Hürriyet’ten Gülistan Alagöz imzalı habere nazaran, Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Lideri Mehmet Kalyoncu, “kiralık toplumsal konut” formülü önerdi. Kalyoncu, önerdiği modeli şöyle açıkladı:
“- Arsa maliyeti sıfıra indirildiğinde kiralar yarı yarıya düşer. Kamunun kiralık konut üretimi için tahsis ettiği yerde özel bölüm proje geliştirir. Yerin mülkiyeti devlette kalır, üst kullanım hakkı verilir.
– Projelerde azamî konut kirası evvelden belirlenir, ticari üniteler için sınırlama getirilmez. Özel dal projeyi geliştirir, finanse eder, inşaatını tamamlar, kontrat müddetince bakım ve tamiratları yapar. Yatay mimaride, yerli gereç ile güç tasarruflu binalar süratle hayata geçer.
– Kamunun sorumlulukları ise proje alanının ilgili tüm müsaade ve imar süreçlerini hazırlamak, proje finans kurgusu içerisinde belli garantileri sunmak, proje müddetince gerekli durumlar için kamu kontrollerini yürütmek ve kontrat sonunda konutların kamuya dönem süreçlerini yapmak olur.
– Tüm bunların sonunda kent hayatında toplumsal istikrarlar sağlanırken, muhtaçlık sahibi kesim piyasa dalgalanmasından etkilenmeden uzun periyot birebir yerde kiracı kalabilir. Kirası hane gelirinin yüzde 30’u kadar olacağı için ömür standartları yükselir. Ayrıyeten bu projeler etraf bölgelerde de kira fiyatlarının düşmesini sağlar. Uzun müddettir üzerinde çalıştığımız modelin tüm ayrıntılarını önümüzdeki hafta kamuoyu ile paylaşacağız.”
Boş konuta vergi, çalışan ve gençlere başka konut projesi…
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Lideri Nazmi Durbakayım da tekliflerini şöyle sıraladı:
“- Kamunun arsa tahsisi ile kiralık toplumsal konutlar üretilebilir. Yerli ya da yabancı fonlara üst kullanım hakkı verilerek bu yapılabilir. Kira sayıları dar gelirliye nazaran belirlenir ve kontrole tabi tutulur. Devletin tespit ettiği gerçek muhtaçlık sahibi vatandaşlar da bu yolla uygun fiyatlı kiralık konuta kavuşur.
– Bugün birçok yatırımcı aldığı konutu boş tutuyor. Bu türlü bir ortamda bu tip stokçuluğa müsaade verilmemeli. Boş bırakılan meskenlere ek vergi getirilirse sisteme yeni arz eklenebilir.
– Türkiye’de hane halkı sayısı giderek düşüyor. Gençler ailelerinden farklı yaşamak istiyor. Çalışan, tek yaşayan bu gençler için yeni konut projeleri üretilebilir. ‘Çalışan yurdu’ üzere, salonu mutfağı ortak olan daha küçük metrekareli üniteler bugün tek yaşayan birçok genç için düzgün bir tahlil yolu olur.”
“Ev sahipliği oranının artması gerekiyor”
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Lideri Ramadan Kumova da konut sahipliği oranının artırılması gerektiğini söyledi; tekliflerini şöyle sıraladı:
“- Birinci adım konuta erişimi kolaylaştırmak. Özel dal ve kamu işbirliği ile kredi faizleri yüzde 1’in altına düşürülebilir.
– Kredinin yanında konut fiyatının da ulaşılabilir olması gerekli. Üretim için de temel muhtaçlık arsa. Bugün arsa sahiplerinin beklentisi ile toplumsal konut üretilemiyor. Kamu; arsa ofisini tekrar hayata geçirip ucuz arsa üreterek özel bölümle işbirliği yapabilir. Yapılacak konutların fiyatı ve kalitesi de TOKİ tarafından denetlenir.
– Daha uzun vadede ise finansal çeşitliliğin artırılması gerekli. Yapı tasarruf sandıkları devreye alınabilir, Ferdî Emeklilik Sistemi’ndeki (BES) üzere devlet dayanaklı konut edindirme sistemleri uygulanabilir.”
