İSO Türkiye İmalat PMI anketinin ekim ayı sonuçları açıklandı.
Eşik paha olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, eylülde 49,6 olan manşet PMI, Ekim 2023’te 48,4’e geriledi ve üst üste dördüncü ay 50,0 eşik pahanın altında kaldı.
48,4 olarak ölçülen endeks, faaliyet şartlarındaki yavaşlamanın ölçülü olduğunu gösterse de kelam konusu yavaşlama PMI’ın 49,6 olarak ölçüldüğü eylül ayına kıyasla daha besbelli gerçekleşti. İmalatçılar ekimde iç ve dış talebin genel olarak zayıf seyrettiğini bildirdi. Bunun sonucu olarak toplam yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri sürat kaybetti. Toplam yeni siparişlerdeki yavaşlama geçen yılın kasım ayından bu yana en yüksek oranda kaydedildi. Yeni siparişlerdeki bu görünüme bağlı olarak üretim de ekim ayında gerilemeye devam etti. Böylelikle üst üste dört ay boyunca üretimde ivme kaybı gözlendi.
Enflasyonist baskılar hafiflemeyi sürdürdü
Ekimde istihdam tekrar düşüşe geçti ve bu durum 5 aylık genişleme sürecini sona erdirdi. Anket iştirakçileri istifa ve emekliye ayrılmaların yaşandığına dikkati çekti. Çalışan sayısındaki azalmaya karşın firmaların birikmiş işlerinde yaklaşık bir yılın en süratli düşüşü kaydedildi. Sipariş ihtiyaçlarındaki azalmanın sonucu olarak, imalatçılar satın alma faaliyetlerinin yanı sıra girdi ve en son eser stoklarını da azalttı.
Enflasyonist baskılar dördüncü çeyrek başında hafiflemeyi sürdürdü. Girdi maliyetleri ve son eser fiyatlarında artış oranları üst üste üçüncü ay düşüş gösterdi. Fiyatlarında artış bildiren firmalar ise bunun büyük oranda liradaki bedel kaybından kaynaklandığını belirtti.
Rapora nazaran, takip edilen 10 dal ortasından yalnızca ikisinde üretim artarken istihdam birçok dalda düşüş gösterdi. Başka yandan, girdi maliyetleri ve kesin eser fiyatları enflasyonu son devirdeki eğilimini sürdürerek birçok kesimde ivme kaybetti.
Hem yurt içi hem de memleketler arası talepteki zayıflık nedeniyle yeni siparişler son bir yılı aşkın müddettir birinci sefer, izlenen tüm dallarda yavaşlama sergiledi. En bariz yavaşlamanın kaydedildiği dokumacılık bölümünde düşüş son 12 ayın en yüksek suratına ulaştı. Yeni siparişlerde en hafif ivme kaybı ise besin eserlerinde gerçekleşti.
Üretimde en güçlü performans, evvelki aya nazaran hudutlu bir artışın yaşandığı besin eserlerinde gözlendi. Böylelikle kesim son üç ay boyunca büyüme kaydetti. Ekimde üretimini artıran öteki kesim makine ve metal eserler oldu. En bariz yavaşlama ise dokumacılık firmalarında görüldü.
Üretim ihtiyaçlarındaki azalmaya bağlı olarak firmalar ekimde de işe alım kararlarında temkinli davranmaya devam etti. Takip edilen on bölümden yalnızca üçünde istihdam hacmi arttı. Son beş ayın en yüksek artışını kaydeden makine ve metal eserleri tıpkı vakitte istihdamını en süratli genişleten kesim oldu. Öte yandan, üretim ve yeni siparişlerde olduğu üzere istihdamda da en sert düşüş tekrar dokuma bölümünde gerçekleşti.
Satın alma faaliyetleri düşüş kaydetti
Ekimde takip edilen on daldan sekizinde girdi maliyetleri enflasyonu geriledi. Makine ve metal eserleri ile giysi ve deri eserleri bu eğilimin istisnaları oldu. Girdi fiyatlarındaki en yavaş artış, yaklaşık dört yılın en düşük enflasyonunun ölçüldüğü makine ve metal eserleri kesiminde gerçekleşti. Maliyet enflasyonundaki gevşeme ve şiddetli talep şartları, ana metal firmalarının sonuncu eser fiyatlarını son 32 aylık periyotta birinci defa düşürmelerine yol açtı. Dokuma firmaları da fiyatlarını azaltırken geriye kalan öbür tüm kesimlerde artışlar devam etti. Satış fiyatlarındaki en süratli yükseliş besin eserlerinde kaydedildi.
Ekimde satın alma faaliyetleri bir yılı aşkın müddettir birinci defa tüm bölümlerde düşüş kaydetti. Takip edilen on kesim içerisinde en zayıf performans tekrar dokumacılık dalında gözlendi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, “Talep şartları ekim ayında Türk imalat kesimini yavaşlatan ana faktör olurken, firmalar üretimi destekleyecek ve istihdam seviyesini koruyacak hacimde yeni sipariş temin etmekte zorlandı. Öbür taraftan, enflasyon baskılarının hafiflemeye devam etmesi yakın periyotta daha elverişli bir talep ortamının oluşabileceği konusunda bir ölçü optimistlik sağlayabilir.” sözlerini kullandı.
