Emre ERGÜL
Houston, bir meselemiz var… Bu efsane repliği bilmeyen yoktur… 11 Nisan 1970’de fırlatılan Ay misyonu Apollo 13’ün oksijen tankları boşalınca, astronotlar, Amerika’nın Teksas eyaletine bağlı Houston kentindeki uzay merkezini arar ve şu tarihi cümleyi kurar: “Houston, we have a sorun.” Bu cümlenin üzerinden yarım asırdan fazla vakit geçti ve Houston bir sefer daha Amerika’nın gündeminde… Üstelik bu kere, uzay merkezi olarak değil, global bir iş merkezi olarak…
İngiliz Financial Times gazetesi, iki yıldır Japon Nihon Keizai Shimbun (Kısa ismiyle Nikkei) gazetesiyle ortaklaşa milletlerarası yatırımcılara yönelik bir liste hazırlıyor: “ABD’de iş yatırımı yapılacak en düzgün kentler listesi.” Listede, 7 farklı kategori bulunuyor: 1) İşgücü ve yetenek. 2) İş etrafları. 3) Yabancı iş/işçi gereksinimleri. 4) Hayat kalitesi. 5) Yatırım trendleri. 6) Açıklık. 7) İletişim-ilgilenmek…
Kentler, bu 7 kolda 100 puan üzerinden değerlendirilip bir sonuca varılıyor. 2023 listesinin başını bu yıl Teksas eyaletinin okyanus kıyısındaki kenti Houston çekti. Financial Times, listeyi “Şehir, hidrokarbon geçmişini temel alarak yeşil güç inovasyonu için bir merkez haline geldi” başlığıyla duyurdu. Aslında bu başlığın arkasında Houston’ın nasıl planlı programlı biçimde bir küresel iş merkezi haline döndürülmesinin kıssası yatıyor…
Nasıl mı? Houston, kentin doğusundaki Spindletop bölgesinde birinci petrolün çıktığı 1901 yılından bu yana Amerika’nın petrol başşehri olarak biliniyor. Kentin Belediye Lideri Sylvester Turner, Houston’u bakın FT’ye nasıl anlatıyor: “Ben bu kentte büyüdüğümde petrol ve gaz vardı. Harvard’da hukuk fakültesine gittiğimde ve insanlara Houston, Teksas’tan olduğumu söylediğimde birçok öğrenci konutumuzun art bahçesinde bir petrol kuyusu olduğunu sanıyordu!”
İşte bir vakitlerin petrol kenti olan Houston, bugün yalnızca yeşil güç alanında inovasyon merkezi haline gelmekle kalmadı, tıpkı vakitte tıbbi teknoloji ve havacılık üzere öbür kesimler de artık Teksas’ın bu kentini merkez olarak görüyor. Houston’ın giderek artan sayıda çok uluslu şirketler için bir merkeze dönüşmesi ve FT-Nikkei listesinde doruğa çıkmasının arkasında değerli bir gerçek yatıyor: Kent, ülkenin en ağır memleketler arası havalimanı ve global nakliye limanlarından birinin evsahibi.
Fortune 500’deki 26 şirket Houston’dan
Listeye giren Teksas kentlerinden Austin, teknoloji hub olarak biliniyor. Dallas da finans merkezi… Houston ise daha çok “değişen Amerika”nın kenti olarak görülüyor. Kinder Kent Araştırmaları Enstitüsü’nün kurucusu Stephen Klineberg, Houston için “Burada bir ideoloji ve beşere ‘Bu işi başarabiliriz’ inancı aşılan bir iş ortamı var” diyor. Sayılar da bu kelamı teyit eder üzere: Fortune 500’de yeralan 26 şirketin merkezi Houston’da…
Teksas
Yüzölçümü: 695 bin 662 km² Nüfus: 29 milyon 183 bin 290 Yoğunluk: 42.9/km²
“Teksas ülke olsaydı, dünyanın 8’inci büyük iktisadı olurdu”
Teksas’ın bugünkü nüfusu 29.5 milyon… Eyaletin nüfusu 2000 yılından bu yana 9 milyondan fazla arttı; ki bu öbür eyaletlerin çok ilerisinde bir sayı… Eyaletin gayri safi yurt içi hasılası bu periyotta kabaca üç katına çıkarak, 2.36 trilyon dolara ulaştı. İngiliz Financial Times gazetesi, eyelet için şu yorumu yaptı: “Eğer Teksas bir ülke olsaydı, İtalya’nın önünde, dünyanın 8’inci büyük iktisadına sahip olurdu.” Teksas eyaletinde ayrıyeten “Texas Medical Center” isminde dünyanın en büyük tıp merkezi de bulunuyor.
Merkezini Houston’a taşıyan devler:
-Hewlett Packard
-ExxonMobil
-ConocoPhillips
-Occidental Petroleum
– Artemis Energy
– TMC Helix Park
2024’te Houston’a yatırım yapacak olanlar:
-G. Koreli elektrik araç modülleri üreticisi Konec, 80 milyon dolarlık fabrika kuracak.
-Japon Sumitomo’nun alt kuruluşu Sumika, 250 milyon dolarlık yatırım açıkladı.
– Çinli kozmetik üreticisi Tinci, 180 milyon dolarlık üretim merkezini açacak.
“Kovboy eyaleti” Teksas, ABD’nin “iş eyaleti” oldu
FT-Nikkei’nin bu yılki listesine, kovboy denildiğinde akla birinci gelen ABD eyaleti olan Teksas’ın damgasını vurması dikkat çekti. Birinci 10’a 5 kent (Houston, Plano, Irving, Dallas, Austin) sokan Teksas, açık orta “iş yapılacak en güzel eyelet” oldu. 12’nci Fort Worth ile 17’nci Arlington da birinci 20’de yer alan başka iki Teksas kenti oldu. Pekala Teksas nasıl “iş dünyası yanlısı” oldu? Bir dizi teşvik programının yanısıra Teksas’ın kurumsal yahut ferdî gelir üzerinden eyalet vergisi almaması bunda çok tesirli oldu. Teksas’ta hayat maliyeti de ülkenin başka bölgelerine nazaran kıymetli ölçüde daha düşük… Tüm bunlar hem işletmeleri hem de çalışanları çok cezbetti.
