Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan ile Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy, İstanbul’daki Vahdettin Köşkü’nde yaptıkları baş başa görüşmenin akabinde ortak basın toplantısı düzenledi.
Erdoğan, Zelenskiy ve heyetini İstanbul’da ağırlamaktan memnuniyet duyduğunu söyledi.
‘Dostuluğumuz her bakımdan güçlendi’
“Kıymetli dostumla son yüz yüze görüşmemizi geçen sene ağustos ayında Lviv’de gerçekleştirmiştik.” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Tabii biliyorsunuz kendisiyle birçok telefon görüşmesi de yaptık, yapıyoruz. Yaşananlara rağmen Türkiye-Ukrayna dostluğu her bakımdan daha da güçlendi. 500’üncü gününe uyanacağımız savaşta Ukrayna halkı ülkesinin toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını savunuyor. Çatışma tehlikesinin belirmeye başladığı andan itibaren savaşın önlenmesi için elimizden gelen çabayı sarf ettik.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tansiyonun sıcak çatışmaya döndüğü günden beri de milletlerarası hukuka ve hakkaniyete alışılmamış bu savaşı reddettiklerini kayda geçirdiklerini vurgulayarak, “2014 Kırım’ın memleketler arası hukuka ters formda ilhakından bu yana Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne, egemenliğine ve bağımsızlığına olan takviyemizi tüm platformlarda söz ettik. Ukrayna’yla olan dayanışmamızı siyasi, ekonomik, insani ve teknik alanlarda verdiğimiz somut yardımlarla fiiliyatta da sergiledik.” sözlerini kullandı.
‘Şüphesiz Ukrayna NATO’ya üyeliği hak ediyor’
Savaşın milletlerarası hukuk temelinde müzakereler yoluyla sona erdirilmesi için en ağır çabayı harcayan ülkenin Türkiye olduğuna işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu:
“Geçen sene mart ayında iki ülke müzakere heyetleri ortasında son derece değerli bir görüşmeye İstanbul’da mesken sahipliği yaptık. Geçtiğimiz yılın temmuz ayında ise Birleşmiş Milletler’le yürüttüğümüz arabuluculuk teşebbüsleri sonucunda İstanbul’da atılan imzalarla Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’nü hayata geçirdik. Türk boğazlarından dünyaya açılan bir nefes borusu misali bir yılda 33 milyon tona yakın tahılı gereksinim sahiplerine ulaştıran teşebbüsün 17 Temmuz’da dolacak mühletinin tekrar uzatılmasını temenni ediyorum. İlgili tüm tarafların bu amaçla global sorumluluk şuuruyla hareket edeceğine inanıyorum. Elbet Ukrayna NATO’ya üyeliği hak ediyor. Her vakit ısrarla savunduğum bir hususu huzurlarınızda bu vesileyle tekrar vurgulamak istiyorum. Adil bir barışın kaybedeni olmaz. Taraflar ortasındaki anlayış farklılıklarına karşın barış arayışlarına bir an önce geri dönülmesi en samimi isteğimizdir.”
‘Her türlü dayanağı vereceğiz’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna’nın yine ayağa kaldırılmasında her türlü takviyesi vereceklerini kaydederek, “Ukrayna’da başkan pozisyonda olan müteahhitlik şirketlerimiz ülkenin yine imarında da Ukraynalı dostlarına yardımcı olacaktır. Ukrayna’nın geleceğine inançla bakmamızın en değerli sebeplerinden biri de Kırım Tatar Türklerinin ülkelerinin özgürlüğe kavuşması için canla başla gayret etmesidir. Soydaşlarımızın haklarının ve hukuklarının garanti altına alınmasındaki ve özerklik statülerinin tahkim edilmesindeki emeklerinden dolayı Sayın Zelenskiy’e bir defa daha teşekkür ediyorum. Bu vesileyle hayatını kaybeden tüm Ukraynalılar için başsağlığı dileklerimi tekrarlıyorum.” diye konuştu.
Ukrayna’yla dayanışma içinde olurken savaşın müzakereler temelinde sona erdirilmesi için çabalarını sürdüreceklerini vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Görüşmelerimizin, ülkelerimiz, bölgemiz ve memleketler arası toplum için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Değerli dostum ve saygıdeğer heyet üyeleri başta olmak üzere hepinize teşekkür ediyorum.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, esir mübadelesi konusunda Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’i dinlediklerini, Rusya tarafıyla da görüşme halinde olduklarını belirterek, “Konuyu Sayın Putin’le görüştüm ve önümüzdeki ay Sayın Putin’in de birebir vakitte Türkiye ziyareti olacak. Tekrar bunu yüz yüze görüşme imkanımız olacak.” dedi.
