Birol BOZKURT
Kredi kartında alarm zilleri çalıyor. Kişisel kredi faizlerinde yaşanan artış, aylık taksit ölçüsündeki yükseliş ve krediye erişimde yaşanan sıkıntılar vatandaşı kredi kartına yönlendirdi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran 13 Ocak 2023 haftasında 462 milyar 866 milyon lira seviyesinde olan ferdi kredi kartı hacmi 12 Ocak 2024 haftasında yüzde 157,63 artarak 1 trilyon 192 milyar liraya yükseldi. Bu artış yaklaşık 729 milyar liralık bir hacim artışı manasına geliyor. Bankacılar kredi kartında yaşanan süratli artışa yönelik önlem alınması gerektiği konusunda ikazlar yaparken, kredi kartı limitleri ve taksit sayılarına yönelik yeni düzenlemelerin gelebileceğini söylüyor.
Bu kapsamda dün BDDK tarafından alınan kararda bu istikamette atılan birinci adımlardan biri oldu. BDDK’nın, yaptığı düzenlemeye nazaran bankalar kanıtlanabilir onay yahut talep olmaksızın bireyler ismine kredili hesap dahil rastgele bir hesap açamayacak, kredili hesabın limitini artıramayacak. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) aralık ayı datalarına nazaran ise kartlı ödeme meblağı aralık ayında bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 116 artarak 978,3 milyar TL oldu.
Kartlı ödemelerin 818,2 milyar TL’si kredi kartları ile yapılırken 142,6 milyar TL’sinde banka kartları, 17,5 milyar TL’sinde ise ön ödemeli kartlar kullanıldı. Kredi kartı ile yapılan ödemelerde evvelki yılın tıpkı devrine nazaran büyüme oranı yüzde 124, banka kartı ile yapılan ödemelerde yüzde 78 olurken ön ödemeli kartlar ile yapılan ödemelerde ise bu oran yüzde 128 oldu. Mağaza içi yapılan her 4 kartlı ödemeden 3’ü temassız gerçekleşti. İnternetten kartlı ödeme 278 milyar TL oldu.
Toplam kredi kartı sayısı 120 milyona yaklaştı
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) aralık ayı bilgilerine nazaran, aralık ayı prestijiyle Türkiye’de kredi kartı sayısı 117,7 milyon, banka kartı sayısı 189,5 milyon ve ön ödemeli kart sayısı 90,0 milyon adet oldu. 2022 yılının Aralık ayı ile kıyaslandığında kredi kartı adedinde yüzde 18’lik, banka kartı adedinde yüzde 12’lik, ön ödemeli kart adedinde ise yüzde 26’lık artış yaşandı. Toplam kart sayısı ise 397,2 milyon adede ulaşarak geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 17 artış gösterdi.
Bireysel kredi kartı hacminin 729 milyar 591 milyon lira büyüdüğü 13 Ocak 2023- 12 Ocak 2024 periyodunda konut, taşıt ve gereksinim kredilerinin toplam bakiyesi net 417,9 milyar liralık bir artışla 1 trilyon 525 milyar 240 milyon TL oldu. Kasım prestijiyle 1 trilyon 470,1 milyar lira oldu. Kişisel kredi kartı borçlarındaki rekor büyümeye karşılık toplam tüketici kredilerindeki artış yüzde 37,73’le enflasyonun çok altında kaldı. Bu kapsamda en büyük kısmı oluşturan gereksinim kredileri yüzde 992,5 milyar, konut kredileri de 437,6 milyar lira oldu. Toplamdaki hissesi küçük olan taşıt kredileri ise 95,1 milyar liraya yükseldi.
Bireysel borçlanma 2,7 trilyonu aştı
Ferdi kredi kartı borçları ve tüketici kredileri toplamından oluşan ferdî borç bakiyesi anılan devirde yüzde 73,07’lik bir artışla 2 trilyon 717,7 milyar liraya ulaştı. 2023 başında sonunda kelam konusu hacim 1 trilyon 570 milyar lira seviyesinde bulunuyordu.
Bankalar onay olmadan limit artıramayacak
Kredi kartlarında yaşanan rekor artışa yönelik birinci adım dün geldi. BDDK’nın yaptığı düzenlemeye nazaran mevduat ve iştirak bankaları, kanıtlanabilir onay yahut talep olmaksızın bireyler ismine kredili hesap dahil rastgele bir hesap açamayacak, kredili hesabın limitini artıramayacak. Düzenlemeye nazaran, kredili hesap limitlerinin azaltılması durumunda hesap sahibi bilgilendirilecek. Yenilenen hesaplar, bu fıkra kapsamında hesap açılışı sayılmayacak. Yönetmelikte yapılan düzenleme kapsamında ayrıyeten, BDDK, mevduat, iştirak fonu, emanet ve alacakların hak sahiplerinin, müracaatta bulunmadıkları takdirde hesaplarının Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) devredileceği konusunda uyarma zorunluluğunda hala 250 TL ve üzeri olarak uygulanan sonu, TMSF görüşü alınmak suretiyle değiştirmeye yetkili olacak.
