WEF’nin Global Riskler Raporu 2024’e nazaran, kalıcı bir hayat pahalılığı krizine ait kaygılar, yapay zeka kaynaklı yanlış bilgi ve dezenformasyon ile toplumsal kutuplaşmanın iç içe geçmiş riskleri, bu yılın risk görünümüne hakim oldu.
Davos’ta iştirakçiler, yapay zekanın ilerleme suratı konusunda ikilemde kalırken, teknolojinin insanların geçim kaynaklarına ne kadar ziyan verebileceği göz önünde bulundurulduğunda güzel bir güç olup olmadığını sorguladılar.
Yapay zeka işlerimizi elimizden alacak mı?
Davos’taki forumlarda üretken yapay zekanın geleceğini tartışan bürokratların ve siyasalların telaşı, bu teknolojinin istihdamın geleceğini nasıl değiştirebileceği tarafında oldu.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Lideri Kristalina Georgieva, Davos’tan verdiği iletide, yapay zekanın, dünya çapında işlerin neredeyse yüzde 40’ını etkileyeceği ve genel eşitsizliği daha da kötüleştireceği ihtarında bulundu.
Georgieva, siyaset yapıcıları, bu rahatsız edici eğilimle gayret etmeye ve teknolojinin toplumsal tansiyonları daha da körüklemesini önlemek için kıymetli adımlar atmaya çağırdı.
Dünyanın önde gelen yapay zeka şirketlerinden OpenAI’ın kurucu ortağı ve Üst Yöneticisi (CEO) Sam Altman ise şu anda işlerin risk altında olmadığını belirtti.
Davos’ta yapay zeka ile ilgili bir panelde konuşan Altman, yapay zekanın beklediğinden çok daha yeterli bir araç olduğunu belirterek, “Daha uygun olacak lakin şimdi işlerin yerini almıyor. Üretkenlik için inanılmaz bir araç. Bu, insanların yaptıklarını büyüten, insanların işlerini daha yeterli yapmalarını sağlayan ve işlerin kimi kısımlarını yapan bir araç.” dedi
Üst yöneticilerin yapay zeka endişesi
Danışmanlık ve kontrol şirketi PricewaterhouseCoopers’ın (PwC) araştırmasına nazaran, yapay zeka alanındaki gelişmeler ve iklim değişikliği konusundaki artan tasalar, global şirket yöneticilerinin uzun vadeli sürdürülebilirlik planlarına yönelik telaşlarını ortaya koydu.
4 bin 700’den fazla global üst yönetici ile yapılan ankette, bu yöneticilerin yüzde 45’i, yapay zekanın yükselişiyle gelecek on yıl içerisinde önemli değişiklikler yaşanmaması halinde şirketlerinin ayakta kalmasından tasa duyuyor.
Ankete katılanların yaklaşık yüzde 60’ı ise üretken yapay zekanın şirketlerini daha verimli hale getirmesini beklediklerini belirtti.
BM’den yapay zekada kar uyarısı
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Davos’taki konuşmasında, büyük teknoloji şirketlerinin tedbirsizce yapay zekadan kar elde etme peşinde koştuğu belirterek, yeni teknolojilerde riskleri azaltmak için acil tedbir alınması gerektiği ikazında bulundu.
Guterres, “Güçlü teknoloji şirketleri şimdiden insan haklarını, şahsî mahremiyeti ve toplumsal etkiyi umursamaz bir biçimde göz gerisi ederek kar peşinde koşuyor.” tabirini kulandı.
Yapay zeka kaynaklanan riskleri iklim krizinin oluşturduğu risklerle ilişkilendiren Guterres, memleketler arası toplumun her ikisiyle de başa çıkmak için bir stratejisi olmadığını vurguladı.
Antonio Guterres, teknoloji kesimi yöneticilerini yapay zeka konusunda alınacak önlemlere yönelik hükümetlerle birlikte çalışmaya da çağırdı.
