Dünya genelinde ve Türkiye’de çalışanların fiyat ve yan haklar konusundaki beklentileri ekonomik değişimler ve iş dünyasındaki yenilikçi yaklaşımlarla daima evriliyor. Artan ömür maliyetleri, küreselleşen iş piyasası ve değişen çalışma şartları patronların çalışanlarına sunduğu paketleri yine değerlendirmelerini gerektiriyor.
“İşte mana bulma, kendini tabir etme de önemli”
Araştırmalar çalışanların eşit ve adil fiyatlandırma, esnek çalışma şartları, meslek gelişimi fırsatları ve iş-yaşam istikrarı üzere hususlarda artan beklentilere sahip olduğunu ortaya koyuyor. Bu beklentiler, patronlar için hem bir zorluk hem de çalışan memnuniyeti ve bağlılığını artırma fırsatı sunuyor.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye İnsan İdaresi Derneği (PERYÖN) tarafından düzenlenen “Değişen Çalışan Beklentileri ve Yan Hak Trendleri” bahisli panelde yetenekleri elde tutmanın zorlaştığı çalışma hayatında değişen çalışan beklentileri ve yan hak trendlerini ele alındı. PwC Türkiye’nin dünya çapında 50 bin, Türkiye’den bin civarında çalışanın katıldığı araştırmasına nazaran çalışanların gelecekteki birincil önceliklerinin hala adil ve eşit fiyatlandırma olduğunu belirten PwC Türkiye Şirket Ortağı Ülker Day çalışan beklentilerinde artan ömür maliyetlerinin, eşitlik, çeşitlilik ve esneklik üzere kıymetlerin önem kazandığını belirtti.
Day, “Adil ve eşit fiyatlandırmanın yanı sıra, işte mana bulma, kendini tabir edebilme ve esnek çalışabilme imkanlarının da değerli olduğunu görüyoruz” dedi. Day ayrıyeten, 2025- 2027 yılları ortasında iş gücünün yaklaşık yüzde 75’inin Y kuşağı, 2030 yılına gelindiğindeyse yaklaşık yüzde 30-35’inin Z kuşağı olacağını söyledi. Bu nesillerin beklentilerini karşılamak için şimdiden gerekli adımların atılmasının değerine vurgu yaptı.
“Çalışana nazaran özelleşen yan haklar öne çıkacak”
İş dünyasında yakın gelecekte, çalışanların şahsî gereksinimlerine nazaran şekillenen yan hakların daha fazla kıymet kazanacağı belirtiliyor. Ülker Day, “Çalışanların değişen gereksinimlerine nazaran ve bilhassa güçlü periyotlarda patronun yanlarında olduğunu hissettiren yan haklar ehemmiyet kazanacak” dedi.
Mehmet Koçak Danışmanlık İdare Şurası Lider Yardımcısı, İş ve Toplumsal Güvenlik Danışmanı Mustafa Baştaş çalışanlara tanınan toplumsal hakların ömür maliyetlerini istikrarda tutmada tesirli olduğunu belirtti ve 2024 yılında firmaların yan haklara ve toplumsal yardımlara daha fazla tartı vereceğini vurguladı. Baştaş besin fiyatlarındaki artışın göz önünde bulundurularak günlük yemek yardımı fiyatlarının artırılması gerektiğini lisana getirdi.
Sağlıklı beslenemeyen çalışanların verimli çalışamayacağını ve devlete ek maliyet yükleyeceğini söz etti. Sodexo Avantaj CHRO’su ve PERYÖN Kontrol Heyeti Üyesi Feride Düzduran Gündüz, yemek kartlarına ait düzenleme argümanlarına cevap vererek yemek kartlarının marketlerde kullanımıyla ilgili yeni bir düzenleme olmadığını belirtti.
Sanayi, mavi yaka, Z nesli ve emekliler mutsuzlar
Danışmanlık platformu HiDoctor ve memleketler arası idare danışmanlık şirketi Deloitte tarafından gerçekleştirilen “Akıl Sıhhatini Destekleyici Kurumsal Uygulamalar, Türkiye’de Farkındalık Düzeyi ve İhtiyaçları” araştırması, sektörel bazda akıl sıhhatini en az destekleyen şirketlerin besin, mobilya, perakende ve sanayi dallarında olduğunu ortaya koydu.
Araştırmaya nazaran, en mutsuz kısımlar sanayi kesimi çalışanları, mavi yaka, Z jenerasyonu ve çalışmak zorunda kalan emekliler olarak belirlendi. Araştırma, çalışanların memnunluk şuurunun düşük olduğunu ve hissedilen memnunluk ile ölçümlenen mutluluklar ortasında 44,4 puanlık devasa bir fark olduğunu gösterdi.
Psikolojik sağlamlık düşük
Araştırmaya nazaran her iki çalışandan birinin ruhsal sağlamlığı düşük ve bu durum profesyonel yardım alımını etkiliyor. Çalışanların yüzde 88’i ruhsal dayanak almadığını belirtirken, damgalanma telaşı ve maliyetler takviye almanın önündeki en büyük pürüzler olarak görülüyor.
Çalışanların akıl sıhhatine yönelik dayanakların artırılmasının hem kişisel hem de kurumsal manada değerli katkılar sağlayacağı vurgulanıyor. HiDoctor CEO’su Ahmet Bal, araştırmanın memnunluk şuurunun düşük olduğunu gösterdiğini ve bu durumun toplumsal farkındalık yaratma gerekliliğini ortaya çıkardığını tabir etti.
Bal, kurumların çalışanlarına yönelik ruhsal dayanak sağlamalarının kıymetini vurgulayarak yöneticilere takımlarını bu mevzuda yönlendirme ve öz farkındalık için gerekli araçları kullanmaya teşvik etme vazifesi düştüğünü belirtiyor. Deloitte Türkiye Danışmanlık Başkanı Hakan Göl, çalışan iyilik programlarının ehemmiyetine dikkat çekerek, bu programların çoklukla beyaz yaka çalışanlara yönelik tasarlandığını ve sanayi dalı ile mavi yaka çalışanların bu süreçte göz arkası edildiğini belirtti.
Göl, kurumların iyilik paketlerine akıl sıhhati dayanağını dahil etme hallerinin ve bu takviyelerin çalışanlara nasıl yansıtıldığının sorgulanması gerektiğini vurguladı. Ayrıyeten, mavi yaka çalışanların akıl sıhhatine yönelik dayanakların, kurumlar için yalnızca bir muhtaçlık değil, tıpkı vakitte bir toplumsal sorumluluk olduğunu tabir etti.
