Mehtap HALICI
Enflasyon ve kur baskısının yanında artan AVM kiraları, perakende bölümünü cadde mağazacılığına yönlendiriyor. Bilhassa Anadolu’da cadde mağazacılığına olan talep artarken, kâfi AVM arzı olmaması da markalar için caddeyi kaçınılmaz kılıyor. O denli ki Türkiye pazarını araştıran kimi küresel markaların dahi AVM’lerde yer bulamadığı için yatırımlarını beklettiği gelen açıklamalar ortasında.
Sağlıklı bir planlama gerekiyor
Cadde mağazacılığına ilgi artarken perakende bölümü profesyonelleri ise burada oluşabilecek tehlikelere dikkat çekiyor. Caddelerin her vakit yaşayacağını belirten Alışveriş Merkezi Danışmanı Avi Alkaş, alışveriş merkezlerinde boşluk oranlarının neredeyse sıfıra yakın hale geldiğini belirtti. Son vakitlerde yatırımların da yavaşlamasıyla birlikte alışveriş merkezlerinde var olanlara talebin olduğunu söz eden Alkaş, bundan dolayı de caddelere yanlışsız yeni markalaşmak isteyen perakendecilerin daha yaygın isteklerinin ortaya çıkmaya başladığını söyledi.
Risklere de dikkat çeken Alkaş, kelamlarına şöyle devam etti: “Bazı küçük mahallî işletmelerin alanları büyütmek için kolon inceltme üzere yollara gittiğini görüyoruz. Bir alışveriş merkezinde kolon kesemezsiniz. AVM’ler daha inançlı daha tercih edilmesi gereken yerler. Bir caddede sıra sıra giden binaların altında mağaza var ve önünde park yapabilecek yeriniz yok. Kaldırımlar ıslah ediliyor. Bu açıdan da belediyelerin kent plancılarıyla bir arada çok daha sağlıklı planlama yapmaları gerekiyor.”
Ekonomide giriş ve çıkışların olduğunu çok fazla arz olursa fiyatların düştüğü üzere buna karşılık talep arttıkça da fiyatların yükselmesinin getirdiği avantajlarla tekrar alışveriş merkezi yatırımlarının cazip hale gelmeye başlayacağını söyleyen Avi Alkaş, yatırım boyutları itibariyle de alışveriş merkezlerinin sağlam ve güçlü yapılar olduğuna dikkat çekti. Alkaş, şunları söyledi: “Alışveriş merkezleri yeterli mühendislik hesaplarıyla düzenlenen önemli yatırımlardır. O sebeple de burada kent planlamacılarına ve belediyelere kıymetli misyonlar düşmekte.
Çünkü alışveriş merkezleri ÇED raporu dediğimiz etraf etkileşim ve kıymetlendirme raporları da doğrultusunda otoparklı, ergonomisiyle, konforuyla, hijyen tedbirleriyle her türlü kolaylığa açık olarak inşa edilir. Bu yüzden de kent planlamalarımızı hakikat ve laikiyle bilimsellik çerçevesinde gerçekleştirebilirsek o vakit her binanın altına bir dükkan yapma ve açma mecburiyetinde kalmayacağız.”
Cadde üstündeki yerler kurumsal yatırımcı değil
Markaların AVM’lerde yer bulamadıkları için ister istemez uygun yerlere girmeye çalıştıklarını belirten AYD Lideri Nuri Şapkacı, “Ne kadar girerlerse girsinler o sitelerin altı bildiğimiz Bağdat caddesi, Taksim üzere caddeler değil. Oradaki o yoğunluk bir kafeyi kaldırabilir. Fakat büyük markaları kaldırması kolay değil” dedi.
Büyük markaların yatırımının çok fazla olduğunu ve muhakkak bir sayıda içeriye müşterinin kesinlikle girmesinin gerektiğini söz eden Şapkacı, “AVM’ler bunu sağlıyor. Binlerce müşteriyi içeriye sokuyor. Lakin bir cadde yahut konutun önünden binlerce insanın geçip de o mağazaya girmesi mümkün değil. Çok doğal olarak yer bulamadıkları için cadde üstündeki yerlere girmek için ellerinden geleni yapıyorlar lakin orada da muhataplar maalesef kurumsal yatırımcı değil, ondan da mustaripler” dedi.
Perakendecilerin en büyük şikayetinin cadde mağazalarında kurumsal yatırımcılarla yüz yüze gelmedikleri için oradaki konuşma lisanının farklı olduğunu ve birbirlerini anlamakta sorun yaşadıklarını belirten Şapkacı, “Bizler masaya oturduğumuzda bir formda anlaşabiliyoruz zira kesimin yapısını biliyoruz. Oradaki çatışmalar, uyuşmazlıklar çok daha fazla” diye konuştu.
Ticari gayrimenkul rejimi değişmeli
Ticari gayrimenkul yatırımı yapmakta çekinen yatırımcıların doğal olarak AVM’de sorun varsa bu sefer başkalarına de girmediğine işaret eden Nuri Şapkacı, “Türkiye olarak baktığımızda yatırımın bütününü kaçırıyoruz. Ticari gayrimenkul rejiminin değişmesi lazım diye o yüzden daima vurgulamaya çalışıyorum” dedi.
“AVM arzı yok, turistler ilgilendiği markaya ulaşamayacak”
Yurtdışında Türkiye’ye bakan, girmek isteyen ve potansiyeli olan markalar olduğunu belirten Nuri Şapkacı, “Bunlar düzgün AVM’lere giremiyorlar. Türkiye bir turizm ülkesi, turistler bir ülkeye gittiklerinde ilgili oldukları markaları ararlar. Burada da aramaya başlayacaklar ve görmek istedikleri küresel markaları göremeyecekler. Zira AVM arzı yok” sözlerini kullandı. Bunun AVM yatırımlarının olmamasının getirdiği bir dezavantaj olduğunu söyleyen Şapkacı, “AVM’ler yüz değiştiriyor. İşlevler değişiyor. Birebirde tek AVM yapılmasa bile otel, ofis üzere karma projelerde AVM’ler olmak zorunda” diye konuştu.
Caddelere ilgi büyüyor
AVM’lerin doluluk itibariyle en üst seviyede olmakla birlikte yeniden deyerbulunabildiğini belirten Birleşmiş Markalar Derneği (BMD)Başkanı Sinan Öncel, ancakkiralamakoşullarının ve diğer nedenlerin birçok markayı cadde mağazalarına yönlendirdiğini söyledi. Öncel, şöyle konuştu: “İstanbul’un her tarafında cadde mağazalarına artan bir ilgi olduğunu gözlemliyoruz.Tabi bu mağazaları kiralarken binanın depremedayanıklıolup olmadığına bakmak gerekiyor. Zira zelzele bu ülkenin bir gerçeği. Bu gerçekle 6 Şubat’taçok acı bir biçimde yüzleştik. UzmanlarMarmara Denizi’nde her an büyük bir zelzele olabileceği konusundasürekli uyarıyor: Vatandaşlarımızıncan güvenliği ve mal güvenliği açısından elbettebu ihtarları dikkate almamız gerekiyor.”
