Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığının toplumsal medya hesabından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Suudi Arabistan ziyareti sonrasında yapılan ortak açıklama paylaşıldı.
Açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türkiye ve Suudi Arabistan önderleri ve kardeş halkları ortasındaki kardeşlik bağları, seçkin alakalar ve esaslı tarihi bağlardan hareketle, 17 Temmuz 2023’te Suudi Arabistan’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdiği söz edildi.
Ziyarette, Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed Bin Selman’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir ortaya geldiği hatırlatıldı. Açıklamada, Cidde’deki Al-Salam Sarayı’nda gerçekleştirilen resmi görüşmelerde, iki kardeş ülke ortasındaki tarihi ilgiler ve bunları her alanda geliştirmenin yollarının gözden geçirildiği, mevcut genel bölgesel ve memleketler arası durum hakkında karşılıklı görüş alışverişinde bulunulduğu belirtildi.
Görüşmenin başında Veliaht Prens Selman’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı kısa mühlet evvel Türkiye’de elde ettiği seçim zaferi vesilesiyle tebrik ettiği aktarılan açıklamada, “Türk tarafı, Hadim-ül Haremeyn Eş-Şerifeyn hükümetinin ve Altesleri Veliaht Prens’in Harameyn Eş-Şerifeyn’e, hacılara ve umre ibadetine gelenlere verdikleri hizmetleri takdir etmiş ve Türkiye Cumhuriyeti’nden gelen hacıların, umre ibadetine gelenlerin ve ziyaretçilerin rahatlığı için gösterilen yüksek seviyedeki eş güdümü övmüşlerdir. Türk tarafı ayrıyeten 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan sarsıntı felaketinden sonra Suudi Arabistan Krallığı’ndan Türkiye’ye gönderilen takviye için de takdirlerini lisana getirmiştir.” tabiri kullanıldı.
Açıklamada, Veliaht Prens Selman’ın Türkiye’ye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da Suudi Arabistan’a 2022’de gerçekleştirdikleri ziyaretler hatırlatıldı.
İki tarafın, bu ziyaretlerdeki kazanımlarından, iki ülkenin çeşitli alanlardaki işbirliğinin kapsamının genişletilmesinden, Türkiye ile Suudi Arabistan ortasındaki yakın ilgileri güçlendirmeye katkı sağlayan olumlu sonuçlarından övgüyle kelam ettiği belirtilen açıklamada, şu bilgiler verildi:
“İki taraf, Türk-Suudi Uyum Kurulu’nun faaliyete geçirilmesine yönelik süreçlerin tamamlanmasının, ortak proje ve inisiyatifler geliştirilmesinin ve bunların Kurul çerçevesinde uygulanmasının ehemmiyetini vurgulamıştır. İktisat, ticaret ve yatırım alanlarında global iktisadın önündeki en değerli sınamaları ve bu sınamalarla gayrette Türkiye ve Krallık’ın rollerini gözden geçirmiş, ticaret ve yatırım alanlarında işbirliği ivmesinin artırılmasının değerini ve bilhassa altyapı, inşaat, mühendislik, savunma ve metalürjik sanayi, etraf ve miras turizmi, yenilenebilir güç üzere bir dizi gaye kesimde ve öbür ortak çıkar alanlarında ekonomik entegrasyon için fırsatları destekleme konusundaki istekliliklerini vurgulamışlardır.”
Özel kesimler ortasındaki iletişim
Açıklamada, iki ülkenin, özel bölümleri ortasındaki bağlantısı ağırlaştırarak, özel dal için verimli ve elverişli bir yatırım ortamı geliştirmeyi amaçladığı bildirildi. Bu kapsamda, iki tarafın özel dalı güçlendirmek, tesisler sağlamak, uygun bir iş ortamı yaratmak, gerekli kolaylaştırıcı ögeleri sağlamak ve bu şirketlerin yaşadığı her türlü sorunu çözmek suretiyle en önde gelen yatırım fırsatlarını araştırıp tespit ederek, iki ülke ortasındaki ticareti geliştirmenin ve çeşitlendirmenin yollarını ele aldıkları belirtildi.
Ekonomik bağlantıların güçlendirilerek daha yüksek ve daha kapsamlı düzeylere ulaştırılmasında özel bölümün oynadığı rolün kıymetinin de vurgulandığı bildirilen açıklamada, şunlar tabir edildi:
“İki taraf, Aralık 2022’de Ekselansları Suudi Yatırım Bakanının ziyareti sırasında 280’den fazla Türk ve Suudi önde gelen şirketin iştirakiyle düzenlenen ve kamu ve özel bölüm için 12 muahede ve mutabakat zaptının imzalanmasıyla sonuçlanan Türk-Suudi Yatırım Forumu’nun sonuçlarından övgüyle kelam etmiştir. Turizm alanında bu yıl ağustos ayında İstanbul’da yapılması planlanan Türk-Suudi Yatırım Forumu’ndan memnuniyet duyduklarını tabir etmişlerdir.”
