Orta Doğu’daki çatışmaların daha da şiddetlenebileceği ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) sıkı para siyasetini beklenenden daha uzun mühlet sürdürebileceğine yönelik tasalar emtia piyasasını etkileyen en değerli ögeler oldu. Fed Lideri Jerome Powell’ın açıklamaları varlık fiyatlarını etkilerken, Powell, ekonomik büyümenin ve iş gücü talebinin dayanıklılığını gösteren son dataları dikkatle izlediklerini ve büyümenin daima olarak trendin üzerinde olduğunu yahut iş gücü piyasasındaki sıkılığın azalmadığına dair ek ispatların para siyasetinin daha da sıkılaştırılmasını gerektirebileceğini tabir etti.
Sıkılaştırmanın süratli temposu göz önüne alındığında hala manalı bir sıkılaştırma olabileceğine işaret eden Powell, enflasyonu vakit içinde sürdürülebilir bir biçimde yüzde 2’ye indirecek kadar kısıtlayıcı bir siyaset duruşu elde etmeye ve enflasyonun bu maksada gerçek gittiğinden emin olana kadar politikayı kısıtlayıcı tutmaya kararlı olduklarını bildirdi.
Tahvil faizlerindeki yükselişe de değinen Powell, “Yüksek tahvil faizlerinin, yüksek enflasyon beklentisi yahut beklenen faiz artışı konusundan kaynaklanmadığı görüşündeyim.” dedi. Powell, tahvil faizlerindeki yükselişin finansal şartları sıkılaştırdığını da hatırlattı.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in gelecek ay siyaset faizini değiştirmeyeceğine kesin gözüyle bakılırken aralık ve ocak toplantısında da siyaset faizinin sabit bırakılabileceği öngörüleri güçlendi. Öte yandan, tahvil piyasalarında satış baskısı geçen hafta öne çıkarken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi geçen hafta yüzde 5 düzeyini aşarak son 16 yılın doruğunu test etti.
Analistler, Fed’in attığı adımlara rağmen ekonomik aktivitede istenilen yavaşlamanın sağlanamadığını ve enflasyon tehdidinin hala telaş kaynağı olmaya devam ettiğini kaydederek bu durumun tahvil piyasalarında satış baskısını artırdığını lisana getirdi. Çin hükümetinin iktisada rekor düzeyde likidite sağlaması ve ülkede açıklanan makroekonomik bilgilerin âlâ gelmesinin emtia piyasasına olumlu tesiri ise beklenen seviyeye ulaşmadı.
Çin iktisadı, yılın üçüncü çeyreğinde 2022’nin birebir devrine nazaran yüzde 4,9 büyüyerek yüzde 4,5’lik beklentileri geride bırakırken, ülkede sanayi üretimi de eylülde yıllık bazda yüzde 4,5 ve perakende satışlar yüzde 5,5 artarak öngörüleri aştı. Analistler, kelam konusu bilgilere rağmen Çin iktisadına ait telaşların varlığını koruduğunu kaydetti.
Güvenli liman varlıklara olan talep arttı
Geçen hafta 1.997 dolarla mayıs ayından bu yana en yüksek seviyeyi test eden altının ons fiyatı da haftayı yüzde 2,5 artışla 1.981 dolardan tamamladı. Gümüş yüzde 2,9, platin yüzde 1,6 artarken, paladyum yüzde 4,3 azalış kaydetti. Arabalarda kullanılan katalitik konvartöre olan talebe yönelik kaygıların devam etmesiyle paladyum fiyatları düşüşünü 5. haftaya taşıdı.
Orta Doğu’daki çatışmaların daha da şiddetlenebileceği tasasıyla Fed Lideri Jerome Powell’ın yaptığı “şahin” tonlu kelamla yönlendirmelerine karşın inançlı liman olarak nitelendirilen altına talep güçlü kalmaya devam etti. Analistler, global piyasalarda artan jeopolitik risklerin yatırımcıları temkinli davranmaya yönlendirdiğini belirterek, artan risk algısının inançlı liman varlıklara olan talebi desteklediğini tabir etti.
