Dünya Bankası, Global Ekonomik Beklentiler Raporu’nun Ocak 2024 sayısını yayımladı.
Raporda, kalkınma için dönüştürücü bir 10 yıl olması planlanan periyodun orta noktasına yaklaşılırken, global iktisadın 2024’ün sonuna kadar “üzücü” bir rekora imza atacağı belirtilerek, son 30 yılın en yavaş 5 yıllık Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) büyümesinin görüleceği bildirildi.
Küresel iktisadın bir yıl öncesine nazaran daha güzel bir yerde olduğuna işaret edilen raporda, global resesyon riskinin, büyük ölçüde ABD iktisadının gücü sayesinde azaldığı lakin artan jeopolitik tansiyonların dünya iktisadı için kısa vadede yeni tehlikeler oluşturabileceği vurgulandı.
Raporda, büyük iktisatların birçoklarında büyümeyle global ticaretin yavaşlaması ve on yıllardır görülen en sıkı finansal şartlar nedeniyle gelişmekte olan birçok iktisadın orta vadeli görünümünün karardığı söz edildi.
Bu yıl global ticaret büyümesinin pandemiden evvelki 10 yılın ortalamasının sırf yarısı olmasının beklendiğine değinilen raporda, gelişmekte olan iktisatların borçlanma maliyetlerinin yüksek kalması ve global faiz oranlarının enflasyona nazaran düzeltilmiş olarak son 40 yılın en yüksek düzeylerinde olmasının mümkün olduğu belirtildi.
Raporda, global büyümenin arka arda 3’üncü yılda da yavaşlamasının beklendiği kaydedilerek, geçen yıl için yüzde 2,6 olarak kestirim edilen global büyümenin 2024’te yüzde 2,4, 2025’te de yüzde 2,7 olmasının öngörüldüğü aktarıldı.
Dünya Bankasının geçen yıl haziran ayında yayımladığı raporda, global iktisada ait büyüme beklentisi 2023 için yüzde 2,1, 2024 için yüzde 2,4 ve 2025 için yüzde 3 olmuştu.
Gelişmiş ülkelerdeki büyüme beklentisi yüzde 1,2
Raporda, gelişmekte olan ülkelerin bu yıl yüzde 3,9, düşük gelirli ülkelerin yüzde 5,5, gelişmiş ülkelerin 1,2 büyüme kaydedeceği belirtilerek, 2024’ün sonuna gelindiğinde, gelişmekte olan her 4 ülkeden birinde ve düşük gelirli ülkelerin yaklaşık yüzde 40’ında 2019’daki salgın öncesi periyottan daha fazla yoksulluk olacağı belirtildi.
İklim değişikliğiyle uğraş etmek ve 2030 yılına kadar başka temel global kalkınma gayelerine ulaşmak için, gelişmekte olan ülkelerin yatırımlarda yılda yaklaşık 2,4 trilyon dolar artış sağlamasının gerektiği vurgulanan raporda, 35 gelişmiş ve 69 gelişmekte olan iktisadın son 70 yıldaki tecrübelerinden yararlanarak, sürdürülebilir bir yatırım patlaması için nelerin gerekli olduğuna ait global tahlil sunuldu.
Raporda, ABD’nin 2023’te yüzde 2,5, bu yıl yüzde 1,6 ve gelecek yıl yüzde 1,7 büyümesinin iddia edildiği, Japonya’nın da birebir periyotta sırasıyla yüzde 1,8, yüzde 0,9 ve yüzde 0,8 büyüme kaydedeceği öngörüldü.
Çin’in büyümesinin geçen yıl yüzde 5,2 olmasının beklendiği aktarılırken, 2024’te yüzde 4,5 ve 2025’te yüzde 4,3 olacağı kestirim edildi.
Raporda, Türkiye’nin 2023’te yüzde 4,2, 2024’te yüzde 3,1 ve 2025’te yüzde 3,9 büyümesinin beklendiği bildirildi.
“Yavaş büyüme istihdam yaratmayı zorlaştırıyor”
Rapora ait değerlendirmelerde bulunan Dünya Bankası Kümesi Lideri Ajay Banga, yoksulluğu azaltmanın ve refahı yaymanın en emin yolunun istihdamdan geçtiğinin altını çizerek, daha yavaş büyümenin istihdam yaratmayı zorlaştırdığını kaydetti.
Banga, “Büyüme kestirimlerinin baht olmadığını akılda tutmak değerli. Durumu aksine çevirme fırsatımız var fakat bu hepimizin birlikte çalışmasını gerektirecek.” tabirlerini kullandı.
Dünya Bankası Kümesi Başekonomisti ve Kıdemli Lider Yardımcısı Indermit Gill, dünya iktisadının istikrarsız bir pozisyonda olduğunu belirterek, yükselen piyasalarda ve gelişmekte olan ekonomilerde, yüksek faiz oranları nedeniyle borç baskılarının arttığına işaret etti.
Mali zayıflıkların zati birçok düşük gelirli ülkeyi borç kasvetine sürüklediğine değinen Gill, sürdürülebilir kalkınma maksatlarına ulaşmak için gereken finansman muhtaçlıklarının, en optimist öngörülerden bile çok daha fazla olduğunu vurguladı.
Dünya Bankası Kümesi Başekonomist Yardımcısı Ayhan Köse de gelişmekte olan iktisatların birçoklarının, zayıf büyüme, daima yüksek enflasyon ve rekor borç düzeyleriyle başa çıkmakta zorlandığını tabir ederek, “Bu ekonomilerdeki siyaset yapıcılar, finansal bulaşmayı önlemek ve kısa vadeli iç kırılganlıkları azaltmak için derhal harekete geçmelidir.” değerlendirmesinde bulundu.
