İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, 2024 yılı değerlendirmesinde, iktisattaki risklerin yönetilebilir düzeyde olduğunu, iktisadın büyümeye ve cari açık vermeyen bir yapıya kavuşması için yanlışsız adımlar atıldığını söyledi. Ortan, 2023’ün, Türkiye ekonomisi için iktisat siyasetinde değişimlerin yaşandığı bir yıl olduğunu, birinci yarıda baz etkisiyle ve düşen güç fiyatlarının katkısıyla gerileme eğilimi sergileyen yıllık enflasyonun, haziranda TL’nin bedel kaybının gecikmeli etkileri ile temmuzda yönetilen ve yönlendirilen fiyatlarda yapılan artışlarla tekrar yükseliş eğilimine girdiğini ve yüzde 60 düzeyinin üzerine çıktığını söyledi.
Faiz oranlarındaki yükselişin iç talep üzerindeki etkisinin 2024’ün bilhassa birinci yarısında da devam edeceğinin anlaşıldığını kaydeden Ortan, gelecek periyotta mevcut ekonomi siyasetlerinin enflasyon beklentileri üzerindeki olumlu tesirlerinin belirginleşmeye başlamasının Türkiye’de enflasyonla mücadelede kıymetli olacağını, 2024’ün ikinci yarısından itibaren baz tesirinin de katkısıyla dezenflasyonist devrin başlayabileceğini tabir etti.
“Riskleri yönetirken dozu güzel ayarlamak gerekir”
2024 sonunda enflasyonun süratle yüzde 36-42 bandına gelebileceğini, bu konuda kararlılıkla adım atıldığını düşündüğünü lisana getiren Ortan, şöyle devam etti: “Bir yandan nakdî sıkılaşma için gerekli ortam sağlanırken, diğer yandan ülkenin dur-kalk yapmaması ismine en uygun şartlarda yatırım ortamının sağlanması mümkün. Doğru adımlar atılıyor, yapılması gerekenler yapılıyor ve şu anda izlenen siyaset âlâ bir öngörülebilirlik sağlıyor. O nedenle kanaatimce başarılı sonuçlar alınacaktır, geleceğe müspet bakıyorum. Geldiğimiz nokta, çok değerli ve bir o kadar hassas. Hepimiz çok dikkatli olmalı, itinayla hareket etmeliyiz. Siyaset faiz oranının son alınan kararla yüzde 42,5’e geldiğini düşündüğümüzde hem nakdî sıkılaşma hem ona eşlik eden miktarsal sıkılaşma hem de seçici kredi siyasetiyle desteklenen düzenek -makro ihtiyati önlemleri de işin içine kattığınız zaman- gerçek kesim, üretim, finansa erişim ve finansal istikrar açısından bizi hassas, çok dikkatli yönetilmesi gereken bir noktaya getirdi. İçinde bulunduğumuz periyot, riskleri dikkatli yönetmemiz ve olumluluğun devam etmesi için yapılacakları kesinlikle tartışarak, konuşarak, istişareyle yapmamız gereken bir periyot. Yoksa ‘ben yaptım oldu’ anlayışıyla tekrar bu hassas istikrarda bir şeyi kaybedersek, örneğin, gerçek dal artan finansman maliyetlerinin üstesinden gelemez ve üretkenliğini, verimliliğini, karlılığını kaybeder hale gelirse tekrar sıkıntılarla karşılaşabiliriz.”
Hakan Ortan, şu anda riskleri yönetilebilir, makul seviyede bulduğunu söz ederek, “Yönetirken dozu çok yeterli ayarlamalı ve vakit zaman içine düştüğümüz yanlışı tekrarlamamalıyız. ‘Bankalar kazanırsa gerçek bölüm kazanamaz, gerçek dal kazanırsa bankalar kazanamaz’ üzere bunların birbirinin aleyhine olduğu konusundaki ön yargılarımızı, paradigmamızı değiştirmemiz, birlikte hareket etmemiz gerektiğini düşünüyorum. Şayet biz ülkemizin büyümesinden, büyümenin sürdürülebilir olmasından, refahın artmasından, iktisattaki meselelerin giderilmesinden bahsediyorsak ve bu hususta adım atacaksak bir ortada olduğumuzu, birlikte hareket etmemiz gerektiğini bilmemiz gerekiyor” diye konuştu.