Enerji alanındaki işbirliği seçenekleri
İki tarafın da global güç piyasalarının istikrarının değerini vurguladığı aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Türkiye, Krallık’ın global petrol piyasalarının istikrarını, üretici ve tüketici ülkelerin çıkarlarına hizmet edecek ve sürdürülebilir ekonomik büyüme sağlayacak biçimde desteklemedeki rolünü memnuniyetle karşılamıştır. İki taraf, yenilenebilir güç, iki ülke ortasındaki elektrik orta teması, Krallık’tan Türkiye ve Avrupa’ya elektrik ihracatı, güç verimliliği, yenilik ve hidrokarbon kaynakları için pak teknolojiler, hidrojen üzere düşük karbonlu yakıtlar dahil olmak üzere güç alanlarında işbirliğini geliştirme ve nükleer gücün barışçıl kullanım alanlarına, bu alanların düzenleyicilik boyutlarına ait işbirliği seçeneklerini araştırma dileklerini lisana getirmişlerdir.”
Ayrıca, iki tarafın, güç bölümleri ve sürdürülebilirliğiyle ilgili proje ve tedarik zincirlerinin geliştirilmesinde işbirliğinin artırılması konusunu ele aldığı belirtildi.
Petrokimya kesim zincirindeki ortak teşebbüs fırsatları tartışıldı
İki tarafın, petrol, petrol türevleri ve petrokimya arzı da dahil bir dizi güç alanında işbirliğini güçlendirmenin değerini vurguladığına işaret edilen açıklamada, şöyle denildi:
“Ayrıca, pak hidrojenle ilgili en uygun uygulamaların hayata geçirilmesi bağlamında bilgi ve deneyim değişimine ek olarak, uzmanlaşmış üretim ve hidrokarbonların yenilikçi kullanımları da dahil olmak üzere tüm petrokimya kesim zincirindeki ortak teşebbüs fırsatlarını tartışmışlardır. İki taraf, iki ülkedeki lokal kaynakların kullanımını artırmak için şirketler ortasında işbirliği sağlamanın ve böylelikle güç arzında esnekliğe ve verimliliğe ulaşılmasına katkıda bulunulmasının kıymetini teyit etmişlerdir.”
İklim değişikliği
İklim değişikliği mevzularıyla ilgili iki tarafın, BM İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi ve Paris Mutabakatı unsurlarına bağlı kalmanın değerinin altını çizdiği vurgulanan açıklamada, Türk tarafının, Suudi Arabistan’ın iklim değişikliği alanındaki eforlarına takviyesini tabir ettiği bildirildi.
Açıklamada, “İki taraf, döngüsel karbon iktisadını, emisyonları yönetmek ve iklim değişikliği maksatlarına ulaşmak için bir araç olarak kullanmaya yönelik siyasetleri kendi önceliklerini ve farklı ulusal şartlarını da dikkate alarak teşvik etmek suretiyle döngüsel karbon iktisadı uygulamaları geliştirilmesine dönük işbirliğinin ehemmiyeti konusunda mutabık kalmışlardır.” tabirine yer verildi.
İhracat ve ithalat alanlarında imzalanan mutabakat zaptları
Açıklamada, tarafların, ihracat ve ithalat alanlarında imzalanan mutabakat zaptlarının aktifleştirilmesi ve sanayi kesimine yatırım çekilmesi için çalışılmasının yanı sıra sanayi ve madencilik dallarında işbirliğinin güçlendirilmesinin ehemmiyetinin altının çizdiği kaydedildi.
Her iki tarafın da imalat ve petrokimya sanayi, otomotiv ve yedek modül sanayi, havacılık sanayi, limanlar ve denizcilik sanayi, madencilik ve besin sanayi dahil maden ve endüstriyel bölümlerde gelecekteki işbirliği alanlarının güçlendirilmesi muhtaçlığını vurguladığı belirtildi.
Açıklamada, tarafların, iki ülkenin özel dallarının, tarım ve besin sanayileri alanlarında yatırım iştiraklerine girme kapsamlarında görülen genişlemeyi memnuniyetle karşıladığı, etraf, su, tarım ve besin güvenliği alanlarında devam eden işbirliğinin kıymeti konusunda mutabık kaldığı bildirildi.
