Mehtap HALICI
Yasa dışı ticaret, bir öteki deyişle kaçakçılık, vergi kayıplarından ulusal güvenliğe, kamu sıhhatinden marka hakları ihlallerine kadar pek çok alandaki olumsuz tesirleriyle global ekonomiyi tehdit ediyor.
Ülkemizde yasa dışı ticaret hacmi bakımından tütün mamulleri değerli bir hisse alıyor. İktisada verdiği ziyanla birlikte devletin milyarlarca lira vergi kaybına neden olan kaçak tütün mamulleri eserlerine karşı çaba eden Tütün Sanayicileri Derneği, ‘Yasa Dışı Kapı Dışı’ kampanyası başlattı.
Türkiye’deki yasal tütün mamulleri piyasasını temsil eden Tütün Sanayicileri Derneği ile üyeleri Philip Morris Türkiye, BAT Türkiye, JTI Türkiye ve Imperial Tobacco Türkiye’nin başlattığı kampanya kapsamında, Türkiye’de tütün mamulleri satış lisansına sahip 150 bin bakkalın takviyesiyle yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin sebep olduğu aksiliklere dikkat çekmek ve toplumsal farkındalığın artırılması hedefleniyor.
150 bin bakkal bilinçlendirilecek
JTI Türkiye Kurumsal Alakalar ve Bağlantı Yöneticisi Zeynep Öztürk ‘Yasa Dışı Kapı Dışı’ kampanyasının değerli bir başlangıç olduğunu vurguladı. Öztürk, kampanya kapsamında yapılacak çalışmaların hem toplumsal farkındalığı artırmaya hem Türkiye’de tütün mamulleri satış lisansına sahip 150 bin bakkalın bilinçlendirilmesine yönelik tasarlandığını söz etti.
Tütün mamullerinin yasa dışı ticaretinin devlete yıllık 70 milyar TL’ye varan vergi kaybına mal olduğunu söz eden Philip Morris Türkiye Genel Müdürü Filiz Yavuz Diren de devletin yürüttüğü başarılı yakalama operasyonlarına ve sürdürülen kararlı uğraşa karşın yaşanan vergi kaybının yanında, bu ticaretin toplumsal tesirlerine de dikkat çekti.
Diren, “Denetimsiz bir halde üretilen ve satışı gerçekleştirilen yasa dışı tütün mamulleri 150 bin bakkalın cirosundan yılda milyarlar çalıyor. Kanunlara muhalif bir formda internet üzerinden yahut tütüncü ismi verilen ruhsatsız satış noktalarında gerçekleşen yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin toplam tütün mamulleri pazarının yüzde 28’ine ulaştığı hesaplanıyor” dedi.
“Son devirde kaçakçılık yine arttı”
BAT Türkiye, Bulgaristan ve Kuzey Kıbrıs Genel Müdürü Alper Büyük ise, kaçak sigara ticaretinin 2014’te yüzde 20,7’ye çıkmasını takiben devletin kararlı uğraşı, mevzuat düzenlemeleri ve tesirli saha tedbirleri sayesinde 2020 yılı sonunda bu oranın yüzde 1,5’e kadar düştüğünü, lakin 2022 yılı sonu itibariyle yüzde 6 düzeyine yükseldiğini belirtti.
Yüce, “Son devirde kaçak sigara trendin de tekrar bir artış görülse de günümüzde yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin büyük bir kısmını 3 ana eser kümesi oluşturuyor: Yasa dışı açık tütün, doldurulmuş makaron ve bandrollü tütünden hazırlanan makaronların toplam yasa dışı tütün ticaretinin yüzde 25,8’ini oluşturuyor. 2016 yılında 6 bin civarında olan yasa dışı açık tütün ve dolu makaron satan noktaların sayısı bugün yaklaşık 20 bine ulaştı” diye konuştu.
“Hapis cezası 6 yıla çıkartılsın”
Imperial Tobacco Türkiye İdare Heyeti Lider Vekili/Ülke Müdürü Can Menteş, yapılacak birtakım mevzuat düzenlemelerinin yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin önlenmesinde değerli kazanımlar sağlayacağını belirtti. Menteş’in 3 önerisi şöyle: “Birincisi, müsaadesiz tütün ticareti için öngörülen mahpus cezasının tekrar 3-6 yıla çıkarılması. İkinci olarak, yasa dışı tütün mamulü üretim teçhizatlarının internet ortamında satışının engellenmesi. Ve son olarak, yasa dışı ticarette kullanılan araçların müsadere edilmesi.”
