Menkul kıymetlerin piyasada işlem görmesi belli koşullara bağlıdır. Bu varlıkların borsadaki arz ve talep koşullarına göre oluşan bedeli “Borsa Fiyatı” olarak tanımlanır. Bu fiyat biriminin İngilizce karşılığı “stock exchange price” şeklindedir.
Halka arz edilen firmalar borsa üzerinden işlem görmeye başlar. Söz konusu fiyat, arz işlemi sonrasında kamuya açılan hisseler için geçerlidir. Bu bedelin belirlenmesini sağlayan çeşitli unsurlar ve marj aralıkları mevcuttur. Her menkul kıymetin piyasada geçerli olan alt ve üst limitler mevcuttur. Fiyat aralığının bu limitler arasında olması gerekir.
Borsa Fiyatları Nasıl Belirlenir?
Menkul kıymetin piyasada ilk kez değerlenmesiyle baz fiyat adı verilen parametre oluşur. Bu fiyat, varlığın piyasaya giriş değerini belirler. Söz konusu rakam, menkul kıymetin işlem gördüğü süre boyunca değişiklik gösterir. Fiyat adımı ise her pay için bir defada gerçekleşen minimum değişimdir. Her adım, ürünün paylarının yani hisselerin alış-satışı için gereken bedelin farklılaşmasını sağlar. Bu süreç borsa fiyat endeksi için önemli bir veri teşkil eder.
Fiyatı belirleyen bir diğer unsur da marjlardır. Her borsa için belirli fiyat marjları mevcuttur. Bu kriterler borsa sistemi tarafından otomatik olarak hesaplanır. Herhangi bir hisse senedi için seans süresince verilebilecek minimum ve maksimum fiyatlar marjı oluşturur.
Yukarıdaki veriler göz önüne alındığında borsa fiyatı üzerinde belirleyici olan temel etkenler şu şekilde özetlenebilir:
- Baz fiyat ve üzerine gerçekleşen minimum değişimler
- İşlem yapılan yıl için belirlenen fiyat marjı
Limitler ve marjlar yıllara göre değişiklik gösterebilir. Firmaların birikimleri, borçları ve kârları da borsa fiyatını belirleyen unsurlar arasındadır. Örnek olarak, tüketici kitlesi tarafından rağbet gören bir şirketin hisse değerleri bu durumla orantılı olarak yükselebilir. Markanın bulunduğu konum, borsa fiyatını belirleyen tek unsur olmamakla birlikte güçlü bir etkendir. Hisse bedeli belirlenirken şirketin toplam varlıkları hesaba katılır. Bu konuyu detaylı açıklamak için hesaplama işleminden bahsetmek faydalı olur.
Borsa Fiyatı Nasıl Hesaplanır?
Şirketlerin hisse değerleri yıl boyunca değişiklik gösterir. Bu husus büyük ölçüde firmaların performansı ve kazancı ile alakalıdır. Halka arz edilen bir şirketin hisse bedeli belli ölçülere göre hesaplanır. Borsa fiyatı hesaplama yöntemleri de bu noktada devreye girer.
Borsa fiyatı hesabı için öncelikle şirketin varlık değerini bulmak gerekir. Söz konusu değeri bulmak için aşağıdaki formül uygulanır.
Şirketin Varlık Değeri = Toplam Kaynaklar – Kısa Vadeli Borçlar Toplamı – Uzun Vadeli Borçlar Toplamı
Bu sonuç kullanılarak borsa fiyatı bulunabilir. Fiyatın hesaplanması için ise aşağıdaki formül uygulanmalıdır.
Varlık Değeri – Ödenmiş Sermaye = Borsa Fiyatı
Piyasada işlem gören şirketlerin borsa fiyatları sistem tarafından yukarıdaki formül uygulanarak belirlenir. Elde edilen bu değer doğrultusunda yatırımlarınızı değerlendirmeniz mümkündür.
