Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, bugün Resmi Gazete’de yayımlanan kararla döviz mevduatına uygulanan zarurî karşılık oranlarını artırmıştı. Ayrıyeten, yabancı para mevduattan KKM’ye dönüşüm amacı uygulamasına ve TL hissesine nazaran ilave/indirimli menkul değer tesis uygulamasına da son verilmişti.
‘Alelacele bir karar’
X’ten (Twitter) yazılı açıklama yayınlayan CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, kararı “Haftasonu piyasalar kapalıyken yeniden ‘Kervan yolda dizilir’ anlayışıyla, birtakım kararlar açıklandı” diyerek yorumladı.
Kararı ‘alelacele’ bulan CHP önderi, bunun sebepsiz olmadığını, “Harç bitti, yapı paydos!” dememek için ‘suyunu çeken tulumbaya dolambaçlı yollardan su taşımaya çalışıldığını’ savundu.
‘Kuruya döviz rezervi makyajlanıyor’
Kılıçdaroğlu’nun açıklamaları şöyle:
“TCMB, bir yandan bankaların yabancı para mecburî karşılıklarını artırarak kuruyan döviz rezervlerini makyajlamaya; öbür yandan bankaların menkul değer tesisleriyle oynayarak, kapısının önüne terk edilen Kur Muhafazalı Mevduatın (KKM’nin) yükünü hafifletmeye uğraşıyor.
Rakamlar ortada… 17 Ağustos itibariyle, “TCMB net döviz durum açığı (SWAP dahil)” 61 milyar $. “Kasa sıfır” demek için; 61 milyar $’a gereksinim var. TCMB’nin bilançosunda takip ettiği şimdi gerçekleşmemiş kur farkı ziyanı ise 706 milyar lira.
‘KKM kaynaklı ziyan 565 milyar lira’
Yine 17 Ağustos itibariyle TCMB’nin, büyük ölçüde KKM’den kaynaklanan ziyanı 565 milyar lira. Hazine’nin geçen yıldan bu yana KKM için ödediği 152 milyar lira da uğraşı. Bu ülke bu türlü bir ekonomik yıkım ve soykırımla daha evvel hiç karşılaşmadı.
“En makus senaryoda bile Hazine’ye yük gelmiyor” dedikleri KKM uygulaması; ülkenin kaynaklarını emen koca bir kara deliğe dönüştü. Sebep oldukları yüksek enflasyon Türk Lirasının “değer biriktirme” fonksiyonunu büsbütün yok etti. KKM, dolarizasyonu çok yüksek düzeylerde katılaştırdı.
Biz bunların olacağını daha evvel söyledik. Saray Hükümetini tekraren uyardık. Bu ezaları nasıl aşacağımızı “Ortak Siyasetler Mutabakat Metni” ile ortaya koyduk. Bugün geldiğimiz noktada haklı çıkmaktan hiç memnun değiliz. Bu ağır yükü 85 milyon daima birlikte ödeyeceğiz.
‘KKM bu biçimde tasfiye edilemez’
Bütüncül bir program yerine, kesim başına alınan kararlarla bu sorun çözülemez. KKM bu formda tasfiye edilemez. Kesim başına alınan kararlar vatandaşlarımızı ve piyasaları daha da ürkütebilir. Kaş yapayım derken, göz çıkarılabilir.
TCMB’nin son aldığı kararlarla ya bankalar mevduat faizlerini önemli biçimde artıracak; ya da yüksek enflasyon ortamında millet KKM’den dövize koşacak. Pekala, kasada döviz yokken bu nasıl karşılanacak?
‘Artık havanda su dövmeyin’
Artık havanda su dövmeyin. Önümüzdeki bir yılda çevrilmesi gereken dış borç 206 milyar $. Hazine’nin yalnızca önümüzdeki dört ayda ödeyeceği dış borç 4,5 milyar $. Ancak başka tarafta ülkemizin döviz konum açığı arşa çıkmış.
Vatandaşlarımıza ve piyasalara itimat verecek bir programı artık derhal açıklayın. Eylül’de açıklayacağınız Orta Vadeli Program bu çerçevede kıymetli bir fırsattır. Herkese itimat verecek para, maliye siyasetleriyle, dengeli bir makro ihtiyati çerçeveyi ortaya koyun.
Bu programla orta vadede KKM’den nasıl çıkacağınızın yol haritasını kamuoyuna açıklayın. Dolarizasyonu ve ülkemizin risk primini hakikaten düşürmek istiyorsanız, bu söylediklerimi kesinlikle yapın. Aksi halde millet ve tarih huzurunda çok ağır vebal ödersiniz.”
