Ortak Akıl İş Platformu tarafından düzenlenen ve Dünya Gazetesi’nin Medya Ana Sponsoru olarak dayanak verdiği ‘Türkiye İktisat Zirvesi’ İstanbul’da gerçekleşti.
Etkinliğe, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), İstanbul Sanayi Odası (İSO) ve İstanbul Ticaret Odası (İTO) temsilcileri, çok sayıda kesim üyesi, Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu (İSO 500) listesinde yer alan firmaların yetkilileri katıldı. Geniş iştirak sağlandığı tepede, “Küresel ekonomik gelişmeler ve Türkiye’ye yansımaları”, “Orta Vadeli Program”, “Şirketlerin gelecekte stratejileri” üzere bahisler ele alındı.
Zirvede, Türkiye iktisadının bel kemiği niteliğindeki aile şirketlerinin gelecekte de var olabilmesi için hangi adımları atması gerektiğine vurgu yaparken, genç iş insanlarının dünya iktisadının genişlemesinde değerli rol oynadığını da dikkat çekildi.
“Ekonominin yüzde 95’i aile şirketi”
Tepenin açılışında konuşan Ortak Akıl Danışmanlık’ın Kurucusu ve İdare Heyeti Lideri Dr. Yılmaz Sönmez, Türkiye iktisadının yüzde 95’inden fazlasının aile şirketleri olduğunu söyledi.
Sönmez, Türkiye iktisadının bel kemiği niteliğindeki aile şirketlerinin gelecekte de var olabilmesi için hangi adımları atması gerektiğine vurgu yaptı.
Stratejik yol haritalarıyla şirketlerin kurumsallaşmalarına dayanak olduklarının altını çizen Sönmez, “Çalışmalarımızda şirketleri aile içi irtibata ve kaynaşmaya teşvik ediyoruz. Aile anayasalarını hazırlıyor, veliahtlar yetiştiriyoruz.
Kurumsal dönüşüm, dijital ve yeşil dönüşüme yönlendirerek küreselleşme serüvenlerine liderlik yapıyoruz” dedi. Kimi şirketin bu yönlendirmeleri dikkate almadığını kiminin de harekete geçtiğine işaret eden Sönmez, şirketlerin iç ve dış ihtar iletilerini akılcı ve gerçekçi yaklaşımlarla dikkate almaları gerektiğini belirtti. Sönmez, günümüz dünyasında ‘güçlü şirket’ algısının yalnızca bilanço ve nakit akışında sağlam olan şirketler olmadığının altını çizerek, “yenilikçi, rekabetçi, riskleri sezen ve dönüşümünü tamamlamış aralık kat etmiş şirketlerin güçlü şirket olduğunu bildirdi.
Pandeminin iş yapma biçimleri, alışkanlıkları ve tüketici davranışları üzerinde derin izler bıraktığına da değinen Sönmez, fırtınanın şimdi dinmediğini lisana getirdi. Ukrayna-Rusya ile İsrail-Filistin savaşının patlak verdiğini belirten Sönmez, şunları lisana getirdi: “Bu olaylar binlerce insanın hayatını yitirmesine neden oldu. Tedarik zincirleri başta olmak üzere iş yapma süreçlerini karmaşık hale getirdi. Stratejik planlamaları derinden etkiledi.
Bunlara karşın bitmeyen fırsatlar da var. Bütün bu şartlara karşın şirketler var olmaya devam edecek. Bu kuvvetli periyotta, dijitalleşme, yeşil dönüşüm ve kurumsallaşma üzere üçüz dönüşüm kavramlarına olan inancımızı güçlendirmek ve buna nazaran aksiyon almak gerekiyor. Aile şirketlerine düşen kurumsallaşarak dönüşüm yolcuğuna başlamak.”
“İş dünyasının temel taşları gençler”
Türkiye Genç İş İnsanları Derneği (TÜGİAD) İdare Heyeti Lideri Gürkan Yıldırım, Türkiye İktisat Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, genç iş insanlarının dünya iktisadının genişlemesinde, büyümesinde ve dinamik kalmasında kritik bir rol oynadığını söyledi. Yenilikçi fikirler, güç ve bilhassa de yeni kurulan şirketlerin, genç jenerasyonun iş dünyasının temel taşları olduğuna değinen Yıldırım, “Genç teşebbüsçüler, dönüşen iktisat ve dönüşüm iktisadı için de kıymetli bir güç olarak ortaya çıkmaktadır” dedi.
