İSO Türkiye İmalat PMI anketinin kasım ayı sonuçları açıklandı.
Eşik paha olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, ekimde 48,4 olan manşet PMI, geçen ay 47,2’ye geriledi ve üst üste beşinci ay eşik kıymetin altında kaldı. Kelam konusu yavaşlama son bir yılın en sert yavaşlaması oldu.
Hem yurt içindeki hem de dışındaki durağan piyasa şartları, son çeyrek ortasında yeni siparişlerin ivme kaybının sürmesine ve böylelikle Kasım 2022’den bu yana en sert yavaşlamanın kaydedilmesine yol açtı.
Talepteki zayıflamaya bağlı olarak imalatçılar üretimi son bir yıldaki en yüksek oranda azalttı. Anket iştirakçilerine nazaran, jeopolitik gerginlikler ve ham husus teminindeki zorluklar da üretimin gerilemesinde tesirli oldu. Üretimdeki düşüş, imalatçıların istihdam hacmini arka arda ikinci ay daraltmasına yol açarken, işten ayrılmalar ve emeklilikler de düşüşe katkı yaptı.
İstihdamdaki gerileme ölçülü olmakla birlikte Ekim 2022’den bu vakte kadarki en yüksek oran olarak kayıtlara geçti. Kasım ayı dataları, Türk imalat bölümünde istihdamın üst üste ikinci kere aylık bazda daraldığını gösterdi. Anket iştirakçileri, istihdamdaki düşüşün yetersiz iş yükü, istifalar ve emekliliklerden kaynaklandığını belirtti.
Kasım ayında satın alma faaliyetlerinin yanı sıra firmaların girdi ve son eser stoklarında da azalma gözlendi. Girdi maliyetleri enflasyonu kasımda son 6 ayın en düşük düzeyine gerilemesine karşın yüksek düzeylerde kalmayı sürdürdü. Firmalardan alınan geri bildirimler, bu gelişmede Türk lirasının paha kaybına bağlı olarak ham husus fiyatlarındaki artışın tesirli olduğunu gösterdi.
Büyüme 3 dalla sonlu kaldı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI raporu, geçen ay da imalat endüstrisinin faaliyet şartlarındaki zayıflığın yaygın olduğuna işaret etti.
Kasım ayında hudutlu sayıda bölüm düzgünleşme sinyali verirken, bilhassa giysi ve deri eserlerinde bariz bir yavaşlama oldu. Kasımda giysi ve deri eserleri dalının üretim hacminde Kovid-19 salgınının birinci dalgasından bu yana görülen en yüksek oranlı düşüş gerçekleşirken, 6 dalda daha yavaşlama yaşandı ve böylelikle büyüme sırf 3 kesimle hudutlu kaldı.
Kara ve deniz taşıtları üretimi son 3 aydır birinci kere düzgünleşti ve güçlü bir artış kaydetti. Besin eserleri ve metalik olmayan mineral eserlerde ise ölçülü artışlar görüldü.
Gıda eserleri öncülüğünde 3 dal yeni sipariş hacmini artırırken, elektrikli ve elektronik eserlerde siparişler yatay seyretti. Bölümlerin çoğunluğunda yeni siparişler azaldı. Yeni ihracat siparişlerinde ise büyüme sırf besin eserleri ile makine ve metal eserlerinde gözlendi.
Satın alma faaliyetlerinde ivme kaybı
Bazı dallarda istihdam artışı olmasına karşın düşüş yaşanan kesimler çoğunlukta. İstihdamda en sert kayıp giysi ve deri eserlerinde gerçekleşti ve bu düşüş 3,5 yıldan uzun bir müddetin en yüksek suratı oldu.
Kasımda satın alma faaliyetleri de 10 bölümden 6’sında ivme kaybetti. Döviz kurlarındaki artışın ham unsur fiyatlarını üst çekmesi nedeniyle girdi maliyetleri enflasyonu genel olarak yüksek seyretti. En süratli yükseliş besin eserlerinde görülürken, en ölçülü artış ana metallerde gerçekleşti. Ana metaller tıpkı vakitte kesin eser fiyatlarının da en düşük oranda arttığı bölüm oldu.
Satış fiyatları enflasyonunda ise en keskin yükseliş makine ve metal eserlerinde kaydedildi.
Veriler, girdi talebindeki zayıflamayla birlikte tedarik zincirleri üzerindeki baskının hafiflediği istikametinde sinyal verdi. Teslimat müddetleri 3 kesimde kısalırken en besbelli güzelleşme dokumacılıkta görüldü. Tedarik sürelerindeki artış, sırf makine ve metal eserleri ile ana metal kesimlerinde hızlandı.
“Sektördeki yavaşlama daha besbelli hale geldi”
Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, “Türkiye İmalat PMI bilgileri, yılın sonuna gerçek yaklaşılırken kesimdeki yavaşlamanın daha bariz hale geldiğini göstermesi bakımından telaş verici. Hem yurt içi hem de yurt dışında genel olarak yaşanan talep zayıflığı, firmaların yeni sipariş almasını giderek zorlaştırıyor ve bu durum üretim, istihdam ve satın alma faaliyetlerinin azaltılmasına yol açıyor.” sözünü kullandı.
