Birol BOZKURT
Merkez Bankası merakla beklenen faiz kararını açıkladı. Banka haziran ayında başladığı faiz artırımına temmuz toplantısında da devam etti. Buna nazaran banka siyaset faizini 250 baz puan artırarak yüzde 17,50’ye çekti. Beklenti faizlerin 500 baz puan artırılarak yüzde 20’ye çıkarılması istikametindeydi. Merkez Bankası bu kararla siyaset faizini iki ayda iki katından fazla artırmış oldu.
Banka PPK karar metninde dezenflasyonun en kısa müddette tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması, fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın denetim altına alınması için mali sıkılaştırma sürecinin devamına karar verildiğini açıkladı. Faizdeki 250 baz puanlık artışın akabinde kredi kartı ve KMH faiz tavanı da yükseldi. 1 Ağustos prestijiyle kredi kartı ve KMH faiz tavanı aylık yüzde 1,91’den 2,13’e çıkacak.
Ticari krediler için tavanlar ise 37,8’e yükseldi. Merkez Bankası, karar metninde Türkiye’de yakın periyoda ait göstergelerin enflasyonun ana eğiliminde yükselişin sürdüğüne işaret ettiğini, bu gelişmede yurt içi talepteki güçlü seyir, fiyat ve kur kaynaklı maliyet taraflı baskılar ile hizmet enflasyonundaki katılığın belirleyici olduğunu söyledi. Bunlara ek olarak vergi düzenlemeleri ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın da enflasyon üzerinde ek olumsuz tesir yapacağını öngördü.
Şimşek: İhracata dayanak vereceğiz
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Merkez Bankası’nın faiz kararı sonrası resmi toplumsal medya hesabından ihracat bildirisi verdi. Şimşek, “Programımızın en büyük önceliklerinden birisi ihracatın güçlü bir biçimde desteklenmesidir. İç talebi dengeleyici önlemler alırken, ihracata da azamî dayanak sağlayacağız. Yurtdışından temin ettiğimiz kaynakları ihracat ve yatırıma kanalize edeceğiz.”
KKM’de zarurî karşılık planı
Kaynaklara nazaran, miktarsal sıkılaştırma kapsamında, KKM ödemeleri kaynaklı piyasada oluşan likidite fazlası mecburî karşılıklarla çekilecek. Kaynaklar ayrıyeten, “Seçici bir anlayışla, mecburî karşılık oranları Kur Muhafazalı Mevduat Hesapları için artırılarak bu yolla oluşacak likidite fazlası sterilize edilecektir. Seçici kredi sıkılaştırması dar gelirlileri, ihracat ve yatırımı koruyacak” diye konuştu.
Reeskont kredilerinde limit arttı
Merkez Bankası, ihracatçının reeskont kredisi için bankaların günlük limitini 5 kat artışla 1,5 milyar TL’ye çıkardı. Faiz kararında seçici kredi vurgusu yapılırken, reeskont kredilerinde limit artışı kararı geldi. Buna nazaran,TCMB bu kararı ile ihracat artışına katkı veren ihracatçıları da önceliklendirecek. Ayrıyeten sadeleşme süreci kapsamında reeskont kredilerinde yüzde 30 ek döviz satış kuralı ve önden döviz satış kaidesi üzere şartlar kaldırılıyor.
Ekonomistler ne dedi?
Dr. Bertan Kaya, DÜNYA Gazetesi müellifi:
“Merkez Bankası, dengeyi müdafaa ve kademeli ve temkinli bir güzelleşmeye gitme isteğini net olarak ortaya koymuş durumda. İktisatta mevcut istikrarın kararlı değil, kararsız istikrar olduğunu ve bu dengeyi bozmanın çok önemli problemleri beraberinde getireceğini düşünüyorum. Seçim iktisadının faturası bize para siyasetinde hareket alanı darlığı, artırımlar, vergi oranlarındaki artışlar ve ek vergiler ile yansıyor. Hakikaten çok ince bir köprüden geçiliyor.”
Selçuk Gönençler, Stratejist:
“Merkez Bankası medyan beklenti olan 500 puanın altında bir artış ile 250 puanda kaldı. Tam beklediğimiz oranda gelen artış ile kademeli artış sürecinin devam edeceğini işaretinin verilmesine devam edilmiş oldu. Son günlerde açıklanan mutabakat ve Arap sermaye girişinin faiz kararında ” göreli ” tesiri olduğunu düşünüyorum. Lakin Temmuz ayı enflasyonunun son aylara nazaran önemli bir artış göstermesi beklentisi önümüzdeki aylarda merkez bankasının elini daraltabilir. Piyasanın Enflasyon ile çaba noktasında daha faal kararlar alınması beklentisi son iki ayda gelen açıklama ve uygulamalar ile bir ölçü havada kalmış üzere duruyor.”
