Dolarizasyonu önlemek için 20 Aralık 2021’de devreye alınan ve yeni iktisat idaresinin kademeli çıkış yapmak için birinci adımı attığı Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesapları son bir haftada 50,2 milyar TL artış gösterdi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bilgilerine nazaran, kelam konusu hesaplar 18 Ağustos haftasında 3 trilyon 407 milyar 948 milyon liraya ulaştı.
Geçtiğimiz hafta KKM 3 trilyon 357 milyar 708 milyon lira olmuştu. Ferdi ve kurumsal yatırımcıların kur ataklarından korunmak için ilgi gösterdiği KKM hesapları, yılbaşından bu yana kesintisiz büyüme gösterdi. Kelam konusu hesaplar, bu yılın başında 1 trilyon 370 milyar lira düzeyindeydi. Böylece KKM hesapları yıl başından bu yana yüzde 148.7 artış gösterdi.
Etkileri önümüzdeki hafta görülür
Dolar cinsinden toplam büyüklüğü 126 milyar 430 milyon liraya ulaşan KKM’de, son periyotta bütçeye yükü de tartışma konusu olmuştu. Kur artışlarının faiz oranını aşmadığı Kasım 2022 ve Mart 2023’te kur farkı ödenmezken, öteki aylarda daima kur fark ödendi. En yüklü kur farkı ödemesi ise uygulamanın 17’nci ayı olan 34,5 milyar lira ile bu yılın temmuzunda yapıldı. KKM için uygulamanın başından bu yana yapılan toplam kur farkı ödemesi ise temmuz sonu prestijiyle 152 milyar lira oldu.
Bu sayının yıl sonunda 300 milyar TL’yi bulabileceği konuşuluyor. Merkez Bankası ayrıyeten, hafta sonu 125 milyar dolara yaklaşan kur muhafazalı mevduat hesaplarının (KKM) azaltılmasına yönelik yeni bir düzenlemeye gitmişti. Düzenlemenin birinci tesirleri önümüzdeki hafta görülmeye başlanacak. KKM düzenlemesi sonrası faiz beklentisi farklılık göstermişti. Öteki taraftan BDDK dataları, kredi hacmini de ortaya koydu.
Bankacılık kesiminin kredi hacmi 18 Ağustos prestijiyle 5 milyar 456 milyon lira azaldı. Kelam konusu devirde toplam kredi hacmi 10 trilyon 371 milyar 488 milyon liradan 10 trilyon 366 milyar 32 milyon liraya geriledi. Bankacılık kesimindeki toplam mevduat da (bankalararası dahil) geçen hafta 138 milyar 53 milyon lira arttı. Kelam konusu haftada yüzde 1,1 yükselen bankacılık bölümü toplam mevduatı, 12 trilyon 987 milyar 253 milyon lira oldu.
Tüketici kredilerinde frene devam
Datalara nazaran, tüketici kredileri meblağı, 18 Ağustos prestijiyle 2 milyar 801 milyon lira azalışla 1 trilyon 418 milyar 933 milyon liraya geriledi. Kelam konusu kredilerin 445 milyar 286 milyon lirası konut, 86 milyar 674 milyon lirası taşıt ve 886 milyar 974 milyon lirası muhtaçlık kredilerinden oluştu.
Söz konusu periyotta taksitli ticari kredilerin fiyatı 2 milyar 823 milyon lira artarak 1 trilyon 208 milyar 691 milyon liraya yükseldi. Bankaların kişisel kredi kartı alacakları da yüzde 0,8 azalışla 865 milyar 267 milyon liraya geriledi. Ferdi kredi kartı alacaklarının 410 milyar 492 milyon lirası taksitli, 454 milyar 775 milyon lirası taksitsiz oldu.
Yasal öz kaynaklar arttı
BDDK haftalık datalarına nazaran, bankacılık bölümünde takipteki alacaklar, 18 Ağustos prestijiyle bir evvelki haftaya nazaran 157 milyon lira artarak 172 milyar 187 milyon liraya yükseldi. Kelam konusu takipteki alacakların 147 milyar 823 milyon lirasına özel karşılık ayrıldı. Birebir periyotta bankacılık sisteminin yasal öz kaynaklar, 59 milyar 352 milyon lira artarak 2 trilyon 173 milyar 968 milyon lira oldu.
Merkez’in rezervleri 117 milyar doları aştı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) toplam rezervleri 18 Ağustos haftasında bir evvelki haftaya nazaran 757 milyon dolar artarak 117 milyar 76 milyon dolara ulaşırken, yükseliş eğilimi üst üste 10’uncu haftaya taşındı. Buna nazaran, 18 Ağustos prestijiyle Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 1 milyar 192 milyon dolar artışla 76 milyar293 milyon dolara yükseldi. Brüt döviz rezervleri, 11 Ağustos’ta 75 milyar 101 milyon dolar düzeyinde bulunuyordu. Kelam konusu devirde altın rezervleri 435 milyon dolar azalarak 41 milyar 218 milyon dolardan 40 milyar 783 milyon dolara geriledi.
Böylece Merkez Bankası’nın toplam rezervleri, 18 Ağustos haftasında, 116 milyar 319 milyon dolardan 117 milyar 76 milyon dolara yükseldi. Rezervlerdeki üst istikametli eğilim üst üste 10’uncu haftaya taşınırken, mayıs sonu prestijiyle 98,5 milyar dolar düzeyinde bulunan rezervler, 18 Ağustos prestijiyle 117,08 milyar dolar düzeyine çıktı. Böylelikle mayıs sonundan kelam konusu tarihe kadar geçen müddette artış yaklaşık 18,6 milyar dolara ulaştı.
Yatırımcıdan 1,5 milyon dolarlık alım
Merkez Bankası Haftalık Menkul Değer İstatistikleri, yatırımcıların talep istikametini ortaya koydu. Buna nazaran, yurt dışında yerleşik şahıslar, 18 Ağustos haftasında net 75,6 milyon dolarlık pay senedi satarken, 1,5 milyon dolarlık Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) ve 1,7 milyon dolarlık Şirket Borçlanma Senetleri (ŞBS) aldı. Yurt dışında yerleşik şahısların 11 Ağustos prestijiyle 30 milyar 68,2 milyon dolar olan pay senedi stoku, 18 Ağustos’ta 30 milyar 293,7 milyon dolara çıktı. Tıpkı periyotta yurt dışında yerleşik şahısların DİBS stoku 878,3 milyon dolardan 861,9 milyon dolara gerilerken, ŞBS stokları da 59,7 milyon dolardan 60,8 milyon dolara yükseldi.
Kredi kartı faizleri yükseliyor
Kredi kartı, KMH ve ticari kredi faizlerinde üst limitler 1 Eylül’den artıyor. Buna nazaran, kredi kartı faizi aylık yüzde 2,81, yıllık yüzde 40,1 olurken, nakit çekim faizi aylık yüzde 3,57 yıllık yüzde 53,2 olarak gerçekleşecek. Ticari kredi faizi üst limit de yeniden 1 Eylül’den itibaren yüzde 56,3’e yükseliyor.