Türkiye’nin, tasarruflarını kâfi seviyeye getirememiş, birikimlerini artıramamış bir ülke olduğunu belirten Ortan, “Dolayısıyla dış kaynağa ihtiyacımız var. Mevcut tasarruflarımız ülkemizin büyümesi ve refahın artması için kâfi değil. Kesinlikle bu fotoğrafın içine dış kaynak almamız gerekiyor” dedi.
“Sıcak paranın cazibesine kapılmadan kaynakları üretime aktarmalıyız”
İş Bankası Genel Müdürü Ortan, kaynakların gerçek kullanılmasının değerini vurgulayarak, “Eğer sıcak paranın cazibesine kapılır birebir süratle, birebir motivasyonla devam etmez ve bulduğumuz dış kaynağın rehavetiyle tüketime yönelirsek bu öyküde tekrar yarım kalırız. Tıpkı meselelerle bir defa daha yüzleşiriz. O yüzden gerçek dalın ve finansal bölümün temsilcileri olarak gelmekte olan, önümüzdeki yıl gelecek olan dış kaynağın hakikat alanlarda kullanılmasının birinci önceliğimiz olduğunu düşünüyorum. Bu, finansın geleceği için de ekonomimizin geleceği için de temel koşul.” biçiminde konuştu. Buldukları kredilerin kesinlikle ve kesinlikle üretime dönüştürülmesi, istihdam artışıyla desteklenmesi, ihracat, tarım ve turizm bölümlerinin stratejik olarak desteklenmesi gerektiğini kaydeden Ortan, kaynakların tarıma, turizme, ihracat odaklı üretime, ithal ikamesi üretime aktarılması gerektiğini söyledi. Ortan, “Önümüzde tarihi olarak bu türlü bir fırsat var. Bu fırsat elimize geçmiş durumda. Bundan hakikat formda yararlanmamız gerekiyor” diye konuştu.
“Şu andaki faiz oranı dış kaynağın gelmesi için kâfi bir seviye”
Şu anda gelinen siyaset faizi olan yüzde 42,50’lik düzeyin; yabancı sermayenin, dış kaynağın Türkiye’ye akması için kâfi olduğunu aktaran Ortan, şunları kaydetti: “Onların beklediği şeyin mahallî seçimler olmadığını düşünüyorum. Zira hiçbir yatırımcı, bir ülkeye giderken o ülkede lokal seçim sonuçlarıyla ilgilenmez. Ülkenin genel seçim sonuçlarıyla ilgilenir, siyasi istikrarına bakar. Yabancı yatırımcı, bir kentin belediye liderinin kim olduğuna bakmaz. Yabancı yatırımcı, faiz düzeyinin son nokta olup olmadığıyla, kur ve enflasyon öngörüleriyle giriş yapmak için uygun vakit olup olmadığıyla ilgilenir. Son metne bakınca Merkez Bankası’nın en fazla bir seferlik daha 2,5’lik bir marjı elinde tuttuğu anlaşılıyor. Yüzde 42,50 düzeyi, yabancı yatırımcının ‘ben bu ülkeye girerim, onların 2 yıllık, 5 yıllık kağıtlarını bu düzeyden alırım ve bundan da para kazanırım’ dediği karlı bir ortam sağlıyor. Geleceğe müspet bakmamın nedeni; yabancı sermaye akışı, yabancı sermayenin direkt yatırım biçiminde olmasa bile sıcak para olarak adlandırsak da Hazine’nin 2 yıllık ve 5 yıllık kağıtlarına girmesine yönelik beklentimdir. Dış kaynağın içeride ihracata, ithal ikamesi üretime, turizme aktarılması, ‘büyürken cari açık vermeyen bir iktisada sahip olacağım’ telaffuzunu gerçekleştirmek için bir fırsat olacak.”
