Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), “Küresel Borç Monitörü” raporunu yayımladı. Rapora nazaran, global borç meblağı bu yılın üçüncü çeyreğinde 307,4 trilyon dolar olarak hesaplandı. Global borç meblağı, geçen yılın tıpkı periyodunda 289 trilyon dolar olarak kaydedilmişti. Bu periyotta global borç fiyatındaki artışta ABD, Japonya, Fransa ve İngiltere üzere gelişmiş ekonomilerle Çin, Hindistan, Brezilya ve Meksika üzere gelişmekte olan ülkelerin borcunda yaşanan büyük artış tesirli oldu. Bölüm bazında bakıldığında, borç düzeylerindeki artışın kamu kesiminde daha besbelli hale geldiği görüldü. Birçok gelişmiş ve gelişmekte olan iktisatta mali bütçe açıkları, salgın öncesi düzeylerin epey üzerinde kalmaya devam etti. Global borcun yılsonuna kadar 310 trilyon doları bulacağı kestirim edildi.
Yükseliş eğilimi sürebilir
Global borcun, ülkelerin toplam GSYH’sine oranı ise bu devirde yatay seyrederek yüzde 333 oldu. Global büyüme ivmesinin zayıf kalması ve enflasyonist baskıların azalmaya devam etmesi nedeniyle global borç oranının yükseliş eğilimini sürdüreceği öngörüldü. Kesimler bazında incelendiğinde, hane halkına ilişkin borçlar yılın üçüncü çeyreğinde 57,9 trilyon dolar, finansal olmayan şirketlere ilişkin borçlar 91,1 trilyon dolar, kamuya ilişkin borçlar 88,1 trilyon dolar ve finansal şirketlere ilişkin borçlar 70,3 trilyon dolar olarak hesaplandı. Gelişmiş iktisatların toplam borcu 206 trilyon dolara çıkarken, gelişmekte olan iktisatların toplam borçları 101,3 trilyon dolara ulaştı. Toplam borcun GSYH’ye oranı gelişmekte olan ekonomilerde yüzde 255 olarak kaydedildi. Türkiye’de ise borçların GSYH’ye oranları dikkate alındığında, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın tıpkı çeyreğine kıyasla hane halkına ilişkin borçlar yüzde 11,6’dan yüzde 12,3’e çıkarken, finansal olmayan şirketlere ilişkin borçlar yüzde 60,1’den yüzde 53’e, kamuya ilişkin borçlar yüzde 37,1’den yüzde 33,8’e ve bankalar üzere finansal şirketlere ilişkin borçlar yüzde 22,1’den yüzde 17,8’e geriledi. Ayrıyeten raporda, siyasi açıdan “popülizme doğru” bir kaymanın daha yüksek borç düzeylerini tetikleyebileceği ikazında bulunuldu. ABD-Çin rekabeti ve Gazze’deki savaşla jeopolitik tansiyonların artmasıyla birlikte, Hindistan, Güney Afrika, Pakistan ve ABD’de dâhil olmak üzere artan hükümet borçlanması ve mali disipline ait tasaları artırdığı kaydedildi.
‘Politika yapıcıları tetikte olmalı’
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Christine Lagarde, Avrupa’da şimdiye kadar tüm sistemik risklerin birebir anda gerçekleşmesini içeren en berbat senaryonun gerçekleşmesinden korunulduğunu lakin siyaset yapıcıların tetikte olmaları gerektiğini söyledi. Avrupa Sistemik Risk Kurulu’nun (ESRB) Frankfurt’ta düzenlenen 7. Yıllık Konferansı’nda konuşan Christine Lagarde, “Bugüne kadar Avrupa’nın finansal sistemi, önemli sistemik risklerin birebir anda gerçekleşmesine ait en makûs senaryodan kaçındı. Fakat siyaset yapıcıların proaktif kalmaları ve finansal istikrar risklerin ortaya çıkmalarına karşı tetikte olmaları gerekiyor” tabirini kullandı.
