Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü uyumunda yapılan 8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi devam ediyor.
Bilim seferinde global iklim değişikliğinin tesirlerini inceleyen bilim insanları, farklı teknolojik araç ve metotlarla izledikleri buzlara ait, son 3 yıldır gerçekleştirdikleri proje bilgilerini kıymetlendirerek bir rapor oluşturdu.
Türkiye’nin bilimsel araştırma kampının bulunduğu Horseshoe Adası’nda yer alan sabit GNSS istasyonları vasıtasıyla atmosferik su buharı, deniz, buz ve kar düzeyleri üzere kıymetli parametrelerin takibini yapan bilim insanları, bilhassa su buharı ölçüsündeki değişimlerin global iklim değişikliği nedeniyle arttığını belirledi.
Aynı vakitte İHA ve uydu tabanlı ölçme formülleri kullanılarak kar/buzul alanlarda değerli ölçüde erime olduğu gözlemlendi.
Horseshoe Adası’nda belirlenen test alanlarında İHA görüntüleme sistemiyle kar ve buzul alanların izlendiği projenin birinci sonuçları, 2022 ve 2023 yılları ortasında yaklaşık 100 metrekarelik kar ve buzul alanlarında ortalama 7 metreküplük azalma olduğuna işaret ediyor.
Yüzde 11’lik kayıp
Alansal bazda da emsal halde yaklaşık yüzde 11’lik bir kayıp olduğunu, yalnızca 1 yıl içerisinde kar ve buzul alanlarında kıymetli erimeler bulunduğunu, bu erimelerin sonucunda çeşitli buzul yarıkları ve su birikintilerinin oluştuğunu tespit eden bilim insanları, buzulların bu süratle erimeye devam etmesiyle atmosfere daha fazla su buharı salınması ve sera gazı konsantrasyonlarının artması sonucu global iklim değişiminin hızlanmasının kaçınılmaz olacağını tabir ediyor.
Küresel iklim değişikliğinin süratli artışının devam etmesi ise tatlı su kaynağı olan buzulların eriyip denize karışarak yok olması manasına geliyor.
‘Ciddi ölçülerde buzul kayıpları mevcut’
8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy, Antarktika’da yalnızca deniz buzlarında azalmanın olmadığını, birebir vakitte buzullarda da çok önemli kayıplar olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Aslında bu husus haberlere de çok sık yansıyor, çok büyük buz kütlelerinin karadan saparak okyanusa entegre olduğu haberlerini duyuyoruz. 68 güney enleminde de alışılmış ki bizim buzul alanlarımız mevcut. Buzul alanlarımızın her sene ekipmanlarımızla, dronla yaptığımız çekimlerinde, birebir vakitte da kurduğumuz GNSS istasyonlarıyla buzuldaki çekilmeleri ve farklılıkları yıl bazında tespit edebiliyoruz.”
Özsoy, yaptıkları tespitlerin aslında yıllarca toplanan bu bilgilerden elde edildiğini ve kayıpların gözle görülebilir olduğunu tabir ederek, “Değişimlerin beraberinde önemli ölçülerde buzul kayıpları mevcut. Son 3 senede ölçtüğümüz ölçüleri şayet biz tüm Antarktika’ya orantılayacak olursak, yalnızca bu 3 yılda kaybettiğimiz ölçünün tüm Antarktika’da kaybolduğunu düşünürsek bir ‘Türkiye büyüklüğünde buz kaybı son 3 sene içerisinde gerçekleşti’ diyebiliriz.” biçiminde konuştu.
‘Sayısal olarak erimeyi ortaya koymuş oluyoruz’
8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi iştirakçisi Yıldız Teknik Üniversitesi Araştırma Vazifelisi Dr. Fahri Karabulut, ikili işbirliği kapsamında Doç. Dr. Mahmut Oğuz Selbesoğlu yürütücülüğünde Bulgar araştırmacılar ile yaptıkları proje kapsamında Antartika’da yer alan buzulların erimesini nicel olarak ortaya koymak emelli çalışmaları yürüttüklerini anlattı.
Karabulut, ölçümler için dronları kullandıklarını lisana getirerek, şöyle devam etti: “Yapılan uçuşlar sonrasında elde edilen ortofotolarla buzullarda alan olarak yaklaşık yüzde 10 bir azalma olduğunu tespit ettik. Oranı şayet genele yayarsak yaklaşık Türkiye kadar bir erime olduğunu söyleyebiliriz. Çalışmanın sonuçları uydu bilgilerinin doğrulanmasında, uydu bilgilerinden elde edilen buzul değişimlerinin doğrulanmasında kullanılmakta ve bilim dünyasına kıymetli katkılar sunmaktadır.
Yüzde 10’luk bir alansal kayıp yanında buzullardan anladığımız ve görüldüğü üzere de yarıkların açıldığını tespit edebiliyoruz. Bu yarıkların açıklığını hesaplayarak da ne kadar bir kayıp olduğunu ve yılda ne kadar bir kayma olduğunu tespit edebiliyoruz. Bunu hem de gözle gözlemleyebiliyoruz. Gözle gözlemlemenin yanında sayısal olarak erimeyi ortaya koymuş oluyoruz. Yaptığımız bu çalışma sonucunda global ısınmanın sonuçlarını çok yakından şahsen görerek ve ölçerek global ısınmanın sonuçlarını gözlemleyebiliyoruz.”
