Pek çok eserin fiyatında zincirleme artış beklentisiyle birlikte ekonomistler, Temmuz ayında TÜFE’nin çift haneye yaklaşabileceğini, yılsonu TÜFE varsayımlarında de %50’li düzeylerden %60, tahminen de üzerine gerçek revizyonun kaçınılmaz olduğuna dikkat çekiyorlar.
Hükümet seçim öncesi uygulanan iktisat siyasetlerinin sonucu ve zelzele kaynaklı artan maliyetler nedeniyle arka arda gelir artırıcı tedbirler alıyor. Bu kapsamda cumhurbaşkanına akaryakıtta ÖTV’yi beş kat artırma yetkisi verilmişti. Kelam konusu ÖTV fiyatları yılda iki sefer revize edilecek.
Hazine’nin dün yaptığı açıklamada akaryakıttan alınan verginin enflasyon karşısında eridiği söz edilerek, “maktu olan bu vergilerde memleketler arası petrol fiyatları ve döviz kurundaki artışlara karşın 2016 yılından itibaren bugüne kadar neredeyse hiç vergi artışı yapılmamıştır” denildi.
Açıklamada Türkiye’deki akaryakıt fiyatlarının alım gücünün daha yüksek olduğu Avrupa ülkelerine kıyasla çok daha ucuz olduğu belirtildi.
Motorinin pompa fiyatı 32.4 liraya yükseldi
Açıklamaya nazaran akaryakıtın pompa fiyatı %27.7 artışla 34.1 liraya, motorinin pompa fiyatı %22.7 artışla 32.4 liraya yükseldi.
Ekonomistler de Temmuz ayında enflasyonun keskin biçimde artarak çift haneye ulaşabileceğini, dolaylı tesir ve artırımın Temmuz ortasında gerçekleşmesi nedeniyle Ağustos ayında da enflasyonuna da vergi artışlarının tesir edeceğini öngördü.
Reuters’ın hesaplamalarına başvurduğu bir ekonomist, “Vergi artışlarının kimilerinin ay ortasında gelmesi nedeniyle tesirin bir kısmı önümüzdeki aya da kalacak… Dolaylı tesirleri de olacak” dedi.
Mali disiplin tasası azalacak artışlar yapıldı
Bankacılar kur, faizler ve vergilerde artışların sürpriz olmadığını, seçim öncesi uygulanan siyasetlerin ve sarsıntı nedeniyle artan harcamaların sonucu olarak gördüklerini belirtiyorlar.
ÖTV’deki artış sonucu, üç ekonomistin hesaplamasına nazaran bütçede vergi gelirlerinin aylık 20 milyar lira, yılın geri kalanında yaklaşık 100 milyar lira, gelecek yıl 250 milyar lira artacağı kestirim ediliyor.
Bir bankanın hazine müdürü, “Bütçe için hesaplamalarımız sarsıntı sonrası mali disiplini sağlayacak adımların büyük ölçüde atıldığı yönünde” dedi. Tıpkı bankacı seçim öncesi bütçeye yalnızca harcama artırıcı adımlar atıldığını bu adımlarla zelzele sonrası 2024 için bütçe disiplinin yatırımcıların soru işareti olmaktan çıkarılmasının amaçlandığını söyledi.
ÖTV artışlarının dökümü
Resmi gazetede yer alan düzenlemeye nazaran en son 2016 yılında artırılmış olan akaryakıt ve petrol eserlerinden alınan ÖTV fiyatı yaklaşık %197 oranında artırıldı.
Resmi Gazete’nin 16 Temmuz tarihli sayısında yayımlanan ÖTV kanunu (I) sayılı listede değişiklik yapan Cumhurbaşkanı kararına nazaran, ÖTV fiyatları yaklaşık %197 oranında artışla; 98 oktan akaryakıtta 2.6485 TL’den 7.8899 TL’ye, motorinde 2.0559 TL’den 7.0559 TL’ye, LPG ve doğalgazda ise yaklaşık %224 artışla 1.7780 TL’den 5.7780 TL’ye çıkarıldı. Kararla ayrıyeten, fuel-oil ve madeni yağlardan alınan ÖTV meblağlarında da artışa gidildi
Ayrıca konut ve endüstride tüketilen doğalgazdan alınan ÖTV de m3 başına 0.023 liradan 0.0747 liraya çıktı. EPDK’dan yapılan açıklamada Türkiye’de doğalgazdaki vergi yükünün %18 ile Avrupa ülkelerinin çok altında olduğu tabir edildi.