Bir gazetecinin, esir takası ve Ukrayna’nın işgal edilmiş bölgelerinden Rusya’ya taşınan insanların Türkiye üzerinden Ukrayna’ya döndürülüp döndürülemeyeceğine dair soruları üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu:
“Özellikle esir mübadelesi konusunda şu anda Ukrayna tarafında Sayın Lideri (Zelenskiy) dinledik. Rusya tarafıyla da görüşme halindeyiz. Onlarla da görüşüyoruz. Mevzuyu Sayın Putin’le görüştüm ve önümüzdeki ay Sayın Putin’in de birebir vakitte Türkiye ziyareti olacak. Tekrar bunu yüz yüze görüşme imkanımız olacak. Lakin bu ortada birtakım telefon görüşmelerimiz olması halinde de Sayın Putin’le bu mevzuyu yeniden ele alacağız ki esir mübadelesi, bu takaslar konusu bizim gündemimizin de öncelikli bahislerindendir. Gerçekten bu akşam Sayın Başkan’la da bu mevzuyu ayrıyeten görüştük. Takipçisiyiz, takip edeceğiz ve temenni ederiz ki kısa vakitte bundan da bir sonuç alalım.”
Erdoğan, bir öbür gazetecinin 17 Temmuz’da sona erecek Tahıl Koridoru Muahedesi’nin yine uzatılması için bir yol haritasının belirlenip belirlenmediğini ve gelecek günlerde ya da aylarda iki taraf ortasında Türkiye’de arabuluculuk görüşmesi olma ihtimali bulunup bulunmadığı sorusunu şöyle yanıtladı:
“İstanbul merkezli bu tahıl koridoru sıkıntısında çalışmalarımızı devam ettiriyoruz, devam ettireceğiz. 17 Temmuz sonrasını daha ne kadar uzatabiliriz, bunun da çalışması içerisindeyiz. Temennimiz odur ki yani bu 2 ayda bir değil hiç olmazsa en azından 3 ayda bir olması üzere bir beklentimiz var. Bu çabası bu formda yapıp, süreyi de hiç olmazsa 2 yıla çıkarmak üzere bir uğraşın içerisinde olacağız. Yeniden bu mevzuyla ilgili bu akşam Sayın Başkan’la da görüştük. Sayın Putin’le de inşallah bunu gerek telefon diplomasimizde, gerekse önümüzdeki ay yapacağımız yüz yüze görüşmede gündemimizdeki en değerli bahislerden bir tanesi bu. Çünkü Afrika’daki yoksul ülkeler daima buraya bakıyor, bunun beklentisi içerisinde. Bu akşam ayrıyeten 12 tane Ukrayna limanlarındaki gemilerin durumunu da Sayın Başkan’la konuştuk. İnşallah bu gemilerin de hür bırakılması noktasında uğraş edeceklerini söylediler. Bu gemilerin de bırakılmasıyla -bunlar Türk gemileri- buradaki iş adamlarımız burada rahatlamış olacaklar. Ben tekrar bu tahıl koridorundaki sürecin uzatılması için yapacağımız müşterek çalışmayla sonuç almayı ümit ediyorum.”
Anlaşma imzalandı
Ulusal ve memleketler arası çok sayıda basın mensubunun takip ettiği toplantıda, Dışişleri Lideri Hakan Fidan, Ulusal Savunma Bakanı Yaşar Güler, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun, MİT Lideri İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Lideri Haluk Görgün, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç, Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Burak Akçapar ve Türkiye’nin Kiev Büyükelçisi Yağmur Ahmet Güldere, Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Lideri Andriy Yermak, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar ile Kırım Tatar Türkü Ukrayna Milletvekili Rüstem Umerov da hazır bulundu.
Liderlerinin görüşmelerinin akabinde, iki ülke ortasında Stratejik Sanayiler Alanında Mutabakat Zaptı imzalandı. Muahedeye Türkiye ismine Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Ukrayna ismine ise Stratejik Sanayiler Bakanı Oleksandr Kamyshin imza attı.