Tarafların irtibat, teknoloji, dijital iktisat, yenilik ve uzayla alakalı alanlarda işbirliğini ve paydaşlığı geliştirme isteğini lisana getirdikleri de aktarıldı.
Savunma ve güvenlik alanı
Her iki tarafın da ulaşım ve çeşitli lojistik hizmetler alanlarında işbirliğinin aktifleştirilmesi ve güçlendirilmesinin ehemmiyetini vurguladığı ve iki ülke ortasındaki uçuş sayısını artırmayı görüştüğü belirtilen açıklamada, savunma ve güvenlik alanına ait ise şu tabirlere yer verildi:
“Taraflar, savunma ve askeri sanayi alanlarında işbirliği ve eş güdümü geliştirmek ve bu alanlarda imzalanan mutabakatların, iki ülkenin ortak çıkarlarına hizmet edecek, bölgede ve dünyada güvenlik ve barışın sağlanmasına katkıda bulunacak formda harekete geçirilmesi konusundaki kararlılıklarını tabir etmişlerdir.
İki taraf ayrıyeten, iki kardeş ülkede güvenlik ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacak formda her türlü kabahatle uğraş, terörizm ve terörizme yol açan şiddete varan aşırıcılık ve bunların finansmanı ile uğraş alanında işbirliğini güçlendirme, bilgi, uzmanlık ve eğitim değişimi dahil, ortak çıkarları ilgilendiren hususlarda mevcut güvenlik işbirliğini ve uyumunu güçlendirmenin değeri üzerinde mutabakata varmışlardır.
Ek olarak, iki taraf, her türlü hudut ötesi yolsuzluk kabahatiyle gayret amaçlı ikili işbirliğini güçlendirme ve iki ülkenin yolsuzlukla uğraş kurumları ortasında bilhassa de yolsuzluk hadiselerinin soruşturulması, faillerin kovuşturulması ve Yolsuzlukla Uğraşta Kanun Uygulayıcı Otoriteler için Global Operasyonel Ağı’ndan yararlanarak, yolsuzluk kabahatlerinden elde edilen gelirlerin geri alınması alanlarında aktif bağlantının güçlendirilmesi konusundaki kararlılıklarını teyit etmişlerdir. Ayrıyeten, terörizme yol açan şiddete varan aşırıcılık, nefret söylemi ve terörizmle çaba ile ılımlılık ve müsamaha kültürünü yaymak için ortalarındaki işbirliğini güçlendirmenin değeri üzerinde anlaşmışlardır.”
Turizm ve spor alanı
Açıklamada, tarafların turizm, sürdürülebilir turizm ve iki ülke ortasındaki turizmin gelişimi alanlarında işbirliğinin artırılması, her iki ülkedeki turizm potansiyelinin araştırılması ve turizm bölümünün faydasına tecrübe değişiminde bulunulması konularındaki isteklerini söz ettikleri belirtildi.
Tarafların ayrıyeten, kültürel alanlarda, spor programları ve faaliyetlerinde ortalarındaki işbirliği ve iştiraki güçlendirmenin kıymetini vurguladığı kaydedildi.
Bilim ve eğitim alanındaki işbirlikleri
Açıklamada, iki ülke ortasında bilim ve eğitim işbirliğinin geliştirilmesi, üniversitelerin birbirleriyle direkt ilgilerini güçlendirmeye teşvik edilmeleri, hayati alanlarda araştırma ve bilimsel işbirliği düzeyinin yükseltilmesi, operasyonel eğitim modellerinde tecrübe alışverişinde bulunulması mevzularının ele alındığı bildirildi. Eğitimde çağdaş teknolojilerin kullanılması, ortak araştırmalar yürütülmesi ile özel eğitim, e-öğrenme ve uzaktan eğitim alanında eğitim gereçleri ve hizmetlerin geliştirilmesi tarafındaki isteklerin da lisana getirildiği kaydedildi.
İki tarafın, radyo ve televizyon alanında medya işbirliği fırsatlarını, haber değişimi ve iki taraf ortasında karşılıklı ziyaretler mevzularını da ele aldığı tabir edildi.
Sağlık alanı
Sağlık alanıyla ilgili iki tarafın, mevcut ve gelecekte ortaya çıkabilecek salgınlara, bunlarla bağlı risk ve sınamalara karşı durulabilmesi, amaçlı global teşebbüslere dayanak hedefiyle, işbirliği ve eşgüdümün güçlendirilmesini amaçladığı kaydedildi.