Yapay zekada bir sonraki adım
Intel Üst Yöneticisi (CEO) Pat Gelsinger ise Davos’ta yapay zekada bir sonraki kademenin altta yatan modellere biçimsel doğruluk kazandırmakla ilgili olacağına işaret etti
Bugün yapay zekada kimi problemler güzel çözülmüş durumda olduğunu belirten Gelsinger, “Ancak çözülemeyen pek çok sorun var. Temel varsayım, algılama, görsel lisan, bunlar şu anda çözülmüş sorunlar. Çözülmemiş bir sürü öteki sorun var. Büyük bir lisan modelinin hakikaten doğru olduğunu nasıl kanıtlarsınız? Bugün çok fazla kusur var. Yani hala bilmeniz gereken bir şey var, aslında ben bir bilgi çalışanının üretkenliğini artırıyorum. Lakin günün sonunda, bilgi çalışanının bunun gerçek olup olmadığını söylemesine gereksinimim var.” değerlendirmesinde bulundu.
Davos’ta düzenlenen “Yapay Zeka: Büyük Eşitleyici” panelinde konuşan Google’ın Finans Yöneticisi Ruth Porat ise yapay zekanın hayatı dönüştürebileceğini lisana getirerek, sıhhat hizmetleri ve iklim değişikliğinin bu dönüşümden halihazırda yararlanan iki alan olduğunu kaydetti.
Porat, Google’ın iklim değişikliğine ahenk ve yangın ve sel üzere kriz idaresi mevzularında yaptığı çalışmaları anlatarak, “Google YP ile yedi gün evvelden ihtar verme kabiliyeti sağladık. Yapay zeka en büyük eşitleyici olma potansiyeline sahip.” dedi.
Microsoft Üst Yöneticisi Satya Nadella da yapay zekanın geleceği konusunda “iyimser” olduğunu belirtti.
Teknoloji standartları kelam konusu olduğunda ülkelerin eşit bir duruş sergilemesi gerektiğini tabir eden Nadella, yapay zekada global bir düzenleyici yaklaşımın gerekli olduğunu vurguladı.
Nadella, “Bunlar global zorluklar ve global normlar ve standartlar gerektiriyor.” diyerek, “Aksi takdirde, denetim altına almak çok sıkıntı olacak, uygulamak güç olacak.” ikazında bulundu.
AB de endişeli
Avrupa Birliği (AB) Kurulunun Sağlıktan Sorumlu Üyesi Stella Kyriakides, Davos’ta bir panelde, sıhhat dalında kullanılan yapay zekaya dayalı araçlar üzerinde, esirgeyici tedbirler alınması gerektiğine işaret etti.
“Yapay zekanın bize sunduğu tüm potansiyele sahip olabileceğimize inanıyorum.” diyen Kyriakides, AB’nin Yapay Zeka Yasası aracılığıyla bu gelişmekte olan teknolojiyi düzenleme teşebbüsünün, kimi garantiler oluşturma bağlamında görülmesi gerektiğini bildirdi.
Kyriakides, “Dışarıda çok fazla sıhhat verisi var, bunu Kovid-19 ile gördük. İnovasyon ve araştırma maksadıyla kullanılabilmesi için bu dataları çekebilmemiz gerekiyor.” dedi.
WEF ittifakı yapay zekada eşitlik istedi
Dünya Ekonomik Forumu’nun Yapay Zeka Yönetişim İttifakı (AIGA) da gelişmiş yapay zekaya eşit erişim sağlamak için global bir gayrete gereksinim olduğunu belirtti.
Sorumlu yapay zeka geliştirme uygulamalarını ve yönetişimini şekillendirmek ve dünya çapında yapay zeka teknolojisine eşit erişim sağlamak için hükümetleri, işletmeleri ve uzmanları bir ortaya getiren İttifak, gelişmiş yapay zeka konusunda, üretken yapay zeka yönetişimi, pahasının ortaya çıkarılması ve sorumlu yapay zeka geliştirme ve dağıtımı için bir çerçeveye odaklanan üç yeni rapor yayınladı.
Yapay zekanın global zorlukları ele alma potansiyeline sahip olduğu vurgulanan raporlarda, bu teknolojinin tıpkı vakitte mevcut dijital uçurumları genişletme yahut yenilerini oluşturma riski taşıdığı tabir edildi.
