Birol BOZKURT
Yılın birinci toplantısında faizi 250 baz puan artırarak yüzde 45’e yükselten Merkez Bankası, sıkılaştırma adımlarına devam ediyor.
Bu kapsamda, Türk Lirası mevduata geçişin desteklenmesi emeliyle yeni bir adım daha atıldı. Buna nazaran, zarurî karşılık uygulamasında; piyasa düzeneklerinin fonksiyonelliğini artıracak, makro finansal istikrarı güçlendirecek ve miktarsal sıkılaştırma yoluyla nakdî transferin desteklenmesini sağlayacak değişikliler yapılması kararı alındı.
Kararın akabinde DÜNYA’ya açıklamalarda bulunan bankacılar Merkez Bankası’ndan 5 yeni adım daha bekliyor. Bunlardan birincisi birebir evvelki akşam olduğu üzere başta DTH olmak zarurî karşılık adımlarının devam etmesi. Yeni bir atılım olarak yılda 4 sefer likidite senedi ihracının yapılması, depo ihalelerinde vade çeşitlendirilmesi üzere APİ süreçlerinin yapılması, bankalara devlet tahvili satışı ve çok daha etkin bir likidite siyaseti izlenmesi.
Merkez Bankası evvelki akşam yaptığı düzenleme ile kur muhafazası sağlanan hesaplar için mecburî karşılık oranlarının 6 aya kadar olan vadelerde yüzde 30’dan yüzde 25’e indirilmesine, yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/ iştirak fonu ve değerli maden depo hesapları hariç) için tüm vadelerde TL cinsinden tesis edilen ek zarurî karşılık oranının yüzde 4’ten yüzde 8’e yükseltilmesine karar verdi.
Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada kelam konusu düzenlemelerle TL mevduata geçişe yönelik adımlar güçlendirilirken, miktarsal sıkılaştırma sürecine devam edildiği belirtildi. Merkez Bankası’nın attığı bu adımları sorduğumuz bankacılık kaynakları ve piyasa uzmanları atılan adımın KKM hesaplarından çıkan paranın DTH’lara gitmesini tedbire maksadı olduğunu ve ayrıyeten sonlu da olsa likidite fazlasının zarurî karşılık adımıyla çekilmesinin hedeflendiğini söylüyor.
Yapılan hesaplamalara nazaran mecburî karşılık adımı ile piyasadan 70-100 milyar TL ortası bir likidite fazlasının çekilmesi bekleniyor. TCMB’nin evvelki gün piyasadan çektiği likidite fazlası 732 milyar TL ile 2011 yılından bu yana en yüksek düzeye çıkmıştı. Zarurî karşılık tarafında atılan son adımın, likidite fazlası nedeniyle TL mevduat faizlerinde görülen düşüşe tesirinin ise çok hudutlu seviyede kalması bekleniyor.
Merkez Bankası’ndan beklenen adımlar
Bankacılık kaynakları ve ekonomistlere Merkez Bankası’nın önümüzdeki günlerde atması mümkün adımlarını da sorduk. Bu kapsamda uzmanlar birinci adım olarak TCMB’den likidite senedi ihraç etmesini bekliyor. Böylelikle TCMB piyasada oluşan likidite fazlasını likidite senedi ihraç ederek çekebilir. Bir başka adım olarak depo ihalelerinde vade çeşitlendirmesi bekleniyor. Şu anda vade 91 gün ile sonlu. Yapılacak bir düzenleme ile depo ihalelerinde vade sayısı artırılabilir.
Ayrıca TL mevduatları daha cazip hale getirecek adımlara ek olarak DTH’ların zarurî karşılıklarında sıkılaşma seviyesinin artırılabileceğini vurgulayan uzmanlar, faal bir likidite siyaseti uygulanması gerektiğini söylüyor. Ayrıyeten TCMB’nin elindeki devlet tahvillerini bankalara satma ihtimali olduğunu da söyleyen uzmanlar bu ihtimalin en düşük ihtimal olduğunu ve piyasayı etkileyecek çok manalı bir ölçüsü olmayacağı görüşünde.
