KPMG’nin 2023 yılı “Küresel CEO Öngörüleri” araştırmasına nazaran her dört global CEO’dan yaklaşık üçü (yüzde 73) önümüzdeki üç yıl için iktisada itimat duyuyor. Buna rağmen CEO’ların kendi şirketlerinin büyümesine duydukları inanç yüzde 77 ile son üç yılın en düşük düzeyine geriledi.
KPMG’nin dünyanın en büyük şirketlerinde misyon yapan bin 300’den fazla CEO’ya stratejileri ve görünümleri hakkında sorular yönelttiği “Küresel CEO Öngörüleri” araştırmasının 2023 yılı sonuçları açıklandı. Araştırmaya nazaran global iktisada duyulan inanç bir evvelki yıla nazaran büyük ölçüde değişmese de pandemi öncesi inanç düzeylerinin üzerinde. Her dört global CEO’dan neredeyse üçü (yüzde 73) önümüzdeki üç yıl için iktisada inanç duyuyor. Bu oran geçen yıl yüzde 71 düzeyindeydi.
Bununla birlikte CEO’ların kendi şirketlerinin büyüme beklentileri son üç yılın en düşük düzeyine geriledi. 2020’nin başında CEO’ların yüzde 85’i şirketlerinin büyüme beklentilerine güvenirken bu yıl bu oran yüzde 77’ye geriledi.
Araştırmada CEO’lara önümüzdeki üç yıl içinde büyümeye yönelik en değerli risklerin neler olduğu sorulduğunda birinci on sıra şu formda oluştu: Jeopolitik/politik belirsizlikler, operasyonel sıkıntılar, gelişen/yıkıcı teknolojiler, tedarik zincirleri, mevzuatlara ait tasalar, çevre/iklim değişikliği, faiz oranları, siber güvenlik, prestij riski ve yetenek. KPMG’nin 2023 yılı “Küresel CEO Öngörüleri” araştırmasından öne çıkan kimi sonuçlar şöyle sıralanıyor.
CEO’lar artık jeopolitik ve siyasi meçhullüğü işlerinin büyümesine yönelik en büyük risk olarak görüyor. Geçen yıl listenin başında gelişen/yıkıcı teknolojiler yer alıyordu. Bu değişim, CEO’ların jeopolitik riskin yalnızca kısa vadeli bir bahis olmadığı gerçeğini kavradıklarını gösteriyor. CEO’lar önümüzdeki 12 ay içinde büyüme sağlamanın önünde daha kısa vadeli pürüzlerle de karşılaşıyor.
Örneğin, her dört CEO’dan üçünden fazlası (yüzde 77) artan faiz oranları ve sıkılaşan para siyasetlerinin mümkün yahut mevcut resesyonları uzatabileceğini söylerken yüzde 77’si önümüzdeki üç yıl içinde hayat pahalılığı baskılarının kurumlarının refahını olumsuz etkileyeceğine inanıyor.
Küresel CEO’lar üretken yapay zekâyı en değerli yatırım önceliği olarak görüyor. Anket, CEO’ların yüzde 70’inin gelecekte rekabet avantajı elde etmek için üretken yapay zekâya büyük yatırım yaptığını ve birçoklarının (yüzde 52) üç ila beş yıl içinde bu yatırımlarının geri dönüşünü görmeyi beklediğini gösteriyor. Ayrıyeten artan kârlılık, bir kuruluş içinde üretken yapay zekânın uygulanmasının bir numaralı yararı olarak gösterildi.
Değişen çalışma ortamı
CEO’lar yapay zekâ teknolojilerinin siber güvenlik risklerini nasıl artırdığıyla da gayret ediyor. Yapay zekânın siber hücumların tespit edilmesine yardımcı olmasına karşın CEO’ların yüzde 82’si bu teknolojinin düşmanlara yeni taarruz stratejileri sağlayarak yeni tehlikelere de yol açabileceğine inanıyor. Son birkaç yılda siber güvenliğe verilen tüm dikkatlere karşın, CEO’ların dörtte birinden fazlası hala muhtemel bir siber taarruza karşı hazırlıklı olmadığını, yarısından fazlası hazırlıklı olduğunu söylüyor.
