CEO’lar rekabetçi kalmak istiyorlarsa yöneticilerini düşünen, analitik, dünya görüşüne sahip, işbirlikçi ve aksiyona yönelik olarak kıymet veren bir tertip kültürü geliştirmeye dikkat etmeliler.
2023 McKinsey CEO Harikalık Anketi’ne nazaran, dünyanın önde gelen CEO’ları bugünün en baskın iş mevzularının dijital teknolojiler, jeopolitika ve iktisat olduğuna inanıyorlar. Önderler yalnızca yönetimsel ve iş meseleleriyle değil tıpkı vakitte jeopolitik, toplumsal ve çevresel pürüzlerle de karşı karşıya.
Liderlerin bu zorluklara verdikleri cevaplar tertiplerinin muvaffakiyetini tanımlıyor. Çağımızın en tesirli düşünürlerinden olan McGill Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Henry Mintzberg 20’den fazla kitabıyla idare, strateji ve organizasyonel yapı üzerine derinlemesine çalışmalar hayata geçirdi. “Managers Not MBAs”, “The Rise and Fall of Strategic Planning” ve “Mintzberg on Management” üzere yapıtları idare teorisinde dönüşüm yarattı.
Mintzberg’in “strateji planlama okulları” teorisi ve “5P” strateji modeli üzere yenilikçi yaklaşımları iş dünyasında ve akademik etraflarda geniş kabul gördü. İdare pratiği üzerine söylediği “Etkili bir strateji, yalnızca plan değil tıpkı vakitte desen, durum, hareket ve perspektiftir” üzere kelamlarıyla stratejinin çok boyutlu tabiatını vurgulayan Mintzberg son kitabı “Understanding Organizations…
Finally!” ile tertiplerin nasıl çalıştığına ve tesirli idarenin nasıl sağlanabileceğine odaklanıyor. Tertiplerin çeşitliliğini ve toplum üzerindeki tesirlerini ele alan Prof. Mintzberg sorularımızı yanıtladı:
Organizasyonların karmaşık dünyasında idare nasıl şekillenmeli?
Günümüzdeki en büyük yanılgılardan biri, idarenin kolay bir planlama süreci olduğu kanısı. Tertiplerin karmaşık dünyasında idare yalnızca planlama sürecinden ibaret olamaz. Tesirli idare çeşitlilik ve daima değişim içeren bir dünyada çok taraflı düşünmeyi ve dinamik pazar şartlarına süratli adaptasyonu gerektirir.
Geleneksel idare anlayışlarının ötesine geçmeli ve daima yenilikçi yaklaşımlar geliştirmeliyiz. Teknolojik gelişmeler ve global trendler pazarların ve müşteri beklentilerinin daima olarak değişmesine neden oluyor. Bu durum, yöneticilerin daima öğrenme ve gelişim içinde olmalarını gerektiriyor. İdare çok katmanlı bir süreç. Bir yandan operasyonel verimliliği sağlarken başka yandan çalışanların motivasyonunu ve iş tatminini artırmak için gerekli şartları yaratmak da yöneticinin sorumluluğunda.
Stratejik düşünme, yalnızca uzun vadeli planlar yapmak değil tıpkı vakitte tertip içindeki insanların ve süreçlerin bütünlüğünü korumak manasına gelir. Muvaffakiyete giden yol, esnek ve çok boyutlu bir strateji gerektirir. Bilhassa değişim ve belirsizlik periyotlarında, yöneticilerin hem proaktif hem de reaktif olabilmesi değerli.
Günümüzde yöneticilerin karşılaştığı temel zorluklar neler?
Sürekli değişen ve gelişen bir dünyada adaptasyon yeteneğini sürdürebilmek en değerli zorluk. İnovasyon ve teknolojik gelişmeler, iş dünyasının yapısını ve rekabet şartlarını süratle değiştiriyor. Bu değişimler, yöneticilerin yalnızca mevcut duruma adapte olmalarını değil birebir vakitte geleceği öngörerek proaktif kararlar alabilmelerini gerektiriyor.
