Mehmet Hanifi GÜLEL
Bu yılın, Merkez Bankası’nın fiyat istikrarı ve finansal dengeyi sağlamasındaki muvaffakiyete bağlı olarak şekilleneceğini belirten TOBB Besin Meclisi Lideri Necdet Buzbaş, ‘’Küresel kaynaklı petrol ve doğalgaz şokları başımızı ağrıtmaz ve ihracattaki olumlu gelişmeler sürdürülebilir kılınırsa oluşan talep artışları, yeni kapasite gereksinimi doğuracak ve bu da yeni yatırımları tetikleyecek.
Yeni yatırımlar üretim, istihdam ve ihracat döngüsü ile ekonomik büyümenin temel taşını oluşturacak’’ diye konuştu. Tarım, besin ve alkolsüz içecekler bölümünün 2023 yılın birinci 11 ayında yüzde 5,38 artış ile 23,8 milyar dolarlık ihracata ulaştığını bildiren Buzbaş, ithalatın ise yüzde 5,75 artışla 19,7 milyar dolara yükseldiğini söyledi. Buzbaş, işlenmiş besin eserlerindeki ithalatın yaklaşık yüzde 30 oranındaki artışın ise kıymetli bir olumsuzluk olarak izlenmesi gerektiğini vurguladı.
2023 yılında inisiyatifimiz dışında bir dizi olayların yaşandığı bir yıl olduğuna dikkat çeken Buzbaş, 2022 yılının şubat ayında başlayan Rusya-Ukrayna savaşının Batı bloku ile Rusya ortasındaki ekonomik restleşme giderek katılaştığını tabir etti. 2023 yılında 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli iki zelzeleyle 10 ilin etkilendiğini belirten Buzbaş, ‘’10 ilin oluşturduğu bu bölge GSYH’de yüzde 9, tarımda yüzde 14,3 ve endüstrideki yüzde 11,2’lik hissesi ile ülke iktisadında kıymetli bir yer tutuyor.
Türkiye genelindeki 450 bin 723 besin işletmesinin 54 bin 573’ü yeniden bu bölgede yer alıyor. Sarsıntının akabinde maddi kayıplar süratle giderilmeye çalışılırken, hayatın devamlılığını sağlayacak bu işletmelerin faaliyete geçirilmesinde en büyük zahmet emek kaynağındaki mahrumluk oldu’’ açıklamasında bulundu.
Şirketler eserlerde fiyat oluşturmada zorlandı
Türkiye iktisadının üçüncü çeyrek itibariyle yüzde 5,93’lük bir büyüme gösterdiğini aktaran Buzbaş, yıl sonu büyümenin yüzde 4,31 olacağı varsayım edildiğini tabir etti.
Hanehalkı tüketiminin üçüncü çeyrekte biraz sürat kesmiş üzere görünse de büyümeye yüzde 7,7 oranında katkı verdiğini işaret eden Buzbaş, ‘’Gıda Sanayi ortalama ölçü olarak yüzde 13, paha olarak yüzde 90 civarında bir artış sağladı. Ülkemizde son iki yılda yaşanan yüksek enflasyon ve finansal istikrarsızlıklar, şirketlerin eserlerinde fiyat oluşturmalarında oldukça zorlanmalarına yol açtı.
Yüksek cirolara ve fiktif karlara rağmen işletme sermayeleri günbegün erimekten kurtulamadı’’ tabirlerini kullandı. COVID-19 salgını ile başlayan sonrasında da artarak devam eden ihracatın büyümeye olumlu katkıda bulunduğunu, verdiği dış ticaret fazlası ile de cari açığı azaltıcı rol oynadığını lisana getiren Buzbaş, turizm bölümündeki olumlu gelişmelerle yıl sonu itibariyle 55 milyar dolara varacağı iddia edilen gelirin yüzde 20 civarında besin harcamalarına katkı vermesi beklendiğini aktardı.
‘’2024’te ihtiyatlı olmakta yarar var’’
Geçen yıl içinde besin sanayi bakımından en değerli çıkarın “tarımda planlı üretime geçiş” kararı olduğuna dikkat çeken Necdet Buzbaş, ‘’2024 yılında uygulamaya konacak proje, besin sanayi hammadde tedariğinde vaktinde tedarik ve çok fiyat dalgalanmalarını önleyici kolaylıklar getirecek. Merkez Bankası’nın 2024 yıl sonu için tüketici fiyat endeksini yüzde 33 olarak öngörüyor.
Bu gayeleri yakalamak ismine uyguladığı faiz artış oranlarının yaratabileceği olası finansal kırılganlıklar yatırımları geciktirebilir. Öte yandan, yakın coğrafyadaki Rusya-Ukrayna savaşı ve İsrail’in Filistin’i işgal etme uğraşları üzere global aksiliklerin oluşturduğu belirsizliklerin ekonomimiz üzerindeki beklenen olumsuz tesirleri tam kestirilemediğinden, 2024 yılı için yapılacak öngörülerin ihtiyatlı olmak kaydıyla geçerli olacağını belirtmekte yarar var’’ dedi.
