Necmi ÇELİK
THY ve Pegasus dahil dünya çapında yaklaşık 300 havayolunu çatısı altında toplayan ve yolcu trafiğinin yüzde 83’ünü temsil eden Milletlerarası Hava Nakliyatı Birliği IATA, sivil havacılık dalının 2024 yılında rekor bir gelir sayısına ulaşacağını açıkladı.
IATA’nın yıllık basın toplantısında açıklanan bilgilere nazaran, dal gelirleri 2024 yılında tarihte birinci sefer 1 trilyon dolara yaklaşacak. 2024 yılında toplam gelirlerin yıllık bazda yüzde 7,6 artarak rekor 964 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu gelir sayısı içinde yolcu gelirleri 2023 yılına kıyasla yüzde 12 artarak 717 milyar dolarlık bir hisse elde edecek.
IATA bilgileri havacılık dalının gelir üretiminde kargonun değil,yolcu gelirlerinin itici güç olacağını gösteriyor. 2024 yılında toplam 4.7 milyar kişinin hava yoluyla seyahat etmesi beklenirken, yolcu sayısında da tarihin en yüksek yolcu seviyesine ulaşılmış olacak.
En fazla harcama yakıta
IATA, havayolları ortasındaki rekabetin tüketiciler için bilet fiyat avantajları sağlamaya devam ettiğini açıkladı. Datalara nazaran, 2019 yılında ortalama çift taraflı uçuşun bedeli 315 dolar iken 2023 yılında bu sayının yüzde 20 daha düşerek 254 dolar olması bekleniyor. IATA Genel Yöneticisi Willie Walsh, kesim kârlarının gerçek bir perspektife oturtulması gerektiğini söyledi.
Walsh, “Toparlanma etkileyici olsa da, yüzde 2,7’lik net kâr marjı çabucak hemen tüm öteki dallardaki yatırımcıların kabul edebileceğinin çok altındadır. Ortalama olarak, havayollarının taşınan her yolcu için yalnızca 5.45 dolar elde ettiği gerçeğinden bir şeyler öğrenilmelidir.
Bu, Londra’daki bir Starbucks’ta kolay bir ‘grande latte’ satın almak için kâfi. Lakin şu bilinmeli ki GSYİH’nın yüzde 3,5’inin bağlı olduğu ve 3 milyar insanın geçimini direkt sağladığı kritik bir global sanayi için şoklara sağlam bir gelecek inşa etmek açısından bu çok küçük bir rakam” dedi.
Toplantıda verilen bilgiye nazaran, havacılıkta sarfiyatların 2024’te 914 milyar dolara çıkması beklenirken, 281 milyar dolarlık yakıt bütçesi toplam sarfiyatlar içinde yüzde 31’lik bir hisse oluşturacak. Toplam yakıt dışı maliyetlerin ise 2024’te 633 milyar dolara ulaşması bekleniyor. IATA’dan yapılan açıklamada, havacılık bölümünün kırılganlıklarının altı çizildi.
Ukrayna’daki savaşın yanı sıra İsrail-Hamas savaşının havacılık dalındaki tesirinin şimdiye kadar operasyonel olarak rotalar üzerinde sonlu bir tesiri olduğuna dikkat çekilen açıklamada, “Savaş ortamı petrol fiyatları üzerinde üst taraflı bir tesir yaratıyor. Her iki savaş durumunda da beklenmedik bir barış bölüme yarar sağlayacaktır, lakin rastgele bir tırmanış havacılığın bağışık olmayacağı çok farklı global ekonomik senaryolar ve sonuçlar üretebilir” denildi.
Kârlılıklar beklenenden daha uygun noktada
Toplantıda IATA ekonomistleri 2023 beklentilerini de açıkladı. Buna nazaran, 2023 için havayolu kârlılığı, IATA’nın haziran ayı görünümünde beklenenden daha uygun performans gösteriyor. 2023’te gelirlerin 896 milyar dolara ulaşması bekleniyor (beklenenden 93 milyar dolar daha yüksek).
Giderler ise 855 milyar dolara çıkacak (önceki kestirimden 74 milyar dolar daha yüksek).Bu sayılarla sektörel bazda toplam kâr sayısının 23.3 milyar dolar olması beklenirken, net kar marjının yüzde 2.3 üzere düşük bir seviyede kalacağı öngörülüyor.
Bu yıl yolcu başına ortalama gelir 5.44 dolar olarak hesaplanıyor. Kargo hacimlerinin 2023 ve 2024’te sırasıyla 58 ve 61 milyon ton olması bekleniyor. Kargo gelirlerinin 2024 yılında 111 milyar dolar olacağı öngörülürken,2021 yılında elde edilen 210 milyar dolarlık rekor sayıya kıyasla kıymetli bir gerileme olacak.