Merkez’den beklenen adımlar
1 – DTH’lara yeni ZK sıkılaşması
2 -Likidite senedi ihracı
3 – Depo ihalelerinde vade çeşitlendirmesi
4 -Bankalara devlet tahvili satışı
5 – Etkin likidite politikası
A1 Capital Genel Müdür Yardımcısı Baki Atılal: TL mevduat faizlerinde bir ölçü yükseliş görülebilir
Amaç KKM’den çıkıp döviz mevduatına gidesi olanları KKM’de tutmak. Böylelikle dövize talep olmasını engelleyip kura müdahale için rezerv kullanılmasının önüne geçmek…
Bunun sonucunda bankalar KKM’ye daha yüksek faiz, döviz mevduata daha düşük faiz önereceklerdir. Yan ek olarak da TL’nin sıkılaşması nedeniyle düşüşe geçmiş olan TL mevduat faizlerinde de artış görmeyi beklemekteyiz. Makro ihtiyati önlemler açısından olumlu lakin mevduat bankaları için hudutlu olumsuz tesiri olabilir. Banka mali tablolarına manalı tesiri olmaz.
BBVA Global Piyasalar Yöneticisi Tufan Cömert: Düzenlemenin maksadı sistemdeki fazla likiditeyi çekmek
TCMB kararına nazaran bankalar, TL cinsinden tutulması gereken döviz cinsinden mevduat ve iştirak fonlarına hala uygulanan mevcut yüzde 4’ün üzerine ek yüzde 4 daha karşılık ayıracak. Bununla sistemden yaklaşık 200 milyar TL çekilmesi mümkün.
Ancak TCMB tıpkı vakitte KKM hesaplarına uygulanan mecburî karşılık oranlarını %30’dan %25’e düşürerek sisteme bir ölçü ek TL likidite sağlıyor. KKM hesaplarının tamamı 2,5 trilyon TL civarında, kolay bir hesaplama bize %5’lik kesintinin sisteme 125 milyar TL ekstra likidite sağlayacağını gösteriyor. Sonuçta bu iki karar net olarak 70-80 milyar TL’nin sistemden çekilmesiyle sonuçlanacak.
Şu anda TCMB sistemden 665 milyar TL’yi sterilize ediyor, hasebiyle bu kararların öncelikli olarak sistemdeki fazla likiditeyi temizlemek manasına gelmediği açık. Temel maksat yatırımcıyı KKM’den TL mevduata daha süratli yönlendirmek üzere görünüyor. KKM’nin toplam fiyatı geçen hafta prestijiyle 83,5 milyar dolardı. TCMB’nin yakında sistemdeki fazla likiditeyi sterilize etmek için daha radikal tedbirler alması olası.
Ata Yatırım Hazine GMY Etem Öztekin: Döviz tevdiat hesaplarının KKM’ye dönmesi amaçlanıyor
TCMB, KKM’ye uyguladığı zarurî karşılık oranını indirirken, öteki taraftan yabancı para mevduatlara uyguladığı ek mecburî karşılık oranını artırdı. İki kararın netinde piyasadan bir ölçü para çekmiş olacak. Bu da enflasyonla uğraş siyasetiyle uyumlu bir hareket olarak kıymetlendirilebilir. İki kararı birlikte düşündüğümüzde asıl amaçlanan şeyin, döviz tevdiat müşterilerinin mümkün olduğunca KKM’ye geçirilmesi olduğunu düşünüyoruz. Gerçekten son haftalarda mevduat akımlarına baktığımızda, daha evvelki haftalarda görmediğimiz DTH’a geçişlerin olduğunu görmeye başlamıştık.
Kararların TL mevduatlarla ilgili direkt bir bağı yok aslında. Bir tanesi KKM’nin zarurî karşılığı, oburu ise yabancı para mevduatların mecburî karşılıkları. O yüzden TL mevduatlar üzerinde değerli bir tesiri olmayacağını düşünüyoruz. Fakat beklendiği üzere kararlar sonrasında öbür açık piyasa süreçlerinin de yardımıyla piyasadaki fazla TL likiditenin çekilmesi halinde TL mevduat oranlarında bir ölçü artış görebiliriz. Uygulanan para siyasetinin aktifliğinin artması için bu tarafta mevduat faizlerinde bir ölçü yükselişin gerekliliği konusunda siyaset yapıcılarının da birebir fikirde olduğu görüşündeyim.
