Reklam Heyeti, Ağustos toplantısında görüşülen 139 evraktan 117’sini mevzuata alışılmamış bulunurken, kelam konusu reklam ve ticari uygulamalar hakkında durdurma cezası ile birlikte 8 milyon 51 bin 345-TL idari para cezası ve 2 adet evrak içinde ayrıyeten erişim mahzuru önlemi uygulanmasına karar verdi.
Ticaret Bakanlığı bünyesinde bulunan Reklam Kurulu’nun 336 sayılı toplantısı 8 Ağustos 2023 tarihinde gerçekleştiril. Toplantının içeriğinde vatandaşları mağdur edici ticari fiiller, aldatıcı reklamlar ve haksız rekabete sebebiyet veren uygulamalar incelendi.
Bakanlıktan yapılan açıklamada şu bilgiler verildi:
“Reklam Kurulu’nun Ağustos toplantısında görüşülen 139 belgeden 117’si mevzuata alışılmamış bulunmuş olup kelam konusu reklam ve ticari uygulamalar hakkında durdurma cezası ile birlikte 8.051.345-TL idari para cezası ve 2 adet evrak içinde ayrıyeten erişim pürüzü önlemi uygulanmasına karar verilmiştir.
Böylelikle, Reklam Şurası tarafından yılın birinci 8 ayında Konsey gündemine alınan toplam 1.392 adet belge hakkında görüş ve değerlendirmelerde bulunulmuş olup, aldatıcı reklam yahut haksız ticari uygulama olduğu tespit edilen 1.226 evrak hakkında durdurma cezasının yanı sıra toplam 51.909.874-TL idari para cezası ve 36 adet belge içinde ayrıyeten erişimin engellenmesine karar verilmiştir.
Son vakitlerde dijital pazarların yükselişiyle birlikte Reklam Kurulu’nun radarına giren, tüm dünyada “Dark (Commercial) Patterns” ismiyle bilinen ve ülkemizde “Karanlık (Ticari) Tasarımlar” olarak anılan ticari uygulamaların, tüketicilerin ekonomik davranış biçimlerini kıymetli ölçüde bozacak formlarda ortaya çıktığı görülmüş, Kurul’un bu ayki toplantısının ana odağını da “karanlık ticari tasarımlar” oluşturmuştur.
Bu doğrultuda, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle karanlık dizaynlara ait düzenlemeler uygulamaya konulmuştur. İnternet başta olmak üzere dijital ortamlarda tüketicilerin karar verme yahut seçim yapma iradesini olumsuz etkileyen ya da olağan kurallar altında vereceği kararda satıcı yahut sağlayıcı lehine değişikliklere yol açmayı hedefleyen manipülatif orta yüz dizaynları, seçenekler ya da tabirler üzere araçlarla sistemler kullanmak dürüstlük kurallarına karşıtlık teşkil etmekte olup “haksız ticari uygulama” olarak kabul edilmiştir.
Bu kapsamda, Reklam Kurulu’nun 336 sayılı toplantısında dijital ortamlarda tüketicilerin karar verme yahut seçim yapma iradesini olumsuz etkilemeye yönelik, evvelce seçili opsiyonların tüketicilere sunulması, tüketicileri muhakkak tercihlere yönlendirmek için başka seçeneklerin zorlaştırılması üzere uygulamalarda bulunan firmalar hakkında yaptırımlar uygulanmıştır.
Toplantı içeriğinde, kamu kurumu olduğu izlenimi vererek finansal okuryazarlığı düşük olan tüketicilerin deneyim ve bilgi eksikliklerinin istismar edilmesi sonucu mağduriyetlerine neden olabilecek muhatap hakkında tedbiren durdurma ve erişimin engellenmesi kararı alınmıştır.
Bakanlık olarak, manipülatif uygulamalar sebebiyle haksız rekabete, ticaret etiğine muhalif ve mağduriyet oluşturabilecek durumlardan tüketiciler ayrıştırılarak, tüketici tercihlerinin şeffaf ve hakikat bilgi akışı çerçevesinde gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.”