Küresel CEO’lar pandemi öncesi çalışma tekniklerini desteklediklerini belirtmekte kararlılar ve çoğunluk (yüzde 64) ofise tam dönüşün yalnızca üç yıl uzakta olduğunu öngörüyor. CEO’ların yüzde 87’si ofise gelmeleri için çalışanları uygun misyonlar, artırımlar yahut terfilerle ödüllendirebileceklerini söylüyor. Çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılığın (DEI) ehemmiyeti konusunda geniş bir mutabakat olsa da ilerleme suratı konusunda telaşlar devam ediyor.
Küresel CEO’ların üçte ikisi (yüzde 66) kapsayıcılık ve çeşitlilik konusundaki ilerlemenin iş dünyasında çok yavaş ilerlediğini savunuyor ve büyük bir çoğunluğu (yüzde 72) işyerlerinde çeşitliliğin sağlanmasının üst seviye liderlik düzeyinde bir değişimin uygulanmasını gerektirdiğini söylüyor. ESG’nin (çevre, toplumsal, yönetişim) iş operasyonlarının ve kurumsal stratejilerinin ayrılmaz bir modülü olmaya devam ettiğini kabul ediyor ve daha sonuç odaklı bir yaklaşım benimsiyorlar.
Üçte ikisinden fazlası (yüzde 69) kıymet yaratmanın bir aracı olarak ESG’yi işlerine büsbütün dâhil etmiş durumda. CEO’ların yüzde 35’inin hem kurum içinde hem de kurum dışında ESG’ye atıfta bulunmak için kullandıkları lisanı değiştirdiklerini söylemesi de telaffuzlarda bir değişimi yansıtıyor.
ESG yatırımlarının geri dönüşünü görmekten hâlâ birkaç yıl uzak olduklarını düşünseler de bunun müşterileri ve markaları için taşıdığı kıymetin farkındalar. İştirakçilerin yaklaşık dörtte biri (yüzde 24) önümüzdeki üç yıl içinde ESG’nin müşteri ilgileri üzerinde en büyük tesire sahip olacağına ve yüzde 16’sı da marka prestijlerinin artmasına yardımcı olacağına inanıyor.
“Jeopolitik belirsizlikler zorluyor”
CEO’ların ekonomik geleceğe olan itimatlarının devam ettiğini fakat kendi şirketlerinin büyüme potansiyeli konusunda daha temkinli olduklarını belirten KPMG Türkiye Ülke Lideri Murat Alsan, “Çalışmamıza nazaran CEO’lar global iktisadın geleceğine olan inançlarını korurken şirketleri için nelerin risk teşkil ettiğine dair görüşleri ise değerli ölçüde değişti” sözünde bulunuyor. Global siyaset, ticaret dinamikleri ve milletlerarası bağlardaki daima değişimlerin CEO’ların esnek ve sağlam olmalarını mecburî kıldığını vurgulayan Alsan, iş dünyası önderlerinin jeopolitik belirsizlik, siyasallaşma, ESG alanında artan paydaş beklentileri ve yapay zekânın benimsenmesi üzere birçok zorlukla karşı karşıya olduğunu söylüyor.
Başarının anahtarı
CEO’ların, değişen şartlara ahenk sağlamak ve büyüme mahzurlarını aşmak için stratejik önceliklerini yine değerlendirdiklerini belirten Alsan, “Başarının anahtarı, kısa vadeli, reaktif liderlikten kaçınmak ve uzun vadeli, stratejik planlamaya odaklanmakta yatıyor” biçiminde konuşuyor. Alsan’a nazaran, şirket başkanları artık yapay zekâ, yetenek idaresi ve ESG hususlarına daha fazla eğilerek, bu yeni periyoda ahenk sağlamaya çalışıyorlar. Alsan, “Bu zorluklara karşın, orta vadeli global itimadın nispeten sağlam kalması olumlu bir durum” diyor.