Tarafların bu kapsamda, milletlerarası kuruluşlar ve G20 ülkeleri vasıtasıyla global sıhhat sınamalarının göğüslenmesi, aşı, ilaç ve teşhis emelli teçhizat geliştirilmesinde işbirliği ve iki ülke ortasında antimikrobiyal dirençle uğraşa yönelik global eforlara ait eşgüdüm sağlanması isteklerini lisana getirdiği belirtildi.
Açıklamada, “Türk tarafı, Krallığın, antimikrobiyal direnç konusunda tesirli ve sürdürülebilir tahliller bulunması, farkındalık yaratılması ve hazırlıklı olunmasının sağlanması emeliyle Tek Sıhhat yaklaşımının desteklemesini hedefleyen Dördüncü Antimikrobiyal Direnç Bakanlar Konferansı’na Kasım 2024’te mesken sahipliği yapacak olmasını memnuniyetle karşılamıştır.” sözü kullanıldı.
Mutabakat zaptlarından duyulan memnuniyet lisana getirildi
Açıklamada, iki tarafın, iki ülke ortasında Milletlerarası Para Fonu, Dünya Bankası ve Yirmiler Kümesi üzere milletlerarası forumlarda ve kuruluşlarda devam eden işbirliğinin ve dünyanın içinden geçtiği ekonomik sınamalarla çaba emelli memleketler arası gayretlerin desteklemesine yönelik eş güdümün değerini vurguladığı belirtildi.
İki tarafın, bu ziyaret sırasında Kabiliyetler, Savunma Sanayii, Araştırma ve Geliştirme Alanlarında İşbirliğine Ait Uygulama Planı, Suudi Savunma Bakanlığı ile Türk firması Baykar ortasında 2 Satış Mukavelesi, Direkt Yatırımın Teşvik Edilmesi Alanında İşbirliği, medya ve güce ait mutabakat zaptlarının imzalanmasını memnuniyetle karşıladığı bildirildi.
Açıklamada tarafların ayrıyeten, Türk-Suudi Yatırım Forumu’nda iki ülke özel bölüm kuruluşları ortasında güç, gayrimenkul, inşaat, eğitim ile dijital teknolojiler, sıhhat ve medya alanlarında 9 mutabakat zaptı imzalandığı kaydedildi.
İki tarafın, memleketler arası barış ve güvenliğin korunmasına yönelik gayretleri koordine etmeye ve ağırlaştırmaya devam etme kararlılığını yinelediği vurgulanan açıklamada, “İki taraf, bölgesel ve milletlerarası arenada her iki ülkeyi de ilgilendiren bahislerde görüş alışverişinde bulunarak, buna yönelik işbirliği ve ortak uyumu güçlendirme, bölgede ve dünyada barış ve istikrarı tesis edecek tüm teşebbüslere takviyelerini sürdürme kararlılığını tekrar teyit etmişlerdir.” denildi.
Kur’an-ı Kerim’e yönelik kasıtlı saldırılar
Açıklamada, “İki taraf, Kur’an-ı Kerim’e yönelik kasıtlı hücumlara karşı kınamalarını ve lanetlemelerini yinelemişler, diyalog, müsamaha ve bir ortada yaşama pahalarını yaymaya, nefreti, aşırıcılığı ve dışlamayı reddetmeye, tüm dinler ile kutsal yerlerin istismarını önlemeye yönelik ortak uğraşların değerini vurgulamışlardır.” sözüne yer verildi.
Yemen krizi
İki tarafın, Yemen krizine kapsamlı bir siyasi tahlil bulunmasına dönük Birleşmiş Milletler ve bölgesel eforlara tam dayanak verilmesinin kıymetinin altını çizdiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Türk tarafı, Krallığın, Yemenli taraflar ortasında diyaloğu ve uzlaşmayı teşvik etmeye yönelik uğraşları ve teşebbüsleri ile Yemen’in tüm bölgelerine insani yardım ulaştırılmasının sağlanmasında ve kolaylaştırılmasında oynadığı rolü övmüştür. İki taraf ayrıyeten, Yemen Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Liderlik Kurulu’na tam takviyelerini teyit etmişlerdir. İki taraf, Birleşmiş Milletlerin ateşkese bağlılığı güçlendirme uğraşlarını takdir etmiş ve Husilerin, Yemen krizini sona erdirmeyi amaçlayan Birleşmiş Milletler ve memleketler arası uğraşlara olumlu bir formda dahil olmasının, barış teşebbüsleri ve gayretleriyle önemli bir formda ilgilenmesinin kıymetini vurgulamıştır.”