Yapay zekada büyük oyuncular ABD’den
Davos’ta yapay zekada Google, Microsoft, Meta, Intel ve ChatGPT üzere büyük oyuncuların ABD’den olması da dikkati çekti.
Araştırmalara nazaran, ABD’de 35 büyük yapay zeka şirketi bulunurken, Avrupa’da toplam 3 şirket var.
Yatırımlar kelam konusu olduğunda da Avrupa ile ABD ortasında farkın yüksek olması da dikkati çekiyor. Avrupa geçen yıl yapay zekaya 1,7 milyar dolar yatırım yaparken, ABD ise 23 milyar dolar yatırım gerçekleştirdi.
Yapay zekada denetim edilemeyen olasılıklar tasa kaynağı
Yapay zekada en büyük telaşlar ortasında, çeşitli modellerine güç veren bilgilerin kalitesi ve teknolojinin nispeten düşük bir maliyetle derin sahtecilik üzere yüksek kaliteli manipülatif içeriğin ölçeklendirilmesine yol açması yer alıyor.
Foruma katılan uzmanlar, bugün yapay zekada birtakım meselelerin düzgün çözülmüş durumda olduğunu lakin çözülmemiş pek çok sorun da bulunduğunu söz etti.
Yapay zekanın müzik ürettiğini, göğüs kanserine erken teşhis sağladığını, çok hava şartlarının varsayım ettiğini ve tedarik zincirlerinin optimize edilmesini sağladığını ve iş raporlarını tahlil ettiğini anlatan uzmanlar, denetim edilemeyen olasılıkların ise pek çok siyasetçi için tasa kaynağı olduğunu belirtti.
Özellikle 2024’teki üstün seçim yılında yapay zekayla muhtemel palavra haber üretime işaret edildi. Yapay zeka sayesinde uydurma malzemelerin çok sayıda seçmene kısa müddette ulaşabileceği ikazında bulunuldu.
Davos’ta yapay zekayı insan onuruna yönelik bir tehdit olarak sınıflandıran iştirakçiler da vardı.
Yapay zekanın dünyayı değiştirme potansiyeline sahip olduğuna kesin gözüyle bakılırken, yapay zeka teknolojisinin sorumlu kullanımını garanti eden global kuralların ülkeler ortasında görüş farklılıkları nedeniyle hala oluşturulamadığı kaydedildi.
Yapay zeka da şeffaflık ve mahremiyet konusundaki global fikirlerin çok farklı olduğu tabir edilen oturumlarda, Çin’in vatandaşlarını takip için yüz tanıma teknolojisine yöneldiği lakin AB’nin bunu kısıtlamaya çalıştığı anlatıldı.
Yapay zekanın metin yazmaktan ve bilgi toplamaktan daha fazlasını yapabildiğini anlatan uzmanlar, Google’nin gen mutasyonlarını tanımlamak için bir yapay zeka geliştirmesini ve Meta’nın artık yapay zeka ile tüm lisanlarda Facebook ve Instagram’daki nefret paylaşımlarının yüzde 95’ini tanımlamasını buna örnek gösterdi.
2028 yılına kadar tüm bilgisayarların yüzde 80’ine yapay zeka kullanımını mümkün kılan çipler takılabileceğine işaret edilirken, yapay zekada kimilerin argüman ettiğinin tersine, şimdi insan zekasına ulaşacak bir sistem ortada olmadığı vurgulandı.
Oturumlarda, yapay zekanın şimdi hatırlayamadığı, düşünemediği ya da plan yapamadığı ve dünyayı anlayamadığı aktarılarak, daha fazla ölçüde bilginin ve bilgisayarın bunu değiştiremeyeceği şimdi bilinmeyen bilimsel atılımlar gerekli olduğu anlatıldı.
Yapay zeka bir insanın zekasına sahip olmaktan hala çok uzak olduğu ve bu teknoloji de düzenleme yapılırken bunun da dikkate alınması gerektiği Davos’ta tartışıldı.
