarıyla ilgili yaşanmış olan sıcaklığın sayılara önümüzdeki devri daha farklı bir formda döneceğini düşünüyorum.” tabirlerini kullandı.
Körfez bölgesindeki birtakım ülkelerle ticarette yüzde 30’un üzerinde bir artış olabileceğini ve bu pazarda gitgide güçlenmeyi beklediklerini anlatan Gültepe, ayrıyeten BAE başta olmak üzere bu ülkelerle Afrika taraflarında bir arada farklı bir çalışma içerisine girilebileceğini, farklı farklı projelere başlanabileceğini söyledi.
– “Banka faaliyetlerinin yüzde 90’ı ihracat yüklü ve şirketsel bazda olacak”
TİM Lideri Gültepe, ticari krediler ve Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan ile olan görüşmesine de değinerek, beklentilerinin birçoklarının gerçekleştiğini kaydetti.
Gültepe, “Normalleşme sürecine yüzde 90 bana nazaran yaklaşıldı. Biraz maliyetleri yüksek. Onların üzerine işte dediğim üzere enflasyon aşağı gerçek inmeye başlayınca tekrar lisana getirilecek.” dedi.
2021’de İhracatı Geliştirme AŞ’yi kurduklarını, şu ana kadar 13 bin firmaya teminat verildiğini, yaklaşık 54 milyar lira kredi kullandırımı yapıldığını aktaran Gültepe, şunları söyledi:
“Türk Ticaret Bankasıyla birlikte orta vadede yeniden ihracatçılarımıza dal ve eser bazlı hizmetler sunacağız. Banka ile ilgili çalışmalarımız şu anda devam ediyor. İdare şurasını oluşturduk. Ana temasını belirleyeceğiz. Yani yüzde 90’ı ihracat yüklü ve şirketsel bazda kurumsal bir hizmet sunmayı düşünüyoruz. İhracatçılara, üreticilere kredi verecek. Eximbank’a misal bir pozisyonu olacak. Bankanın ihracatçı şirketlerden mevduat da alabilecek bir yapısı olacak. İhracatçı birliklerinin olduğu muhakkak başlı yerlerde şubeleri olacak lakin daha fazla dijital bankacılık ön planda olacak. Türk Ticaret Bankasını, 2024’ün ikinci yarısından itibaren birtakım eserlerle bir arada ihracatçılara hizmet vermek üzere ortaya çıkarmayı düşünüyoruz.”
Gültepe, İsrail’e ihracatın bu yıl yüzde 23,6 düştüğünü, savaş devrindeki azalışın ise yüzde 50 olduğunu bildirdi.
