Merkez Bankası’nın (TCMB) rezerv harcamayı bırakmasıyla TL dolar karşısında büyük kısmı seçim sonrasında olmak üzere yılbaşından beri yüzde 28’i aşan kıymet kaybı yaşarken; bankacılar, faiz artışı ve birinci sadeleşme adımı sonrası mevduat faizlerinde de sonlu bir düşüş başladığına dikkat çekiyorlar. TCMB piyasa beklentilerini karşılamadığı için eleştirilen geçen haftaki faiz artırımı sonrası birinci sadeleştirme adımını menkul değer tesisi uygulamasında yaptı ve bankaların tahvil tutma yükümlülükleri düşürüldü. Kamu denetimli piyasa sistemine ait regülasyonların hala devrede olmasına rağmen bankacılar ve yetkililer TCMB’nin geçen hafta prestijiyle rezervlerini döviz siyasetinde kullanmayı “tamamen bıraktığına” dikkat çekiyorlar. Bankacılar bu süreci “rasyonel siyasetlere dönüş” ve “normalleşme” olarak görüyorlar.
MB kura müdahil değil
Üst seviye bir iktisat yetkilisi, “PPK’nın geçen hafta açıkladığı faiz kararının akabinde artık Merkez Bankası hiçbir halde döviz satışı yaparak kurun düzeyine müdahil olmuyor. Sayılar büsbütün özgür piyasada belirleniyor. Döviz rezervlerinden bir kullanım olmuyor sonuçta, rezervlerin artışı devrine girilmiş oldu” diye konuştu. Dolar/TL eleştirilen faiz kararı sonrası yeni tarihi tepe olan 26.05 düzeyine kadar yükseldi. TL 2021’den beri birinci faiz artışı kararının akabinde geçen 24 saatte dolar karşısında yüzde 8.5 bedel kaybetti. Faiz kararından bugün görülen rekor düzeye kadar bedel kaybı ise yüzde 9.6’a ulaştı. Bu bedel kaybı ile birlikte tepe düzeylerine nazaran yılbaşından bugüne yaşanan toplam kayıp ise yüzde 28’i aştı. Kur saat 1518’de 25.94 düzeyinde süreç görüyor. Döviz piyasasında arz ve talebin kamu kuruluşları ve düzenlemeleri ile denetim altında tutulduğu yapıya ait regülasyonlar hala devrede. Lakin birçok bankacı bunların kullanımının değiştiğine dikkat çekiyor ve yetkililerin rezervlerin kullanılmadığına dair görüşünü destekliyorlar.
Değişim değerli ve kuvvetli
Bir işlemci “TL’nin kıymeti artık rezervler ile savunulmuyor” derken, üst seviye bir başka bankacı ise “Geçen hafta prestijiyle bence TCMB rezervlerin döviz piyasasında kullanımını büsbütün bırakmış görünüyor. Mevcut regülasyonlar bankayı döviz piyasasında tek belirleyici yapıyor lakin TCMB idaresi değiştiğinde bu regülasyonların kullanılmasının azaltıldığını görmüştük. Geçen hafta itibariyle bu durum bir kademe daha belirginleşti” dedi ve ekledi: “Geçen hafta prestijiyle ben TCMB’nin döviz piyasasına rezervleriyle hiç müdahil olmadığını hesaplıyorum. TCMB döviz durumuna baktığımızda günlük 1-2 milyar dolarlık artışlar görüyoruz. Her ne kadar sürecin yavaş ilerlediği tenkitleri yapılsa da bu değişim çok değerli ve kuvvetli.”
Mevduat faizlerinde düşüş bekleniyor
Merkez Bankası, 24 Haziran’dan geçerli olmak üzere reeskont ve avans süreçlerinde uygulanacak faiz oranlarını artırırken en büyük değişiklik ve sadeleştirme adımı hafta sonu menkul değer tesisi uygulamasında yapıldı. Bankaları daha çok TL mevduata zorlaya bu düzenlemelerin gevşetilmesi ile birlikte bankacılık payları yükselirken, bankacılar mevduat faizlerinde de düşüş beklediklerini belirtiyor. Bankacılar TL mevduat getirilerinde kimi bankalarda yüzde 40-45 bandından düşüşün başladığını, önümüzdeki devirde bunun kesim geneline daha çok yayılabileceğini belirtiyorlar.
