İşdünyası, minimum fiyat artışı sonrası rekabet gücünü koruyabilmek için yeni dayanaklar bekliyor

Türkiye genelinde yaklaşık 7 milyon kişiyi ilgilendi­ren yeni minimum fiyat zam­mı Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan tarafından açıklandı. Evvelki gün Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Er­doğan liderliğinde yapılan toplan­tı sonrasında, minimum fiyata yüzde 49.11 oranında artırım yapılarak ve 2024 yılı için yeni taban fiyatın net 17 bin 2 lira olduğu açıklandı. Yeni artırım ile birlikte Ocak 2024’ten itibaren uygulanacak olan taban fiyat dolar bazında 578 dolar ola­rak gerçekleşmiş oldu. Minimum üc­ret ile ilgili kamuoyuna bilgi veren Çalışma Ve Toplumsal Güvenlik Baka­nı Vedat Işıkhan, “Gerek patron gerekse emekçi tarafımız nitekim de çalışan ve patronların ihtiyaçla­rını göz önünde bulundurarak en uygun noktada fikir birliğine var­mışlardır” dedi. Temmuz ayında net minimum fiyatın devlet tarafın­dan verilen 500 lira dayanakla 11 bin 402 lira olduğunu anımsatan Işık­han, “700 lirası dayanak olmak üzere minimum fiyat 17 bin 2 lira olarak be­lirlemiş bulunuyoruz” dedi.

Türk-İş Genel Lideri Ergün Atalay yaptığı açıklamada, “Ar­kadaşlarımız 3 toplantı boyunca konutun, marketin, enflasyonun duru­munu anlatmaya çalıştılar. Bizim talebimiz 18 bin lira ve yılda iki de­fa müzakere yapılmasıydı. Anlaşı­lan sayı 17 bin lira. Bugün bura­da anlatmış oldum. Başlangıç üc­reti olmasına karşın ülkemde bu fiyat verilen fiyat oldu” ifadeleri­ni kullandı.

Asgari fiyatın patrona maliyeti 23 bin 502 lira

Ocak ayı prestijiyle brüt 20 bin 2 lira 50 kuruş, net 17 bin 2 lira 12 ku­ruş olarak belirlenen taban ücre­tin patrona aylık maliyeti ise 23 bin 502 lira 94 kuruş olacak. Bu­na nazaran, brüt 20 bin 2 lira 50 ku­ruş olan taban fiyatın, 17 bin 2 lira 12 kuruşunu net taban fiyat, 2 bin 800 lira 35 kuruşunu SGK primi ve 200 lira 3 kuruşunu ise işsizlik sigortası primi oluşturdu. Brüt 20 bin 2 lira 50 kuruş olan minimum üc­rete, 3 bin 100 lira 39 kuruş SGK primi (işveren payı) ile 400 lira 5 kuruş patron işsizlik sigorta pri­mi kalemleri de eklenince yeni as­gari fiyatın bir emekçi için patrona aylık maliyeti 23 bin 502 lira 94 ku­ruş oldu.

Birçok kalemde fiyatlar artacak

Asgari fiyatın belirlenmesiyle birlikte işsizlik ödeneğinden ge­nel sıhhat sigortası primine, kıdem tazminatından staj fiyatlarına ka­dar birçok kalemde fiyatlarda de­ğişecek. Yeni minimum fiyatla işsizlik ödeneğinin en düşüğü 8 bin 1 lira, en yükseği ise 16 bin 2 liraya yükse­lirken, taban fiyatlı bir çalışanın yıllık kıdem tazminatı meblağı ise 20 bin 2 lira olacak.

GSS için 600 lira ödenecek

Yeni taban fiyat artışı genel sağ­lık sigorta primlerini de etkileye­cek. Buna nazaran primlerini kendile­ri ödeyerek hastanelerden ve sağ­lık kuruluşlarından yararlanmak isteyenler için brüt taban fiyatın yüzde 3’üne karşılık gelen 600 li­ra 8 kuruş ödenmesi gerekecek. Bu sayının ödenmesiyle kişinin bak­makla yükümlü olduğu şahıslar de sıhhat hizmetinden yararlanacak. Gelir testine gidilip hanedekilerin kişi başı gelirinin brüt taban ücre­tin üçte birinden yani 6 bin 667 lira 50 kuruştan az hesaplanması ha­linde ise gss primleri devlet tara­fından karşılanacak.