Yöneticilerin karşılaştığı bir başka değerli zorluk, global ve mahallî seviyede artan sürdürülebilirlik ve toplumsal sorumluluk beklentileri. Yöneticiler, farklı kültürel ve coğrafik bağlamlarda tesirli olabilmek için geniş bir perspektife ve kültürlerarası irtibat marifetlerine sahip olmalılar.
Bu bağlamda yöneticilerin çok boyutlu düşünme yeteneği, esneklik ve çeviklik, takımı motive etme ve yönlendirme, daima öğrenme ve kendini geliştirme üzere marifetleri hayati kıymet taşıyor. Yöneticiler, yeni teknolojileri anlamalı ve şirketlerinin stratejilerini, iş süreçlerini ve çalışan yeteneklerini buna nazaran şekillendirmelidir. Bu, hem rekabet avantajı sağlamak hem de daima değişen bir dünyada başarılı olabilmek için gerekli.
Modern iş dünyasında idare ve liderlik trendleri nelerdir?
Geleceğin idare ve liderlik anlayışının katılımcılık ve şeffaflığın ötesinde teknoloji ve insani kıymetlerin entegrasyonu üzerine kurulacağını düşünüyorum.
Teknolojinin sağladığı imkânlar sayesinde, karar alma süreçleri yalnızca daha süratli ve verimli hale gelmekle kalmayacak, tıpkı vakitte daha geniş bir iştirak ve çeşitliliğe de imkân tanıyacak. Yapay zekâ ve bilgi analitiği üzere araçlar, karar verme süreçlerini daha bilgilendirilmiş ve objektif hale getirecek, fakat birebir vakitte insan merkezli yaklaşımın ve etik kıymetlerin değeri artacak.
Çalışanların refahı ve iş ömür istikrarı, gelecekteki idare ve liderlik anlayışının merkezinde yer alacak. Geleceğin idare ve liderlik anlayışı, teknoloji ve insani kıymetlerin istikrarlı bir biçimde birleştiği, daha iştirakçi, şeffaf ve sürdürülebilir bir yaklaşım üzerine inşa edilecek.
Yeniden tertip hataları
“2011’de HP CEO’su olan Leo Apotheker tarafından alınan radikal kararlar, şirketin geçmişini ve kültürünü görmezden geldi. HP’nin faaliyetleriyle ilgili kararlar büyük şaşkınlık yarattı. Kültüre yabancı olan yeni üst idare takımı, şirketi ölçüm odaklı bir yaklaşıma sürükledi.
Bu ani değişiklikler, şirketin pahasını düşürdü ve pazardaki prestijini zayıflattı. Daha sonra HP’nin CEO’su olan Meg Whitman tarafından bu kararlar bilakis çevrildi. Ayrıyeten şirket içinde daima olarak üst seviye yöneticilerin yer değişiklikleri organizasyonel dalgalanmalara yol açabilir ve şirketin istikrarını ve aktifliğini olumsuz etkileyebilir.
General Motors’un tarihinde kimi periyotların daima üst seviye yönetici değişiklikleri ve organizasyonel dalgalanmalarla dolu olduğunu gözlemleyebiliriz.1990’ların başlarında GM’nin CEO’su Roger B. Smith, şirketi tekrar yapılandırmak için büyük bir gayret harcayarak bir dizi alt markayı ve iş ünitesini sattı yahut kapattı. Bu devirde daima olarak üst seviye yönetici değişiklikleri yaşandı. Bu da şirketin istikrarını ve aktifliğini olumsuz etkiledi.”
“Değişime ahenk yeteneği çok önemli”
Başarılı önderlerin en değerli özellikleri değişime ahenk ve daima inovasyon yeteneği. Apple üzere şirketler, daima yeniliklerle ve muhtaçlıkları öngörerek başkan pozisyonlarını sürdürüyorlar. Pazara cevap vermekle kalmıyor, yeni talepler yaratıyor ve pazarın tarafını belirliyorlar. Karar almada başkanlar analitik düşünme ve sezgisel anlayışı istikrarlı kullanabilmeli.