Birleşmiş Milletler bilgilerine nazaran 2022 yılı itibariyle Türkiye nüfusunun yüzde 64,2’si 15-59 yaş aralığında iken 2050 yılında bu oranın yüzde 55,9’a düşmesinin öngörüldüğünü belirten Yıldırım, “TÜİK tarafından ilan edilen doğurganlık suratı bilgileri de Birleşmiş Milletler kestirimlerini desteklemektedir.
Toplam doğurganlık suratı 2001 yılında 2,38 iken 2022 yılında 1,62’ye düşmüştür. Bu bakımdan genç nüfus avantajımızı kaybetmeden uygulanacak istihdam siyasetleri stratejik ehemmiyet arz etmektedir” diye konuştu. Yıldırım, TÜGİAD üyelerinin 25 milyar dolar ihracat hacmi ve 450 binin üzerinde istihdam sağlayarak Türkiye gayrı safi ulusal hasılasının yaklaşık yüzde 9’unu temsil ettiğini tabir etti.
Dijitalin tesiri artıyor
Dijital teknolojilerin iş dünyasına olan tesirinin gün geçtikçe arttığını tabir eden Gürkan Yıldırım, “Yapay zekâ, bilgi analitiği ve e-ticaret üzere alanlarda genç teşebbüsçüler, dijital dönüşümün öncüleridir. Bu teknolojiler, iş modellerini tekrar şekillendirmek ve rekabet avantajı elde etmek için büyük bir fırsat sunmaktadır.
Genç teşebbüsçüler olarak, dijitalleşme trendlerini yakından takip etmeli ve bu alanda kendimizi daima geliştirmeliyiz” dedi. Yıldırım, faizlerin hangi düzeye kadar yükseleceği ve o düzeyde ne kadar tutulacağının netlik kazanmadığına yönelik belirsizliklerin global ekonomiyi zorladığına işaret etti.
“Teşvik sistemi güncellenmeli”
Enflasyonla çabayı çok önemsediklerini vurgulayan Yıldırım, şu ihtarlarda bulundu: “Fiyat istikrarının yine tesis edilmesi son derece kıymetli bir husus.
Ancak bu gayesi gerçekleştirirken uygulanan sıkılaştırma programının suratı, dozu ve içeriğinin çok âlâ belirlenmeli. Yani enflasyonu düşürmek için iktisatta kalıcı hasar bırakılmamalı. İşletmelerin batması, bölümlerin rekabetçiliğini kaybetmesi, dış ticarette pazar kaybı, toplumsal problemler yaratacak düzeyde işsizlik, orta vadede iktisadın tekrar ithalata bağımlı hale gelmesi üzere bir hasar bırakılmamalı.”
Vergi ıslahatına da değinen Yıldırım, “Ekonomideki dolaylı vergilerin yüksek hissesi kesinlikle düşürülmeli. Teşvik sisteminin güncellenmesi de elzem. Çok sayıda küçük şirkete eşanlı teşvik vermek yerine bölümde muvaffakiyete ulaşmış şirketleri daha süratli büyütmek gerekiyor. Bu tıpkı vakitte uluslararasılaşmanın da önünü açacaktır” diye konuştu.
Sigortalıların yüzde 31,4’ü Marmara’da
Marmara Sanayi Bölgesi’nin Türkiye için stratejik değere sahip olduğunu lisana getiren Gürkan Yıldırım, İstanbul, Kocaeli ve Bursa vilayetlerini içine alan Marmara Sanayi Bölgesi’nin, Türkiye’nin toplam nüfusunun yüzde 24,59’unu, çalışma çağındaki nüfusun yüzde 25,7’sini, genç nüfusun yüzde 23,17’sini ve toplam faal sigortalı sayısının ise yüzde 31,49’unu oluşturduğunu söyledi.
Yıldırım, kelamlarına şöyle devam etti: “Marmara Sanayi Bölgesi’ndeki mecburî sigortalı sayısı (4a) Türkiye toplamının yüzde 36,36’sı, sanayi zarurî sigortalı sayısının ise yüzde 36,47’sine denk gelmektedir. İş gücü Türkiye gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yüzde 37,88’ini, sanayi GSYH’nın yüzde 37,58’ini ve imalat sanayi GSYH’nın yüzde 40,28’ini oluşturmaktadır. Ayrıyeten Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 59,01’i de bu bölgeden yapılmaktadır.
Tüm bunlar ülke geneline görece olarak daha nitelikli işgücü ve beyaz yakalı çalışanlar marifetiyle yapılmaktadır. Türkiye iktisadı için bu kadar değerli olan bölgedeki istihdamın önemli bir sarsıntı tehdidi altında olduğu göz önüne alındığında Marmara Sanayi Bölgesi’nin desantralizasyonu ülkemiz için stratejik kıymete sahiptir. Bu manada Orta Anadolu yanlışsız bir lokasyon olarak düşünülebilir.”