Stajyerlere 5 bin 10 lira ödenecek

İşletmelere staja giden lise ve üniversite öğrencilerine ödenen staj fiyatı net minimum fiyatın yüz­de 30’una denk gelen 5 bin 10 lira olacak. 1 Ocak prestijiyle askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağ­lı sigorta primleri üzere birçok kale­min sayıları da değişecek.

“Arzu ettiğimiz istediğimiz noktada değil”

Mahmut Arslan/ (HAK- İŞ) Başkanı

Asgari fiyat ülkenin en büyük toplu iş kontratı niteliğinde. Taban fiyat Türkiye’de yaygın fiyata dönüştü. Açıklanan 17 bin 2 lirayı kâfi bulmuyoruz. Dilek ettiğimiz, istediğimiz noktada deği. Minimum fiyata yapılan yüzde 49’luk artış bütün toplu iş mukavelelerine uygulanması gerekiyor.

İhracatçımız için olumlu bir destek

Nail Olpak/ (DEİK) Başkanı

Yapılan yüzde 49 artış ile minimum fiyatın 17 bin 2 TL’ye çıkmasını, emeğin ulusal gelirden aldığı hissenin hak ettiği düzeylere gelecek olması bakımından bedelli buluyoruz. Ayrıyeten, patron üzerinde oluşacak yükün devlet tarafından karşılanan kısmının, çalışan başına 500 TL’den 700 TL’ye yükseltilmesi de bilhassa ihracatçımızın milletlerarası piyasalardaki rekabetçiliğini olumsuz etkilememesi bakımından değerli bir takviye.

“Makul karşıladığımız bir oran oldu”

Orhan Aydın/ (ASKON) Genel Başkanı

Asgari fiyat, enflasyonist bir ortamda iş insanları olarak beklediğimizi, makul karşıladığımız bir oranda gerçekleşti. Bilhassa enflasyona karşı vatandaşlarımızın ezdirilmemesi üzerine fedakarca alınan yeni minimum fiyat kararını suiistimal ederek vatandaşın cebine göz dikenlere göz açtırılmamalı.

Çalışanın refahını destekleyecek bir rakam

Ali Kopuz / (İSTİB) Başkanı

Hem fiyatlı çalışanların refahını hem de ekonomik aktiviteyi destekleyecek bir sayı açıklandı. Başka taraftan 500 lira olarak uygulanan minimum fiyat dayanağının 700 liraya yükseltilmesini, patronların üzerindeki yükün hafiflemesine takviye olma noktasında manalı buluyorum.

İşletmeleri ek adımlar atmaya çağırıyorum

Özgür Burak Akkol / (TİSK) Başkanı

Asgari fiyat bir taban fiyat ve bunun da makul olması gerekiyor. Gayemiz, ortalama fiyatın artması olmalıdır. Bu sebeple, belirlenen sayının üzerine çıkma imkanı olan işletmelerimize ek atılabilecek adımları da atma davetinde bulunmak istiyorum.

Odak noktamız enflasyonu düşürecek siyasetler olmalı

Sibel Güçlü / (ESİAD) Başkanı

Asgari fiyatın, makul bir müddet çalışanların enflasyon karşısında ezilmemesini sağlayacağını düşünüyoruz. Öte yandan, taban fiyat takviyesi artırılmış olmakla birlikte, iş dünyasının 2024 yılında üretim ve ihracatı arttırma maksadı kapsamında, ihracat pazarlarımızdaki yavaşlama da dikkate alındığında, yeni taban fiyat rekabet edebilirliğimizi zorlayacak. Odak noktamız yüksek enflasyonu azaltacak siyasetler ve bunu güçlendiren yapısal önlemler olmalıdır. Aksi takdirde, yüksek enflasyon ve artırım sarmalından kurtulmamız mümkün olmayacak.

Rekabet gücünü kaybetmemek için takviye bekliyoruz

Kazım Taycı / (İHBİR) İdare Şurası Başkanı

Asgari fiyattaki artışın manalı olabilmesi enflasyonun dizginlenmesinden geçiyor. İhracatçılar olarak da kimi beklentilerimizin olduğunu söylemeliyiz. Dünyada rekabetçi yapımızla ön plana çıkıyoruz. Artan maliyetler, dünyada yaşanan gelişmeler ve değişen ihracat pazarları göz önüne alındığında rekabet gücümüzü kaybetmemek ismine devletimizden takviye bekliyoruz. Bu etapta taban fiyat takviyesinin devamı çok değerli.”