Enver Erkan, Dinamik Yatırım Başekonomisti:
“Kararda enflasyonla çabanın değeri vurgulanırken, metinde vergi artışlarının enflasyonu olumsuz etkileyebileceği ve sadeleşme sürecinin devam edeceği açıklandı. Enflasyonun bu kadar süratli yükseleceği bir devirde Merkez Bankası’nın faiz tarafında daha proaktif adımlar atması gerekecek. Bu nedenle, piyasa beklentileri aslında sonlu bir faiz artırımı istikametindeydi fakat Merkez Bankası’nın bu hususta beklenti idaresi teşebbüsü açısından daha fazlasını yapması gerektiği açıktır.”
İpek Özkardeşkaya, Swıssquote Bank Üst Seviye Analisti:
“TCMB’nin para siyasetini olağanlaştırma beklentilerinde yetersiz kaldığı arka arda ikinci toplantı, yeni iktisat grubunun bağımsızlığını teyit etme ve sağlıklı bir olağanlaşma siyaseti benimsemesine yönelik soru işaretleri uyandırıyor. Para siyasetinde olağanlaşmanın çok yavaş benimsenmesi, yatırımcıların inancını tehdit ederken, TL ve TL varlıklar üzerindeki baskıyı artırabilir.”
Timothy Ash, Bluebay Stratejisti:
“Çok makûs bir karar ve bence bir yanılgı. Faiz kararı yine beklentilerin altında kaldı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası Lideri Erkan’ın para siyasetinde gerçek bir sıkılaşmaya gitme yetkisi olmadığını söyleyenleri haklı çıkaracak bir karar oldu.
JPMorgan Türkiye için enflasyon ve büyüme beklentilerini yükseltti
ABD Bankası JPMorgan, TCMB’nin beklentilerin altında faiz artırımı yapmasının akabinde Türkiye için büyüme ve enflasyon beklentilerini üst istikametli revize etti. JPMorgan, Türkiye’nin 2023 büyüme varsayımını %3.2’den %4’e çıkardı. JPMorgan analisti Fatih Akcelik müşterilere gönderilen araştırma notunda, TL’deki bedel kaybının sürmesi nedeniyle enflasyon baskılarının Temmuz’da arttığını belirtti ve enflasyon beklentisini %50’den %57’ye çıkardı.
TCMB rezervlerinde artış sürüyor
Merkez Bankası’nın rezervleri artmaya devam ediyor. Merkez Bankası’nın brüt rezervi 113,1 milyar dolar düzeyine yükseldi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın rezervleri yükselişine devam ediyor. TCMB datalarına nazaran 14 Temmuz haftası itibariyle brüt rezerv 113,1 milyar dolara yükseldi. Bir evvelki hafta rezervler 110,4 milyar dolar düzeyindeydi. Net rezervlerdeki artış ise daha sonlu oldu. 14 Temmuz haftasında net rezerv 81 milyon dolar artışla 13,2 milyar dolara çıktı. Swap hariç net rezerv ise geçen hafta eksi 48,4 milyar dolar oldu. Bir evvelki hafta bu sayı eksi 48,1 milyar dolara olarak kaydedilmişti. Döviz mevduatları yükseldi TCMB rezervleri artarken yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı da geçen hafta 2,5 milyar dolar artışla 171,1 milyar dolara çıktı. Pariteden arındırılmış olarak bakıldığında ise artış 379 milyon dolar oldu. Bu data setine nazaran gerçek şahısların döviz mevduatları 278 milyon dolar azalırken, hükmî bireylerde 658 milyon dolarlık artış görüldü.
KKM’de artış ivmesi devam etti
Kur muhafazalı TL mevduat ve katılma hesaplarında son iki ayın en süratli artışı yaşandı. BDDK bülteninde yer alan bilgilere nazaran, KKM TL mevduat ve katılma hesapları 2 trilyon 846,7 milyar TL’den 2 trilyon 962,3 milyar TL’ye çıktı. Birebir haftada krediler 9 trilyon 996,5 milyar TL’den 10 trilyon 137,1 milyar TL’ye, mevduat 11 trilyon 787,3 milyar TL’den 12 trilyon 154,9 milyar TL’ye yükseldi. Tüketici kredileri 1 trilyon 392,3 milyar TL’den 1 trilyon 403,4 milyar TL’ye, ferdî kredi kartları 788,2 milyar TL’den 808,7 milyar TL’ye çıktı. Takipteki alacaklar 168,9 milyar TL’den 169,2 milyar TL’ye yükseldi.