Suudi Arabistan ile İran ortasındaki diplomatik ilişkiler
Türk tarafının, Suudi Arabistan ile İran ortasındaki diplomatik alakaların yine başlamasını memnuniyetle karşıladığı da aktarılan açıklamada, şu sözlere yer verildi:
“Bu adımın, devletlerin egemenliğini ve iç işlerine karışmama prensibini koruyacak biçimde, bölgede güvenlik ve istikrarın güçlendirilmesine katkıda bulunmasını umduğunu tabir etmiştir. İki taraf, İran’ın nükleer programının barışçıllığına bağlılığının ve Milletlerarası Atom Gücü Ajansı ile şeffaf bir formda işbirliği yapmasının değerini vurgulamıştır. Ayrıyeten, bölge ülkelerini kapsayan, bölgesel ve memleketler arası barış ve güvenliğe yönelik tehdit kaynaklarını ele alan kapsamlı müzakerelere götürecek gayretlere katkının değerini belirtmişlerdir.”
Açıklamada, Suudi Arabistan’ın, kardeş Türkiye ve Mısır ortasında gelişmekte olan bağlara dair takdirlerini ve takviyesini de ilettiği belirtildi.
Filistin konusu
İki tarafın, Filistin davasındaki gelişmeleri ele aldığı ve işgal altındaki Filistin topraklarında devam eden İsrail akınlarını ve provokasyonlarını kınadıkları aktarılan açıklamada, “İki taraf, Filistin halkının 1967 sonları temelinde, başşehri Doğu Kudüs olan bağımsız bir devlet kurabilme haklarını garanti altına alacak formda, Filistin davasının Arap Barış Teşebbüsü ve ilgili memleketler arası meşruiyet kararlarına dayanan kapsamlı bir barışa ve adil bir tahlile varmasını teminen uğraşların ağırlaştırılması gerekliliğini vurgulamışlardır.” denildi.
Sudan krizinin çözümü
Sudan’daki duruma ait iki tarafın, 11 Mayıs 2023 tarihinde imzalanan Cidde Bildirgesi ve başka bölgesel teşebbüslere istinaden, çatışmanın taraflarının kalıcı bir ateşkese yönelik taahhüdünün değerini vurguladığı bildirilen açıklamada, şunlar tabir edildi:
“Türkiye ve Suudi Arabistan, her iki tarafı, ihtilafa sürdürülebilir bir tahlil bulunması tarafındaki siyasi diyaloga bağlı kalmaya ve ayrıyeten Sudan halkının maruz kaldığı acıların hafifletilmesine dönük gerekli önlemleri almaya teşvik etmişlerdir. Ayrıyeten Sudan krizinin tahlilinin, yalnızca Sudan’ın egemenliğine ve birliğine hürmet duyan ve tıpkı vakitte Sudan devlet kurumlarını koruma eden gerçek bir Sudanlılar ortası siyasi süreçle sağlanabileceğini vurgulamışlardır. İki taraf, Sudan’da insani mukabeleyi desteklemeye dönük memleketler arası gayretlerin ağırlaştırılması muhtaçlığının ve Sudan halkının yaşadığı acıların giderilmesinin ehemmiyetinin altını çizmişlerdir.”
Rusya-Ukrayna Savaşı
Ukrayna’daki savaşla ilgili iki ülkenin, savaşın müzakereler yoluyla ve memleketler arası hukuk temelinde sona erdirilmesinin, diyalog ve diplomatik tahlillere öncelik verilmesinin ve güvenlik ve istikrarın yine sağlanmasına katkıda bulunacak formda tansiyonu azaltmak ve bu krizin olumsuz yansımalarını sınırlamak için mümkün olan tüm uğraşların gösterilmesinin ehemmiyetini vurguladığı bildirilen açıklamada, şöyle denildi:
“İki kardeş ülke tarafından sağlanan insani yardım ve teşebbüsleri, krizin acısını hafifletmeye bir katkı olarak takdir etmişlerdir. Bu bakımdan, iki taraf, global besin güvenliğine dayanak veren ve besin fiyat istikrarını sağlayan Karadeniz Teşebbüsü’nün kıymetinin altını çizmiştir.
Ziyaretin hitamında, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hadim’ül Haremeyn Eş-Şerifeyn Kral Selman bin Abdulaziz El Suud ve Veliaht Prens ve Başbakan Altesleri Prens Muhammed bin Selman bin Abdulaziz El Suud’a, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve beraberindeki heyete gösterilen hüsnükabul ve misafirperverliği için teşekkürlerini ve takdirlerini söz etmişlerdir. Altesleri Veliaht Prens, Cumhurbaşkanı’nın sıhhat ve memnunluğu ile kardeş Türk halkının daha da ilerlemesi ve refahı için en düzgün dileklerini lisana getirmiştir.”