İşçi sınıfına açlık fiyatı reva görüldü

Arzu Çerkezoğlu / (DİSK) Başkanı

Sermaye kâr rekorları açıklarken, yüksek enflasyon nedeniyle, gelir adaletsizliğinin arttığı bir devirde iktidar ve patronlar bir olmuş, personel sınıfına açlık fiyatını reva görmüştür. Çalışanların yarısından fazlasının minimum fiyat civarında bir fiyatla çalıştığı biline biline, 2024 yılının birinci aylarında açlık sonunun altında kalacak bir fiyat belirlenmiştir. Emekçi sınıfı için artık hayatta kalmaya yetecek bir fiyattan dahi bahsetmek zorlaşmaktadır.

Asgari fiyat artışı maliyeti etkileyip fiyatlara yansıyacak

Sinan Öncel / Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı

Çalışanlarımız çok daha fazlasını hak ediyor. Bununla birlikte personellik organize perakende dalında en değerli maliyet kalemleri ortasında yer alıyor. Minimum fiyata yapılan artırım sonrasında bölümümüzde fiyatlardaki artışın önümüzdeki aylarda fiyatlara bir yansıması olacak. Bugüne kadar daima belirttiğimiz üzere perakende kesimi olarak içinde hammadde, üretim, lojistik, ve mağaza maliyetlerini barındıran bir zinciri yönetiyoruz. Bu zincirin halkalarındaki şeffaf olmayan ve denetim edilemeyen maliyet artışları maalesef eser fiyat artışı olarak bize geri dönecek.

Gelir vergisi dilimleri güncellenmeli

Rifat Hisarcıklıoğlu / TOBB Başkanı

17 bin 2 lira net minimum fiyatın, ülkeye ve millete güzel olmasını diliyorum. Ülkemizin üretim gücünün korunması ve firmaların sürdürülebilirliğinin ziyan görmemesi için enflasyonla çaba kararlı bir biçimde sürmeli, gerçek kesime dayanaklar artırılarak devam ettirilmeli. Gelir vergisi dilimleri de üste hakikat güncellenerek çalışanların alım gücü artırılmalı. Bizim gündemimiz; üretim, yatırım, istihdam ve ihracat. Ülkemizin üretim gücünün korunması ve firmaların sürdürülebilirliğinin ziyan görmemesi için enflasyonla gayret kararlı bir biçimde sürmeli, gerçek kesime takviyeler artırılarak devam ettirilmeli.

Çalışan masraflarını yönetmekte zorlanacağız

Güven Karaca / ( İDMİB) İdare Heyeti Başkanı

Yapılan fiyat artışları çalışanlar açısından manasını kaybederken, patron tarafında ise tam zıddı bir durum yaratıyor. Alım gücü artışa karşın her geçen gün azalıyor. Lakin, patron tarafında tesirleri daha farklı oluyor. Yapılan minimum fiyat artışının tesirlerini bilhassa emek ağır bölümler olan dokumacılık, hazır giysi, deri ve deri mamulleri dallarında göreceğiz. Dünyada rekabet gücümüzün azaldığı, ihracat pazarlarımızın daraldığı, ithalatın arttığı bir periyotta, çalışan masraflarını nasıl yöneteceğimiz konusunda zorlanacağımızı düşünüyorum. Bölgesel bir taban fiyat belirleneceği üzere, İstanbul ile öbür kentlerde minimum fiyatın farklılaşması hususu da masaya yatırılabilir.

Enflasyonu denetim altına alırsak artırımlar gündemden çıkar

Hakan Sefa Çakır / (MTSO) İdare Konseyi Başkanı

Çalışanların emekleri karşılığında aldığı maaşı bir yük olarak görmüyoruz. Öbür taraftan, patron üzerinde oluşacak yükün devlet tarafından karşılanan kısmının, çalışan başına 700 TL’ye yükseltilmesi bilhassa ihracatçımızın memleketler arası piyasalardaki rekabetçiliğini olumsuz etkilememesi bakımından değerli. İktisat politikalarımız taviz verilmeden bir disiplin içinde devam etmeli. Zira asıl sorun sık aralıklarla neden taban fiyata artırım yapmak zorunda kalışımızdır. Şayet enflasyonu denetim altına alırsak, kur ve faiz sıkıntısını ekonomimizin temel sorunu olmaktan çıkarırsak o vakit alım gücü istikrarı sağlanır bu türlü zamlar