“Aile şirketleri dikkat etmeli”
Prof. Dr. Özgür Demirtaş ise Ortak Akıl Doruğunda gelişmiş ülke bilançolarının genişlemesinin enflasyonist tesirlerinden bahsetti. Enflasyon ile gayret için artan faizlerin üzerinden geçen Demirtaş, aile şirketlerinin dikkat etmesi gereken hususlara da değindi.
“Türkiye’nin kıssasını yenilemesi lazım”
Eczacıbaşı Holding İdare Heyeti Lider Yardımcısı Faruk Eczacıbaşı, internetle birlikte son 30 yıldaki değişimlere dikkat çekti. Teknolojik gelişmelere işaret eden Eczacıbaşı, “Bir kripto kavramı çıktı. Toplumsal medya hayatımıza girdi. Yapay zeka gelişmeleri takip ediliyor. Nft diye bir şey yaşandı, bugün bedeli sıfıra indi.
Böyle bir akım ve çalkantılar var” dedi. Eczacıbaşı, dünyada nüfusun yaşlandığını, Türkiye’nin de bu kervana katıldığına söz etti. Dünyada önderlerin yaş ortalamasının dünyanın yaş ortalamasının çok üzerinde olduğuna işaret eden Faruk Eczacıbaşı, öte yandan borçlanmanın tartısının hissedildiğini ve tekrar internet ve teknolojik gelişmelerle dünyada bir kırılım yaşandığına tabir ederek, “Örneğin, taksi sisteminin Uber’le bozulması.
Hayatımıza giren ve girecek birçok kırılımı yaşıyoruz ve bundan sonra artarak yaşamaya devam edeceğiz” dedi. Ülke olarak farklı bir perspektife gereksinim olduğunu söyleyen Eczacıbaşı, “Hikayemizi yenilememiz lazım. Yaratıcı bir kanıyı kurumsallaştırın. Yalnız kurumsal seviyede değil, devlet seviyesinde de yaratıcı düşünme özelliğini destekleyecek, teşvik edecek birtakım sistemlere gereksinimimiz var” diye konuştu.
Konuşmasında beyin göçü konusuna da değinen Faruk Eczacıbaşı, bu noktada işbirliklerinin kıymetine dikkat çekerek, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bugün en fazla şikayet ettiğimiz hususlardan biri beyin göçü. Son vakitlerde büyük bir beyin göçü yaşandı. Büyük bir panik halindeyiz. Hatta geri gelmeleri için elimizden geleni de yapmaya çalışıyoruz.
Acaba şöyle bir şey yapsak. Bunu bir beyin göçü değil de beyin gücü olarak görsek. Yurt dışına gönderdiğimiz akademisyenlerimiz, iş adamlarımız, uzmanlarımızla, ‘onlarla nasıl iş birliği sistemi geliştirebiliriz, onların Türkiye’ye nasıl katma kıymet yaratmalarını sağlayabiliriz. Nasıl bir network oluşturabiliriz. Bu arkadaşlarımızla, proje bazında iş birlikleri geliştirebiliriz. Bizim yeni modellere muhtaçlığımız var.”
“Sürdürülebilirliği hedefledik”
Arzum İdare Heyeti Lideri Murat Kolbaşı, aile olarak sürdürülebilirliği hedeflediklerini, hissedarlarla da mutabık olduklarını ve marka olarak 50 yıldır bunu devam ettirdiklerini söyledi. RCEP mutabakatına da değinen Kolbaşı, Çin, Japonya, Singapur üzere 15 ülkenin bir ortaya geldiği mutabakatın tarafı olan ülkelerin, dünya ticaretinin üçte birini oluşturduğunu söyledi. Asya bölgesinin son 8 yıldır büyüme gösterdiğine işaret eden ve RCEP ülkelerine ihracatın ehemmiyetine dikkat çeken Kolbaşı, “Uzak dediğimiz Uzak Doğu’yu, evvel zihnimizde yaklaştırmalıyız” dedi.
Türkiye ihracatının 255 milyar dolar olduğunu, bunun ne kadarın Türk markasıyla gerçekleştiği konusunda Ticaret Bakanlığı’nın çalışma başlattığına işaret eden Kolbaşı, “Bunu bilmemiz lazım ki hakikat strateji yapalım. Fason ihracat da artsın fakat, Türk markalı ihracatla katma kıymeti daha üst taşıyabiliriz” dedi. Ortak bedellere sahip çıkmanın ehemmiyetine vurgu yapan Kolbaşı, “Reçeteyi almak kadar uygulamak da önemli” sözlerini kullandı.
