Dr. Faruk Güler / ESBAŞ Yürütme Konseyi Başkanı
Genç Türkiye Cumhuriyeti, 1923 yılında 570 milyon dolar GSMH’ya, 45 Dolarlık kişi başına düşen ulusal gelire sahip, 51 milyon dolar ihracat ve 87 milyon dolar ithalat gerçekleştiren bir ülkeydi. Cumhuriyetin kurucu takımları bu ekonomik koşullarda 17 Şubat – 4 Mart 1923 tarihleri ortasında 1. Türkiye İktisat Kongresini İzmir’de toplayarak, ülkede ekonomik sistem olarak liberal kapitalizmin uygulanacağını dünyaya deklere etti. Yerli endüstrinin korunması, imtiyazlı yabancı şirketlerin devletleştirilmesi, yabancı sermayenin ülkeye girişinin sağlanması, borsaların kurulması, aşar vergisinin kaldırılması, çalışanlara sendika kurmak da dahil çeşitli hakların tanınması üzere kararların da alındığı kongrede belirlenen yol haritası ile taraf bulan ekonomik model 100’üncü yılını tamamlıyor.
100 yılda nereden nereye
Ülkemizin sahip olduğu doğal zenginlikler, jeopolitik ve lojistik avantajları da dikkate alarak Türkiye’nin 100 yıllık süreçte ekonomik olarak başarılı olup olmadığı farklı bir tartışma konusu, fakat uygulanan modelin Cumhuriyetin birinci yıllarında ülkeyi içinde bulunduğu ekonomik çöküntüden kurtarıp, süratli bir gelişme sağladığı kesin. Şöyle ki 1923’ten Atatürk’ün ebediyete uğurlandığı 1938 yılına kadar geçen 15 yıllık müddet zarfında, GSMH ortalama yüzde 7.4, sanayi yüzde 9.6 ve tarım dalı yüzde 7.6 oranlarında büyüme kaydetmiştir. Fiyatların her yıl ortalama yüzde 1.87 gerilediği bu devirde TL, ABD Dolarına karşı ise yüzde 1.8 oranında paha kazanmıştır. (Türkiye Cumhuriyeti Devri Uygulanan İktisat Politikaları-Doç. Dr. Hüseyin Akyıldız, Doç. Dr. Ömer Eroğlu) Türkiye Cumhuriyeti’nin, yaklaşık 100 yıl evvel belirlediği yol haritası ile 15 yıllık bir müddette ulaştığı ekonomik göstergelerden etkilenmemek mümkün değil.
Genç cumhuriyetin ekonomiyi miras olarak aldığında sahip olduğu ekonomik göstergeleri üstte aktarmıştık. Atatürk’ün önderliğinde kömür, çimento, şeker, dokuma, pamuk sürece, elektrik, uçak, ipek ve deri fabrikaları kurulmuş ve cumhuriyetin birinci 10 yılında, ‘Dışarıdan aldıklarımızı artık kendimiz yapıyoruz’ sloganıyla kurulan fabrikalar toplumsal refahının artmasına katkı sağlamıştır. Türkiye’nin kuruluşunda, içerdeki talebi karşılamak için başlattığı sanayi atılımı büyümüş ve günümüzde yalnızca kendisi için üreten ülke olmaktan çıkararak, global pazara da eserlerini satar pozisyona yükseltmişti. Türkiye, iktisadını periyot devir krizlerden kurtaramamış olsa da, günümüzde global ticaretten yaklaşık yüzde 1 oranında hisse alan bir ekonomik düzeye ulaştırabilmişti. Ülkemiz üreticileri global pazarda otomotiv ve araba kesimleri üzere orta teknolojili bölümlerde uzmanlaşırken, asıl gelişmeyi sağlayacak olan yüksek teknolojili eser kümesinde ise istenen noktaya şimdi uzaklar. Son 10 yılda yüksek teknolojili eserlerin toplam ihracatımızdaki hissesi yüzde 3-4 bandından üste çıkarılamadı. Halbuki ülkemizdeki teknoloji ve bilgi birikimi, üretim altyapısı bu oranı yüzde 10 bandına çıkarabilme kapasitesine sahip.
IT teknolojisinde global yarışın içinde yer alacağız
Türkiye Cumhuriyeti’nin, ikinci 100 yılında bu teknolojik gelişmeyi sağlayacak yeni bir yol haritası belirlemesi gerekiyor. IT teknolojisinde global yarışın içine dahil olmuş, Avrupa pazarı için sağlam ve süratli tedarikçisi olmak maksadıyla güçlü bir üretim altyapısı geliştirmiş ve teknolojik eser ihracatını arttırmış, su kaynakları ve toprağın özelliğine uygun olarak ziraî üretimini havza bazında planlamış ve yeşil ekonomiyi teşvik eden, yeterli kurgulanmış bir vergi sistemini yerleştirmiş bir iktisat stratejisi ile Türkiye’nin yıldızını parlatmanın yol ve tekniklerini geliştirmek zorundayız. İlhamını ekoloji, teknoloji ve iktisat ortasında bir ahenk inşa etme eforundan alacak yeni bir iktisat stratejisi ile ülkemize hak ettiği refahın sağlanmasını umut ediyoruz.
