Dünyanın pek çok ülkesi kripto varlık hizmet sağlayıcılarına yönelik düzenlemelere hız verdi.
Bu kapsamda Avrupa Birliği’nde (AB) hazırlanan “Kripto Varlık Piyasaları Düzenlemesi”nin geçiş sürecinin ardından Temmuz 2026’da yürürlüğe girmesi öngörülüyor. İngiltere’de de bu alandaki düzenlemenin tüm yönleriyle 2026 yılında yürürlüğe girmesi hedefleniyor. Japonya ve Singapur gibi ülkeler de kripto varlık hizmet sağlayıcılarına yönelik esaslarını belirledi.
Türkiye’de de kripto varlık ekosistemine yönelik “Sermaye Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 26 Haziran 2024’te TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Böylece Türkiye’de kripto varlıklara dair ilk yasal çerçeve oluşturuldu.
İlave sermaye yeterlilik yükümlülüğü getiriliyor
Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan edinilen bilgiye göre, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yürütülen kripto varlık hizmet sağlayıcılarına ilişkin ikincil düzenleme çalışmalarında sona gelindi.
Bu konudaki mevzuat çalışmaları, ilgili kamu kurumları ve sektörün görüşü alınarak yürütülürken kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kuruluş ve faaliyetleri, çalışma usul ve esasları ile sermaye yeterliliğine ilişkin tebliğ taslakları hazırlandı.
Taslaklarla kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kurucularına, ortaklarına, yönetici ve personeline ilişkin şartlar belirleniyor. Hizmet sağlayıcıların asgari sermaye ve öz sermaye tutarları saptanırken sektör paydaşlarının mali yapısının sürdürülebilir şekilde korunması için risk bazlı ilave sermaye yeterliliği yükümlülükleri getiriliyor.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından iç denetim, iç kontrol ve risk yönetim birimlerinin kurulması zorunlu olacak. Bu kuruluşların bağımsız denetim yükümlülükleri de tespit edilirken kripto varlıkların saklanmasına ve transferine yönelik ilke ve esaslar düzenlendi.
Listeleme komitesi oluşturulacak
Kısa sürede yayımlanması beklenen taslaklar kapsamında, platformlar nezdinde listelenmiş kripto varlıklar kaldıraçlı olarak alınıp satılamayacak, türev araç sözleşmeleri ile kredili alım, açığa satış ve ödünç işlemlerine konu edilemeyecek.
Tebliğlerle, kripto varlıkların platformlar nezdinde listelenmesine yönelik ilke ve esaslar da belirlendi. Platformlar nezdinde kripto varlıkların listelenmesine ve listeden çıkarılmasına ilişkin kararları vermekle yükümlü bir listeleme komitesi oluşturulması zorunlu olacak.
Ayrıca kripto varlık hizmet sağlayıcılarının belge ve kayıt yükümlülükleri de belirleniyor.
Platformlar ve saklama kuruluşlarının müşterilerine ait bakiye bilgileri için Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ile entegrasyon sağlayarak, kuruluşun talep ettiği raporlamaları yapması gerekecek.
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kuruluş ve faaliyete başlamaları SPK iznine tabi olacak. Düzenleme öncesinde faaliyette bulunan hizmet sağlayıcılarının da mevzuatta aranan şartları sağlar hale gelmeleri ve SPK’den izin alması gerekecek.
Gereken altyapı yükümlülükleri yerine getirilecek
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının gerek mali durumları gerekse operasyonel ve teknik altyapılarına ilişkin yükümlülükleri yerine getirmesi istenecek. Böylece, yalnızca faaliyet izni almış hizmet sağlayıcılarının faaliyette bulunması mümkün olacak.
Mali, operasyonel ve teknik yükümlülüklerin yanı sıra kanun hükümleri uyarınca kripto varlık hizmet sağlayıcılarının yurt içinde fiyatı oluşan kripto varlıklara ilişkin fiyat gözetim sistemi kurması gerekecek. Piyasa bozucu eylemler tespit edilerek gerekli işlem ve yaptırımlar uygulanacak.
“Uygulanabilir kurallar bütünü oluşturduk”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, hazırlanan tebliğ taslaklarının, diğer ülke düzenlemelerine kıyasla oldukça detaylı ve kapsayıcı unsurlar içerdiğini söyledi.
Şimşek, “Sermayeye ilişkin risk bazlı düzenleme örneği, diğer ülke otoritelerinin düzenlemelerinde yer almıyor. Attığımız bu adımlar, piyasanın etkin olarak işlemesi ve yatırımcılar nezdinde de güven ortamı oluşmasına imkan sağlayacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcılarına kontrollü yükümlülükler veren, çerçevesi net şekilde belirlenmiş, piyasa aktörlerince de uygulanabilir nitelikte kurallar bütünü oluşturmayı amaçladık.” dedi.
Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kripto varlık ekosistemine çok fazla ilgi duyulduğunu vurgulayan Şimşek, şunları kaydetti:
“Söz konusu düzenlemelerle yatırımcı işlemleri kayıt altına alındığından kripto varlık işlemlerinde daha güvenli bir ortam oluşturulmuş olacak. Ülkemiz finansal piyasaları açısından, global piyasalara paralel şekilde finansal araç çeşitliliği ve fintek ekosisteminin geliştirilmesi yönüyle piyasalara yeni bir araç kazandırmış olduk. Ayrıca suçun finansmanının engellenmesi yönüyle bu düzenlemelerin büyük katkı sağlamasını bekliyoruz.”