Artış yorumlanırken başka ögelere da bakılmalı

Burak Sertbaş / Ege Hazır Giysi ve Konfeksiyon

Asgari fiyattaki artış eser fiyatlarını yüzde 15-20 artıracak. Biz Avrupa Birliği pazarına çalışıyoruz. Bu ülkelerde yıllık enflasyon yüzde 4-5. Yüzde 20’lik artışı kabul ettiremeyiz. Döviz kurları da bizim elimizi zayıflatıyor. Döviz kurları üzerindeki baskının kaldırılması gerekiyor. Taban fiyat az mı çok mu arttı diye tartışmanın bir manası yok. Taban fiyat büyük mümkünlük 2 ay sonra açlık hududunun altında kalacak. Kaldı ki, yarından itibaren her şeyin fiyatı artacak çalışanların aldığı fark eline geçmeden eriyecek. Lakin bu artışı yorumlarken iktisadın öteki ögelerine bakmak lazım.

2024’ü en az hasarla atlatmak için çalışacağız

Berke İçten / (TASD) Başkanı

Biz taban fiyatta kademeli bir artışın hem dallarımız hem de enflasyonla gayrete katkı için daha isabetli olacağını açıklamıştık. Artık bu değişim ile üretici fiyatları en az yüzde 25-30 civarında artış gösterecek. Bu da perakende fiyatlarına artırım olarak yansıyacak. Kesim olarak bu sıkıntı devri istihdamımızda ve ihracatımızda en az hasarla atlatmak için gayret edeceğiz.

“İşverenlerin yükü de dikkate alınmalı”

Alp Avni Yelkenbiçer / (EGİAD) Başkanı

Gerçekleşen artırım oranının, çalışanların alım gücünü arttıracak olması sebebiyle pahalı buluyorum. Çalışanlarımızın alım gücünün artmasını nasıl takdirle karşılıyorsak, patronların desteklenmesini de önemsiyoruz. Ülke olarak üretimi ve ihracatı artırmak için var gücüyle çalışan iş dünyası için verilen dayanakların artmasının çok kıymetli olduğunu vurgulamalıyız” dedi.

İşveren katkı hisseleri yükselmeli

Çetin Tecdelioğlu / (İDDMİB) İdare Şurası Başkanı

Çalışanlarımızın refah düzeyinin yükselmesi, alım gücünün artması en büyük temennimiz. Lakin, patron tarafında da devletimizden dayanak bekliyoruz. Bilhassa patron katkı hisseleri noktasında yılın birinci 6 ayında dahi olsa sayıların yükseltilmesi yararlı olacaktır. Bunun dışında bilhassa zelzele bölgesindeki sanayi kuruluşları için ekstra bir dayanağın sunulmasının büyük yarar sağlayacağına inanıyoruz.

Asgari fiyat ile ihracat amaçları tutturulamaz

Jak Eskinazi / (EİB) Koordinatör Başkanı

Açıklanan taban fiyat Orta Vadeli Program’da belirlenen maksatlar gözetilmeden tespit edilmiş. Orta Vadeli Program rafa mı kalktı. 2024 yılı için yüzde 35 enflasyon hedeflenirken, artış yüzde 49 oldu. Döviz kurlarının hali de ortada. Minimum fiyatın patrona maliyeti servis ve yemek dahil edildiğinde 1.000 doları buluyor. Bu taban fiyat ve döviz kuruyla ihracat maksatları tutturulamaz.

İnsanların beslenme gereksinimi önemli

Celal Kadoğlu / TİM Hububat Bakliyat Yağlı

Ailelerin temel besin alımlarını karşılamak üzere üretim yapan hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar bölümünün temsilcileri olarak, minimum fiyata yapılan artırımı üretim maliyetlerimizi etkileyecek bir artış olarak görmüyoruz. Bizim kesimimizin bütün üyeleri; ülkemizde ailelerin beslenme muhtaçlıklarını karşılayabilmelerini sağlayacak her türlü düzenlemeden insanımızın refahı ismine mutlu olur.