Emre ERGÜL
Türk televizyonculuk tarihinde 17 yıllık bir defter kapandı, yeni bir sayfa açıldı… Amerikan merkezli yayın kuruluşu FOX TV’nin ismi, 12 Şubat’tan itibaren değişti. Kanal, bundan sonraki yayın hayatını NOW TV ismiyle sürdürecek. 1993-2007 yılları ortasında yayın yapan TGRT’nin yayın haklarını devretmesinden sonra FOX TV, 24 Şubat 2007’de doğmuştu. 17 yıl sonra Radyo ve Televizyon Üst Konseyi (RTÜK) isim ve logo değişikliğini onayladı. The Walt Disney Company kümesinin kanalı FOX TV, resmen NOW TV oldu.
Değişikliğin güzel olmasını dilerken; biz de “Bunun sebebi ne?” sorusuna cevap bulmak için kaseti başa saralım ve iki büyük medya-eğlence devi olan The Walt Disney Company ile Avustralyalı medya işvereni Rupert Murdoch ortasında 2017’de başlayıp, 2019’da sona eren satış görüşmelerini hatırlayalım… Tarih 6 Kasım 2017… The Walt Disney Company’nin Murdoch’a ilişkin “21st Century FOX” şirketini satın almak için görüşmelere başladığı sav edildi.
Anlaşma sağlandığı takdirde, şirket bünyesindeki 20th Century FOX sinema ve televizyon stüdyoları, ortalarında FX ve FOX Networks Group’un da olduğu Amerikan TV kanalları ile Star India TV’nin tamamı; National Geographic Partners ile Hulu’nun da yüzde 30’ar payları Disney’in olacaktı. 10 gün sonra üç küme daha, Comcast, Verizon ve Sony de satışa dahil olup, tekliflerini sundu. Verizon’la Sony yarıştan erken koparken, Comcast savını sürdürdü. Lakin bir sorun vardı: Comcast, NBC’nin de sahibiydi ve 21st Century FOX’u alması, rekabet kanunlarına karşıttı.
Hukuki bir münasebet de bulamayınca, Comcast 11 Aralık’ta teklifini geri çekti. 14 Aralık 2017’de de Disney’le FOX’un 52.4 milyar dolarlık bir muahedeye vardığı, fakat devir-teslim görüşmelerinin sürdüğü duyuruldu. Tarih 7 Mayıs 2018… Comcast pes etmiyor ve rekabet maddesine karşı bünyesindeki kanal sayısını azaltıp FOX’u dahil etme formülü geliştirip bankalarla kredi görüşmelerine başladı. Comcast bu kere Murdoch’un karşısına 65 milyar dolarlık teklifle geldi. Davalar açıldı…
Haziran ayında Disney, mahkemeden “2017 mutabakatını revize etme” hakkı kazandı. Bu sefer Disney el yükseltti ve 71.3 milyar dolar teklif etti. Bu Comcast’in teklifinden yüzde 10 fazlaydı. Onlarca dava, sayısız duruşma ve binlerce saatlik toplantıların akabinde takvimler 20 Mart 2019’u gösterdiğinde, muahede resmen duyuruldu. Özetin özeti şu: Bugün Amerika’da, Fransa’da halihazırda FOX kanalları var. Fakat onların sahibi Murdoch.
Anlaşmayla birtakım Latin Amerika ve Avrupa ülkeleri ile Türkiye’deki FOX’ların sahibi ise Disney… 2019 mutabakatından sonra FOX Corporation isimli bir şirket kuruluyor ve Disney ile Murdoch, ABD’deki antitröst kanunları kapsamında FOX markasını satışa bahis etmiyor. Muahedeye, “Disney’e, kendisine geçecek tüm FOX markalarının isimlerini değiştirmesi için 5 yıl müddet tanınmıştır” unsuru ekleniyor. Müddet, 2024’te dolduğu için de Türkiye’deki FOX TV, NOW TV oluyor…
Rupert Murdoch kimdir?