Öte yandan, Çin’de beklentilerden âlâ gelen makroekonomik bilgiler de gümüşü olumlu etkileyen ögelerden bir tanesi oldu. İsrail-Filistin çatışmasının petrol arzını etkileyebileceğine yönelik endişelerin artmasıyla Brent petrolün varil fiyatı, haftayı yüzde 1,4 artışla 91,3 dolardan tamamladı.
ABD idaresi, Venezuela’da hükümetin muhalefet ile seçimlerin 2024’te yapılması konusunda muahedeye varmasının akabinde ülkenin petrol, doğal gaz ve altın kesimlerine yönelik uyguladığı kimi yaptırımları askıya aldı.
Amerikan Petrol Enstitüsü, ülkenin ham petrol stoklarında bir evvelki hafta 4 milyon 383 bin varil düşüş kestirim edildiğini açıkladı. Piyasa beklentisi, stokların 1 milyon 267 bin varil azalacağı tarafındaydı. İran’ın Müslüman ülkelere İsrail’le petrol ambargosu uygulanmasına yönelik davet yapması da Brent petrol fiyatlarını üst istikametli hareket etmesinde tesirli oldu. New York Ticaret Borsası’nda süreç gören doğal gazın fiyatı ise yüzde 10,4 azaldı.
Baz metallerde oynaklık arttı
Küresel ekonomik aktiviteye ait devam eden telaşlarla baz metaller piyasasına oynaklık hakim oldu. Tezgah üstü piyasada bakır yüzde 0,5, çinko yüzde 0,7, alüminyum yüzde 0,8 paha kaybederken, kurşun yüzde 2,3, nikel yüzde 0,8 bedel kazandı.
Dünyanın en büyük bakır üreticilerinden Rio Tinto’nun 3. çeyrekte beklentileri aşan üretimi ve Çin iktisadına yönelik tasaların güçlü kalmasıyla bakırın libresi 3,5185’le 4 Kasım 2022’den bu yana en düşük seviyeyi test etti. Analistler, bakırın geniş kullanım alanı nedeniyle piyasalarda ekonomik aktiviteye yönelik sinyallerinin değerli olduğunu kaydederek, kelam konusu bedel kaybında artan arzın kıymetli rol oynamasına rağmen dünya genelinde yavaşlayan ekonomik aktivitenin bakırdaki düşüş eğiliminde tesirli olduğunu aktardı.
Tarım emtia kümesinde karışık bir seyir öne çıktı
Geçen hafta tarım emtia kümesindeki eserler karışık bir seyir izledi.
Chicago Ticaret Borsası’nda süreç gören buğday yüzde 0,8, mısır yüzde 0,5 ve soya fasulyesi yüzde 1,7 artarken, pirinç yüzde 0,8 düşüş kaydetti.
Kakao fiyatları, global kakao talebinin güçlendiğine dair işaretlerle arttı. Fildişi Kıyısı’nda bulunan Profesyonel Kahve ve Kakao İhracatçıları Kümesi GEPEX, üçüncü çeyrekteki kakao sürece sürecinin bir evvelki yıla nazaran yüzde 7 artışla 183 bin 731 metrik ton olduğunu bildirdi. Kelam konusu gelişmeler kakaoya olan talebi artırdı.
Şeker fiyatları, Hindistan’ın iç pazarda rastgele bir şeker kıtlığıyla karşı karşıya kalmayacağına yönelik haberler sonrasında düştü. Analistler, ülkenin şeker ihracatına devam etme mümkünlüğünün devam ettiğini ve bunun da şekere yönelik kaygıları azalttığını söyledi. Geçen hafta, ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’de süreç gören kahve haftayı yüzde 6,9, kakao yüzde 5,9 karla tamamlarken, pamuk yüzde 4,2, şeker yüzde 0,7 azalış kaydetti.
Öte yandan kahve piyasasında ise yeni dönemde üretim açığı olacağına yönelik beklentiler, fiyatlarda yükselişler yaşanmasına neden oldu. Memleketler arası Kahve Tertibi (ICO), 2022/23 döneminde 7,3 milyon torba üretim açığı olacağını iddia ediyor.