1931 yılında Avustralya’da doğan Rupert Murdoch, Adelaide kentinde babasına ilişkin lokal News gazetesinde stajyerlikle medyaya adım attı. 1952’de babasının vefatıyla gazetenin başına geçti. 1950 ve 1960’larda Avustralya ve Yeni Zelanda’da yeni gazeteler alarak yahut çıkartarak büyüdü. 1969’da News of The World gazetesinin sahibi oldu, Birleşik Krallık’a adımını attı. Medya patronluğunu ABD’ye taşımak için 1985’te Avustralya vatandaşlığından çıktı, ABD vatandaşı oldu. 1990’larda da rotayı Asya ve Güney Amerika’ya kırdı. 92 yaşındaki Murdoch’un bugün 50’den fazla ülkede 800’den fazla medya şirketi bulunmaktadır.
Tarihin en bilindik markalarından biri 2020’de sona erdi
20th Century FOX… Birçok sinema sineması öncesinde görülen cümbüş dünyasının en bilindik markalarından biriydi. Disney, Murdoch’la yaptığı anlaima kapsamında 12 Ağustos 2020’de bu ismi “öldürdü” ve “20th Television”la yola devam etti.
Avrupa’da “Star” diye devam ediliyor
Mart 2019’da yapılan muahedenin bir kesimi olarak, Avrupa’daki FOX kanalları artık Disney’in Disney+ uygulamasında da benimsediği Star ismi altında yine markalaştı. İki ülkede FX ismi tercih edildi. Türkiye’de “Star” ve “FX” isimli TV kanalları olduğu için bu iki isim düşünülmedi. “Star”da diretilseydi, Doğuş Grubu’nun Star TV’siyle muahedeye gitmek zorunda kalınacaktı. Bu durum da isim karışıklığı ve rekabete ters sonuçlar doğurabilirdi.
İki ülkede FX ismini aldı
BELÇİKA: FOX Belgium’un ismi, 1 Kasım 2023’ten bu yana Star Channel.
BULGARİSTAN: Komşuda yayın yapan FOX, FOX Crime ve FOX Life, 1 Ekim 2023 prestijiyle Star Channel, Star Crime ve Star Life oldu.
FİNLANDİYA: FOX Finnish, Ocak 2023’te ismini Star Channel olarak değiştirdi.
HOLLANDA: FOX Netherlands da Belçika ile birebir tarihte Star Channel ismine döndü.
İSPANYA: Kanalın ismi FOX Spain’di. 7 Şubat’ta Star Channel oldu.
LATİN AMERİKA: Bölgede yayın yapan FOX TV, FOX Life ve FOX Premium, 22 Şubat 2021’de Star Channel, Star Life ve Star Premium isimlerini aldı.
POLONYA: Tarih 7 Kasım 2023… FOX Poland, isminden “O”yu attı ve FX oldu. Ülkede Stars isimli bir kanal olduğu için Star Channel ismi düşünülmedi.
PORTEKİZ: FOX Portugal’ın ismi, 7 Şubat’tan bu yana Star Channel.
SIRBİSTAN: FOX Serbia, 1 Ekim 2023’te Star Channel’a döndü.
YUNANİSTAN: Komşuda esasen Star isimli bir TV kanalı olduğu için FOX Greek, geçen yılın sonunda FX oldu.
Balkanlarda toplu değişim oldu
Digital TV Europe’un haberine nazaran, FOX’ların en süratli ve en kapsamlı değişimi Balkanlarda yaşandı. 3 Ekim 2023’te şu açıklama yapıldı: “Daha evvel FOX ismi altında pazarlanan 4 kanal artık Star Channel, Star Life, Star Crime ve Star Movies olarak anılacak. Kanallar Bulgaristan, Hırvatistan, Sırbistan, Slovenya, BosnaHersek, Kuzey Makedonya, Karadağ, Kosova ve Arnavutluk’ta mevcut.”
